Test dla pracowników poradni – asertywność Część I. Czy wiesz, czym jest asertywność? Niniejszy test pozwoli Ci lepiej zrozumieć, czym jest asertywność i jak wyrażać swoje zdanie w sposób asertywny. Poniżej znajduje się pięć ogólnych pytań dotyczących asertywności i sprawdzających Twoją wiedzę w tym zakresie. Prosimy o wybór jednej odpowiedzi. 1. Czy wiesz, co oznacza „asertywność”? a) Odmawianie prośbom innych (szefa, współpracowników itp.) b) Wyrażanie własnego zdania bez intencji zranienia innych i obrona własnych granic, jednakże bez zachowań agresywnych c) Sprzeciw wobec zdania innych osób w sytuacjach zawodowych i prywatnych 2. Przeciwnością zachowań asertywnych są zachowania: a) Uległe b) Agresywne c) Mogą być zachowania zarówno uległe, jak i agresywne 3. Odpowiedzi asertywne: a) Muszą zawierać słowo „nie” b) Wynikają z dbałości o własne granice c) Związane są z postawą agresywną 4. Które z poniższych zdań jest według Ciebie wyrażone w sposób asertywny? a) Nie będę dłużej znosił twoich spóźnień – nie życzę sobie więcej takiego zachowania b) Przez twoje spóźnienia ciągle dostaje mi się od dyrekcji. Nie może być tak, że to ja ponoszę odpowiedzialność za twoje ciągłe problemy z terminowością c) Czuję się niezręcznie, kiedy przez twoje opóźnienia muszę przesunąć ważne terminy. Prosiłbym na przyszłość o większą terminowość w wykonywaniu wspólnych zadań 5. Prawidłowo skonstruowana odpowiedź asertywna powinna zawierać elementy takie jak: a) Wyrażenie własnego zdania oraz uzasadnienie odwołujące się do naszych emocji b) Wyrażenie własnego zdania i uzasadnienie odwołujące się do postawy osoby, która żąda od nas danej rzeczy c) Jedynie słowo „nie” lub inną odmowę wyrażoną w inny sposób Cześć I – właściwe odpowiedzi: 1. b) Asertywność oznacza wyrażanie własnego zdania bez intencji zranienia innych i obronę własnych granic – bez zachowań agresywnych. 2. c) Przeciwieństwem zachowań agresywnych mogą być zarówno zachowania uległe (zgoda pomimo wewnętrznego sprzeciwu), jak i agresywne (wyrażenie sprzeciwu w sposób agresywny nie jest zachowaniem asertywnym, ponieważ zawiera element intencji zranienia drugiej osoby). 3. b) Odpowiedzi asertywne wynikają z dbałości o własne granice. W zależności od sytuacji nie muszą zawierać słowa „nie” (mogą być to np. prośby skierowane do innych w sposób asertywny) i nie są z natury agresywne. 4. c) Przykład a) oraz b) nie odwołuje się do naszych uczuć, z których wynika zachowanie asertywne, jest jedynie wyrażeniem sprzeciwu w stosunku do jakiejś sytuacji. Natomiast odpowiedź c): „Czuję się niezręcznie, kiedy przez twoje opóźnienia sam muszę przesunąć ważne terminy. Prosiłbym na przyszłość o większą terminowość w wykonywaniu wspólnych zadań” spełnia warunki odpowiedzi asertywnej, bowiem zawiera odwołanie do naszych emocji, a dodatkowo także jasno wyrażoną prośbę o zmianę zachowania na przyszłość. 5. a) Zdanie wyrażone w sposób asertywny, musi zawierać uzasadnienie odwołujące się do naszych uczuć, nie do czynników zewnętrznych (np. „czuję się niezręcznie, gdy…” zamiast „bo ty nigdy nie przestrzegasz terminów!”). Część II. Zachowania asertywne w pracy Wybierz zdania/prośby wyrażone w sposób asertywny, których mógłbyś użyć w podanych poniżej trzech sytuacjach. Sytuacja 1: współpracownik prosi o pomoc w zadaniu, które nie leży w Twoich kompetencjach: a) Nie, musisz poradzić sobie sam b) Niestety nie umiem ci pomóc, ponieważ nie leży to w moich kompetencjach c) Nie mam czasu, by znów wyręczać cię w zadaniach, które do mnie nie należą Sytuacja 2: współpracownik pali papierosy w pomieszczeniu wspólnym, w miejscu niewyznaczonym do palenia: a) Przeszkadza mi dym papierosowy, proszę, żebyś tutaj nie palił b) Jeszcze raz zobaczę, że tutaj palisz, a zgłoszę to, gdzie trzeba c) Jak chcesz się truć, to rób to we własnym domu, nie w pracy Sytuacja 3: rodzic, po skończonej wizycie w poradni, prosi, abyś jeszcze przez moment przypilnował dziecko, ponieważ musi coś załatwić: a) Bardzo mi przykro, ale nie b) Nie mogę niestety pomóc, ponieważ nie leży to w moich kompetencjach, muszę powrócić do obowiązków służbowych c) Gdyby każdy nas o taką przysługę prosił, to chyba byśmy tu przedszkole musieli otworzyć! Część II – właściwe odpowiedzi: 1. b) 2. a) 3. b) Podsumowanie Zachowania asertywne nie muszą oznaczać mówienia „nie” i agresywnego wyrażania sprzeciwu. Mogą również służyć wyrażeniu prośby wynikającej z ustalenia naszych granic. Asertywność jest przeciwieństwem uległości, ale jednocześnie też nie wiąże się z agresją – jej intencją nie jest sprawienie komuś przykrości ani krzywdy. Poprawnie skonstruowany komunikat asertywny powinien zawierać uzasadnienie odwołujące się do naszych odczuć, a nie czynników zewnętrznych. Asertywność pomaga zarówno nam samym w ustaleniu granic, jak i w stworzeniu poprawnej atmosfery w miejscu pracy.