Na nocnym niebie – tygodniowy plan pracy dydaktyczno-wychowawczej Opracowała: Anna Uhlik, pedagog, specjalność edukacja elementarna i terapia pedagogiczna, magister zarządzania – rozwój potencjału społecznego, nauczyciel w szkole podstawowej, nauczyciel przedszkolny, terapeuta pedagogiczny. Opracowanie graficzne i merytoryczne: Wojciech Uhlik Cele główne: • rozwijanie poczucia przynależności do narodu oraz postawy szacunku wobec odkryć, • rozumienie i wyrażanie zachodzących w świecie zjawisk, • budzenie zainteresowania światem, • ćwiczenia motoryki ręki. Cele szczegółowe: • zapoznanie z postacią słynnego Polaka: Mikołaja Kopernika, • tworzenie skojarzeń, • zapoznanie z teorią astronoma, • inscenizowanie ruchu obiegowego Ziemi wokół Słońca, • obserwacja nocnego nieba – film edukacyjny, • dostrzeganie gwiazdozbiorów, • tworzenie własnych konstelacji, • uczestnictwo w pracach plastycznych, • przedstawianie efektów swojego działania, • obrysowywanie, kolorowanie, przyklejanie. Środki dydaktyczne: • portret Mikołaja Kopernika, ciemna płachta materiału, gwiazdka ledowa, mapa Polski, pierniczki, pisaki, kredki, samoprzylepny brokatowy papier, samoprzylepny żółty papier, dziurkacz ozdobny w kształcie gwiazdki, sylwety Słońca i Ziemi, film edukacyjny o nocnym niebie, lampki choinkowe, żółte pisaki, czarne kartki A3. ZADANIA DO WYKONANIA 1. Niezwykły Polak – Mikołaj Kopernik Wychowawca zapoznaje dzieci z sylwetką niezwykłego Polaka – Mikołaja Kopernika. W celu wprowadzenia do tematu zaprasza wszystkich przedszkolaków, by usiadły w kole na granatowej płachcie materiału. Następnie dzieci podają sobie z rąk do rąk ledową gwiazdkę i mówią, z czym kojarzy im się noc. Prowadzący z uwagą wysłuchuje wszystkich propozycji. Na koniec informuje najmłodszych, że dawno temu żyła w naszym kraju pewna osoba, która również pokochała noc, gwiazdy i planety. Był to pan o imieniu Mikołaj, astronom, który dokonał odkrycia zmieniającego obraz całego świata. Wychowawca ustala z podopiecznymi, czym zajmuje się astronom i dlaczego nie można mylić go z astronautą. Następnie kontynuuje swoją opowieść: „Mikołaj Kopernik urodził się w Toruniu. To miasto słynie dziś także z pewnego świątecznego przysmaku. Czy wiecie jakiego? Na pewno piekliście je w te święta z rodzicami i ozdabialiście lukrem? Oczywiście z pierników”. Z racji tego, że dzieci wróciły wspomnieniami do gwiazdki i pierników, zapraszamy je do stolików na słodki, korzenny poczęstunek z nadzieją, że sylwetka Mikołaja Kopernika zostanie przez to doświadczenie lepiej zapamiętana. Nauczyciel prezentuje dzieciom główną kartę pracy. To portret Mikołaja Kopernika. Ukrył się on jednak, dlatego, by móc go lepiej widzieć, prowadzący wskazuje na obraz, w oparciu o który powstała karta pracy. Następnie przedszkolaki przystępują do kilku działań: • zaznaczanie konturu postaci Mikołaja Kopernika, • oznaczanie pól składających się na postać odpowiednim kolorem (zgodnie z dziełem oryginalnym), • dobieranie kolorów do tła według własnego pomysłu, • kolorowanie prac – doklejanie gwiazdek z samoprzylepnego papieru brokatowego w tle, • naklejanie prac na sztywne kartki A3 lub A4, • tworzenie wystawy „Nasz Kopernik – Nasz Mikołaj!” Karta główna Portret z Sali Mieszczańskiej w Ratuszu Staromiejskim w Toruniu 2. Ziemia a Słońce. Inscenizacja Czas dowiedzieć się więcej o nietuzinkowym odkryciu, którego dokonał nasz rodak. To właśnie on stwierdził, że nasza planeta, Ziemia, na której żyjemy, bawimy się, poznajemy przyjaciół i podróżujemy, wcale nie jest nieruchoma. Kiedy stoimy, może nam się tak wydawać. Mamy złudzenie, że ona się nie rusza. Wszystko dlatego, że przyciąga nas do siebie jak magnes. Nie czujemy jej ruchu, ale on istnieje. Co więcej, na naszym niebie króluje Słońce, piękna gwiazda, i to wokół niej kręci się nasz świat. Aby lepiej zaprezentować ową sytuację, nauczyciel daje dzieciom sylwety do nałożenia na koszulki. Jedna z nich przedstawia Słońce, druga natomiast Ziemię. To Ziemia „biega” wokół Słońca, co trwa cały, długi rok. Dzieci prezentują zjawisko za pomocą ruchu scenicznego. Po chwili następuje zamiana aktorów. 3. Podglądamy nocne niebo. Prezentacja multimedialna Po zainscenizowaniu odkrycia wychowawca wraz z przedszkolakami przechodzi do kolejnej sali, która jest zaciemniona. Dzieci kładą się na dywanie, by, patrząc w niebo, dowiedzieć się czegoś o gwiazdach. Nauczyciel przedstawia najmłodszym dowolny film edukacyjny o nocnym niebie, który wyświetla na suficie w sali. Aby zaciemniona sala nie budziła u dzieci strachu, można w jej rogach umieścić różnokolorowe lampki choinkowe, które będą współtworzyć klimat nocnego nieba. 4. Gwiazdy i ich konstelacje Tym razem to dzieci tłumaczą nauczycielowi, czym są gwiazdozbiory. Gdy grupa się wypowie, prowadzący zadaje kolejne pytanie: „czy zauważyliście, że niektóre gwiazdy tworzą na nocnym niebie rysunki?”. Dzieci będą miały okazję utrwalić obraz trzech z nich. Każdy przedszkolak otrzymuje kartę pracy przedstawiającą trzy gwiazdozbiory: Mały Wóz, Wielki Wóz oraz Krzyż Południa. Zadanie wychowanków polega na połączeniu gwiazdozbiorów za pomocą żółtych linii przy użyciu pisaków. Pod koniec zadania każdy uczestnik otrzymuje czarną kartkę A3 oraz wycięte za pomocą ozdobnego dziurkacza gwiazdki. Zadaniem dzieci jest utworzenie własnej konstelacji, ułożenie gwiazd w taki sposób, by inni mogli się domyślić, co one przedstawiają. Po wykonaniu prac każdy prezentuje swoje dzieło, a reszta grupy podaje propozycje nazwy gwiazdozbioru. Karta pracy nr 2 5. Nieziemskie podsumowanie Wszyscy uczestnicy zajęć siadają w kole i podsumowują zajęcia jednym zdaniem: „W tym tygodniu dowiedziałem/dowiedziałam się...” lub: „W tym tygodniu najbardziej podobało mi się...”