Matematyczny bałwanek – tygodniowy plan pracy dydaktyczno-wychowawczej Opracowała: Anna Uhlik, pedagog, specjalność edukacja elementarna i terapia pedagogiczna, magister zarządzania – rozwój potencjału społecznego, nauczyciel w szkole podstawowej, nauczyciel przedszkolny, terapeuta pedagogiczny. Opracowanie graficzne i merytoryczne: Wojciech Uhlik Cele główne: • rozwijanie koncentracji uwagi, • ćwiczenie pamięci, • przeliczanie ilości elementów od 1do 10, • rozwijanie koordynacji oko-ręka, • eksperymentowanie, • wyciąganie wniosków, • integrowanie się z grupą – działania zespołowe. Cele szczegółowe: • przeliczanie ilości różnych elementów zbioru w rzeczywistości i na ilustracji, • tworzenie odpowiedzi na pytanie: „ile?”, • wskazywanie elementów ilustracji, • określanie ilości elementów „na oko”, • nauka wiersza na pamięć, • rozpoznawanie przedmiotów za pomocą zmysłu dotyku, • granie w planszówkę – przeliczanie pól i oczek wyrzuconych kostką, • wykonanie eksperymentu ze śniegiem – obserwacja płatków, topnienia śniegu, koloru i czystości powstałej w ten sposób wody, • łączenie i przeliczanie identycznych płatków śniegu, • wspólne lepienie bałwana. Środki dydaktyczne: • wiersz o bałwanku, karta główna, białe koła w trzech wymiarach, niebieskie kartki, kleje, kredki, 10 nieprzezroczystych woreczków, klocki, szklane kulki, piórka, kredki, magnesy, karty, łyżeczki do herbaty, pionki do gry, gąbki, guziki w dziesięciu kolorach, taśma dwustronna, kostki do gry, lupy, słoiki, duże słoje, papierowe śnieżynki, pudełko, węgielki, szalik, marchewka, karty pracy. Karta główna ZADANIA DO WYKONANIA Zimowy obrazek z bałwankiem pozwala wykonać wiele działań matematycznych. Podczas pracy z nim dzieci utrwalają umiejętność przeliczania w zakresie 10, trenując dodatkowo swoją spostrzegawczość. Postać bałwanka najlepiej wykorzystać w czasie realizacji materiału o zimowej tematyce. 1. Wprowadzenie bohatera Nauczyciel przedstawia przedszkolakom dowolny wiersz o bałwanku. Następnie cała grupa uczy się go na pamięć. Każdy z wychowanków otrzymuje po trzy białe koła. Zadaniem dzieci jest określenie: ile znajduje się przed nim kół? Najmłodsi recytują ponownie wierszyk i układają przed sobą bałwanki (białe koła). Następnie przyklejają je na niebieskie kartki. Inspirując się ilustracją główną, dorysowują bałwankom brakujące elementy. 2. Zabawa w „ile?” Każdy z przedszkolaków uważnie przygląda się otrzymanej karcie pracy. Tym razem zadanie polegać będzie na odnajdywaniu i przeliczaniu wskazanych przez wychowawcę elementów. W ten sposób dzieci stają się przez chwilę „zimowymi tropicielami”. Oto pytania, które warto przed nimi postawić: • Ile guzików ma bałwan na sobie? • Ile dziurek ma każdy z guzików? • Ile ośnieżonych świerków widać na rysunku? • Ile drzew pozostało bez śniegu? • Ile węgielków tworzy oczy bałwanka? • Ile węgielków składa się na jego uśmiech? • Ile ptaków fruwa na rysunku? • Ile czerwonych pasków widać na szaliku bałwanka? • Z ilu patyczków składa się jego prawa/lewa ręka? • Ile płatków śniegu spada w tym momencie na ziemię? • Ile klocków na miarce wskazuje wysokość bałwana? 3. Matematyczne woreczki Wychowawca kładzie przed dziećmi dziesięć woreczków. W każdym z nich znajduje się inny przedmiot w nieznanej dzieciom ilości. Nauczyciel wyznacza jedną osobę, która podchodzi do pierwszego worka i wkłada do niego rękę. Za pomocą zmysłu dotyku podopieczny stara się określić, jaki przedmiot i w jakiej ilości znalazł się w worku. Można schować w nim: klocki, szklane kulki, piórka, kredki, magnesy, karty, łyżeczki do herbaty, pionki do gry, gąbki. Po próbie odgadnięcia nauczyciel zdradza grupie, co znajduje się w środku worka, a następnie na głos zadaje pytanie: „ile?” – i z całą grupą przelicza ilość obiektów. Sprawdza w ten sposób propozycję podaną przez wyznaczonego wcześniej uczestnika gry. Po ustaleniu ilości schowanych przedmiotów każdy przedszkolak przykleja na kartę główną guzik w miejscu klockowej miarki. W ten sposób krok po kroku dzieci zbierają na karcie różnokolorowe guziki. Do kolejnego woreczka podchodzi już inna osoba. ZADANIA SCENARIUSZOWE 1. Zimowa gonitwa Śnieżkowa wersja znanej i popularnej gry, która zachęca najmłodszych do przeliczania pól oraz oczek na kostce do gry. Dzieci trafiają do krainy, w której na każdym kroku można napotkać śniegowe kulki. Wychowankowie otrzymują pionki w jednym z czterech kolorów: czerwone, niebieskie, zielone lub żółte. Układają je na rogach planszy. Ich zadaniem jest ustawienie pionka na polu startowym w kolorze odpowiadającym otrzymanym pionkom (aby to zrobić należy wyrzucić kostką 1 lub 6 oczek), a następnie „obiegnięcie” całej planszy. Gdy dany pionek kończy swoją trasę, nie wraca już na pole startowe, lecz „wspina się” do swojej bazy – zajmując ostatnie kolorowe pole w środku planszy. Zwycięzcą zostaje osoba, która jako pierwsza umieści wszystkie cztery pionki w bazie. Jeśli podczas gry któryś z uczestników wyrzuci kostką 6, zyskuje wtedy prawo do kolejnego rzutu. Karta pracy nr 2 2. Śnieg pod lupą Zabawa o charakterze eksperymentu. Dzieci wraz z wychowawcą wychodzą do przedszkolnego ogródka. Każdy z przedszkolaków otrzymuje lupę, dzięki której z bliska przygląda się lecącym z nieba płatkom śniegu. Następnie nauczyciel zbiera całą grupę razem i pyta najmłodszych: jaki jest śnieg? Padają różne odpowiedzi: czysty, biały, zimny. Sprawdźmy zatem i to. Przedszkolaki zbierają do słoiczków śnieg, a następnie zakręcają w słoiku swój skarb. Nauczyciel zadaje kolejne pytanie: co stanie się z tym śniegiem, gdy zabierzemy go do przedszkola? Odpowiedź poznamy z pewnością na koniec dnia. Dzieci podsumowują z prowadzącym efekty swojej pracy, starając się odpowiedzieć na pytania: • Co stało się ze śniegiem? • Czy to, co z niego zostało, rzeczywiście jest czyste/białe/zimne? Następuje omówienie wyników dokonanego badania. 3. Matematyczne oczko – śnieżki w pudełku Tym razem stawiamy przed dziećmi trzy szklane słoje z rożną ilością papierowych śnieżynek. Zadaniem najmłodszych jest określenie, „na oko”, ile śnieżynek może się znajdować w każdym z pojemników. Wychowankowie podają swoje propozycje, a następnie wspólnie z nauczycielem przeliczają dany zbiór. Osoby, które poprawnie określiły wynik, nagrodzone zostają brawami. Reszta grupy również otrzymuje oklaski, które mają zachęcić wszystkich do udziału w kolejnej rundzie zabawy. Warto stopniować jej trudność tak, aby na początku ilość śnieżynek nie przekraczała 10. 4. Pada, pada śnieg Kolejna zabawa związana z przeliczaniem. Tym razem najmłodszych zaskakuje zimowa chmurka. Nagle zaczyna z niej padać śnieg. Jak w rzeczywistości, tak i tutaj nie wszystkie płatki wyglądają tak samo. Przedszkolaki muszą wykazać się ponownie swoimi matematycznymi umiejętnościami. Ich zadaniem jest złapanie identycznych płatków za pomocą jednokolorowej linii, a następnie przeliczenie, ile płatków śniegu znalazło się na stworzonym łańcuszku. W tym zadaniu ważna jest spostrzegawczość oraz to, by łącząc płatki, wybierać te, które są identyczne. Karta pracy nr 3 5. Wspólne lepienie bałwana Wychowawca zaprasza dzieci na wspólny zimowy spacer. Podopieczni zabierają z sobą również małe, tajemnicze pudełko. Podczas wyprawy okazuje się, że przedszkolaki mają szansę ulepić wspólnie bałwanka. Co zatem skryło się w pudełku? Nic innego, jak tylko: węgielki, szalik i marchewka. Trzeba pamiętać, by podczas tej zabawy ubiór każdego dziecka był odpowiedni.