STAN PRAWNY NA 28 MAJA 2022 Zatrudnianie pracowników niepełnosprawnych Część II Opracowała: Karolina Król-Komarnicka, kierownik działu kadr i płac w państwowej instytucji; zaktualizował: Michał Łyszczarz, prawnik, autor komentarza do Ustawy o systemie oświaty oraz licznych publikacji z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy, finansów publicznych i funkcjonowania samorządu terytorialnego, uznany prelegent i szkoleniowiec, wykładowca toruńskiej i bydgoskiej Wyższej Szkoły Bankowej, główny specjalista w Wydziale Oświaty w Urzędzie Miasta w Dąbrowie Górniczej, przez lata tworzył trzon Wydziału Nadzoru Prawnego Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego Postawa prawna: • Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 573 ze zm.), • Ustawa z dnia 6 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 169 poz. 1650 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1065 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1987 ze zm.). Zatrudnienie osoby niepełnosprawnej niesie ze sobą obowiązki dla pracodawcy, ale także pewne korzyści, szczególnie te finansowe. Dofinansowanie do wynagrodzeń Zgodnie z art. 26a ust. 1a Ustawy o rehabilitacji miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych nie przysługuje pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i nieosiągającemu wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 proc. W świetle tego przepisu z pomocy może korzystać pracodawca zatrudniający: • mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny etat, bez względu na osiągany wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, • co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, o ile osiąga wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 proc. Ważne! Zgodnie z art. 2 pkt 6 Ustawy o rehabilitacji wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych oznacza przeciętny miesięczny udział procentowy osób niepełnosprawnych w zatrudnieniu ogółem, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. Wskaźnik ten ustala się więc, dzieląc liczbę pracowników niepełnosprawnych (w przeliczeniu na pełne etaty) przez liczbę osób zatrudnionych ogółem (w przeliczeniu na pełne etaty) x 100. Pracodawca ubiegający się o dofinansowanie do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników przekazuje do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych: • miesięczne informacje o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych (INF-D-P), • wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dany miesiąc (Wn-D). Wzory ww. dokumentów określone zostały w Rozporządzeniu w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Wniosek wraz z dołączonymi informacjami przekazuje się w formie dokumentu elektronicznego przez teletransmisję danych oraz pobiera drogą elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku, przy czym można je przesłać również w formie dokumentu. Od czego zależy miesięczne dofinansowanie? Kwota miesięcznego dofinansowania uzależniona jest od: • stopnia niepełnosprawności pracownika: o 1950 zł – w związku z zatrudnieniem pracownika o znacznym stopniu niepełnosprawności, o 1200 zł – w związku z zatrudnieniem pracownika o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, o 450 zł – w związku z zatrudnieniem pracownika z lekkim stopniem niepełnosprawności. Kwota miesięcznego dofinansowania nie może przekroczyć 90 proc. faktycznie poniesionych miesięcznych kosztów płacy. Ważne! Miesięczne dofinansowanie nie obejmuje wynagrodzenia pracownika w części sfinansowanej ze środków publicznych. Wyjątek stanowi przypadek, gdy wynagrodzenie pracownika niepełnosprawnego było sfinansowane ze środków publicznych z prowadzonej działalności lub z dochodów publicznych, o których mowa w Ustawie o finansach publicznych. Dofinansowanie to przysługuje jedynie pracodawcom nieposiadającym zaległości finansowych względem Funduszu. Jeżeli pracodawca posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu przekraczające ogółem kwotę 100 zł, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o wstrzymaniu miesięcznego dofinansowania do czasu uregulowania zaległości przez pracodawcę. Decyzja podlega wykonaniu z dniem wydania. W przypadku nieuregulowania przez pracodawcę zaległości wobec Funduszu do 31 stycznia roku następującego po roku, za który pracodawcy przysługuje miesięczne dofinansowanie, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o odmowie wypłaty miesięcznego dofinansowania za okres wskazany w decyzji. Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje na pracowników zaliczonych do umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności, którzy mają ustalone prawo do emerytury. Zwrot kosztów szkolenia pracownika niepełnosprawnego Pracodawca zatrudniający osoby niepełnosprawne może ubiegać się do PFRON-u o pomoc w postaci zwrotu kosztów szkolenia pracowników. Szkolenie osób niepełnosprawnych może być organizowane także przez pracodawcę. Koszty szkolenia mogą być zrefundowane do wysokości 70 proc. tych kosztów, nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę, przy czym: • w odniesieniu do małych i średnich przedsiębiorców refundacja nie może przekroczyć 70 proc. kosztów szkolenia kwalifikujących się do objęcia pomocą, • w odniesieniu do dużych przedsiębiorców refundacja nie może przekroczyć 60 proc. kosztów szkolenia kwalifikujących się do objęcia pomocą. Refundacja obejmuje poniesione w związku ze szkoleniem koszty: • usług świadczonych przez osoby prowadzące szkolenie poniesione za godziny prowadzania szkolenia, • usług tłumacza języka migowego, • tłumacza-przewodnika, • lektora dla osób niewidomych, • opiekuna zatrudnionej osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności, podróży osób prowadzących szkolenie, uczestników szkolenia, tłumacza języka migowego, tłumacza-przewodnika, lektora dla osób niewidomych lub opiekuna zatrudnionej osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności, • zakwaterowania i wyżywienia uczestników szkolenia, • usług doradczych, • obsługi administracyjno-biurowej, • wynajmu pomieszczeń, • amortyzacji wyposażenia i narzędzi, z wyłączeniem wyposażenia i narzędzi zakupionych w ramach wsparcia ze środków publicznych w okresie siedmiu lat przed realizacją szkolenia, • materiałów szkoleniowych. Refundacja jest przeznaczona również na pokrycie wydatków obejmujących koszty płacy pracownika niepełnosprawnego za czas, w którym pracownik ten uczestniczy w szkoleniu. Wniosek o przyznanie refundacji składa się przed rozpoczęciem projektu szkoleniowego do starosty właściwego ze względu na miejsce siedziby pracodawcy. Starosta pisemnie informuje pracodawcę o sposobie rozpatrzenia wniosku w terminie 30 dni od dnia otrzymania kompletnego wniosku. W przypadku negatywnego rozpatrzenia wniosku starosta sporządza uzasadnienie. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku starosta informuje pracodawcę o rozpatrzeniu wniosku, wzywając go do negocjacji warunków umowy. Negocjacje powinny zakończyć się w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania. W terminie 14 dni od dnia zakończenia negocjacji starosta zawiera umowę z pracodawcą. Umowę zawiera się w formie pisemnej. Zwrot kosztów wyposażenia stanowisk pracy Ten rodzaj wsparcia obejmuje refundację kosztów zakupu lub wytworzenia wyposażenia stanowiska pracy w związku z zatrudnieniem niepełnosprawnej osoby bezrobotnej lub poszukującej pracy. Jest to pomoc finansowa w zakupie narzędzi pracy, elementów stanowiska pracy (np. krzesła, biurka, lampki). Ważne! Maksymalna wysokość pomocy finansowej ze środków PFRON-u nie może przekraczać piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. O refundację kosztów wyposażenia stanowiska pracy może wystąpić pracodawca, który zobowiąże się do zatrudniania osoby niepełnosprawnej przez okres co najmniej 36 miesięcy. Przez zatrudnienie należy rozumieć umowę o pracę, a nie umowę cywilnoprawną. W przypadku niedopełnienia warunku związanego z okresem zatrudnienia pracodawca musi zwrócić otrzymane wsparcie finansowe. Warunkiem refundacji jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy (opinia jest wydawana na wniosek starosty). Wniosek o refundację kosztów wyposażenia stanowisk pracy składa się do starosty właściwego ze względu na miejsce zarejestrowania osoby niepełnosprawnej. W zdecydowanej większości powiatów zadanie to realizuje Powiatowy Urząd Pracy. Jeżeli wniosek po ocenie formalnej i merytorycznej zostanie pozytywnie zaopiniowany, następuje podpisanie umowy między pracodawcą a starostą. Umowa jest podstawą przekazania środków publicznych na refundację. Wydatki poniesione przez pracodawcę przed podpisaniem umowy nie mogą zostać zrefundowane.