STAN PRAWNY NA 17 GRUDNIA 2019 Sprawozdanie z realizacji planu nadzoru w przedszkolu oraz informacja o działalności przedszkola na półrocze i zakończenie roku szkolnego Opracowała: Elżbieta Bukowiecka-Górny, wieloletnia dyrektor przedszkola, nauczyciel dyplomowany; autorka artykułów z zakresu zarządzania przedszkolem oraz programów edukacyjnych; pracę zawodową rozpoczęła w Publicznym Przedszkolu nr 2 w Pile; pełni funkcję społecznego kuratora w sądzie rodzinnym, jest także ekspertem ds. awansu zawodowego nauczycieli Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1148 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1658 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek (Dz.U z 2017 r. poz. 1611 ze zm.). Zgodnie z zapisami art. 69 ust. 7 Ustawy Prawo oświatowe dyrektor przedszkola zobowiązany jest nie rzadziej niż dwa razy w roku szkolnym przedstawić radzie pedagogicznej ogólne wnioski wynikające ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego oraz informację o działalności przedszkola. Ogólne wnioski dyrektor powinien przedstawić przed końcem półrocza, natomiast na koniec roku szkolnego – do 31 sierpnia – kompletne wyniki i wnioski ze sprawowanego wewnętrznego nadzoru pedagogicznego (§ 24 Rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego). W dokumencie podsumowującym nadzór pedagogiczny, np. w sprawozdaniu półrocznym oraz sprawozdaniu sporządzanym na zakończenie danego roku szkolnego, dyrektor powinien odnieść się do celów nadzoru pedagogicznego na dany rok szkolny, które określił w planie nadzoru. Podsumowanie nadzoru pedagogicznego to efektywne narzędzie służące doskonaleniu pracy przedszkola. Dyrektor może opracować dokument w różnej formie, może być to np. prezentacja multimedialna czy pisemne sprawozdanie. Przepisy prawa nie precyzują, w jakiej formie takie podsumowanie nadzoru ma dyrektor opracować, w jaki sposób ani w jakim konkretnym terminie dyrektor ma przedstawić członkom rady pedagogicznej wnioski oraz informację odziałalności przedszkola. Dlatego warto te kwestie określić w regulaminie rady pedagogicznej. Zakres informacji zawartych w ogólnych wnioskach ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego Sprawozdanie dyrektora z nadzoru pedagogicznego obrazuje, w jaki sposób realizowany jest w przedszkolu proces edukacyjny, jak wywiązują się z niego nauczyciele oraz jak sam dyrektor realizuje zadania nadzoru pedagogicznego. Wyniki i wnioski z nadzoru pedagogicznego zarówno na półroczne, jak i na koniec roku szkolnego powinny zawierać: • analizę jakościową wykonania zadań zaplanowanych w rocznym planie pracy wychowawczo-dydaktycznej (tj. wnioski w zakresie wykonania zaplanowanych zadań, opis rezultatów, odniesienie, czy zakładane cele i efekty zaplanowane w przedszkolu zostały osiągnięte, a jeśli nie – to opis przyczyn niezrealizowania celów), • ocenę stopnia realizacji wykonanych lub niewykonanych zadań zaplanowanych w planie nadzoru pedagogicznego, związanych z: o przeprowadzonymi ewaluacjami wewnętrznymi (wszystkie dane adekwatne do pytań badawczych, zebrane za pomocą różnych metod i źródeł), o monitorowaniem jakości pracy przedszkola, o kontrolą przestrzegania przepisów prawa oświatowego przez nauczycieli, o efektywnością zrealizowanych szkoleniowych zebrań rady pedagogicznej, o realizacją uchwał, np. w sprawie uchwalenia zmian do statutu przedszkola, ustalenia sposobu wykorzystania wyników nadzoru (należy określić, czy zrealizowano poszczególne uchwały), o efektami prowadzonych obserwacji zajęć, o wynikami monitorowania realizacji podstawy programowej. Sprawozdanie z nadzoru pedagogicznego na półroczne oprócz ogólnych wyników i wniosków z nadzoru powinno zawierać rekomendacje (pozytywne lub negatywne opinie) do realizacji określonych zadań na następne półrocze. Natomiast na koniec roku szkolnego w sprawozdaniu oprócz ogólnych wyników i wniosków z nadzoru należy zamieścić rekomendacje do realizacji określonych zadań edukacyjnych w następnym roku szkolnym. Informacja o działalności przedszkola w podsumowaniu nadzoru Przepisy prawa oświatowego zobowiązują dyrektora do sprecyzowania nie tylko wyników i wniosków z nadzoru pedagogicznego zarówno na półrocze, jak i na zakończenie roku, lecz również do przedstawienia członkom rady pedagogicznej informacji o działalności przedszkola. Co powinna zawierać informacja o działalności przedszkola? Informacja o działalności przedszkola to swego rodzaju ocena odpowiedzialności dyrektora i nauczycieli za realizację zadań przedszkola określonych w art. 44 Ustawy Prawo oświatowe, związanych z tworzeniem warunków do realizacji działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej przedszkola w zakresie: • efektów działalności przedszkola w obszarze kształcenia, wychowania i opieki oraz realizacji celów i zadań statutowych, z uwzględnieniem analizy osiągnięć dzieci w kontekście sukcesów i trudności, • organizacji procesów kształcenia, wychowania i opieki w przedszkolu w odniesieniu do efektywności udzielanej pomocy psychologiczno-pedagogicznej, • tworzenia warunków do rozwoju i aktywności, w tym kreatywności dzieci, • współpracy z rodzicami w zakresie kształtowania postaw wychowawczych oraz działaniami wychowawczymi mającymi na celu eliminowanie zagrożeń i wzmacnianie zachowań pożądanych, oceniając jej efektywność, • współpracy ze środowiskiem lokalnym w celu stworzenia optymalnych warunków rozwoju dzieci, • zarządzania przedszkolem. Przygotowując informację o działalności przedszkola, dyrektor powinien uwzględnić w niej informację, w jaki sposób przedszkole zapewnia dzieciom bezpieczeństwo, z uwzględnieniem dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Źródła informacji do sprawozdania z prowadzonego przez dyrektora nadzoru pedagogicznego Formułowanie wniosków z prowadzonego przez dyrektora nadzoru pedagogicznego wymaga posiadania odpowiednich informacji z przeprowadzonych badań, kontroli czy monitorowania. Przy ich pomocy dyrektor określi zjawiska i tendencje pozytywne lub negatywne, określi ich skalę. Opracowanie wyników, wniosków i rekomendacji przez dyrektora to nie samo stwierdzenie faktów i poglądów, to także swego rodzaju puenta – pokazuje jak rozwiązać, jak rozstrzygać określone problemy występujące w przedszkolu. Wyniki i wnioski z nadzoru pedagogicznego, sprecyzowane w odniesieniu do wszystkich form sprawowanego nadzoru określonych w planie nadzoru, powinny stać się podstawą do zaplanowania obszarów do przeprowadzenia ewaluacji wewnętrznej, kontroli lub wspomagania w przyszłym roku szkolnym. Ponieważ najważniejszym zadaniem ewaluacji jest wprowadzenie ulepszeń w funkcjonowaniu przedszkola, to wyniki i wnioski określone w sprawozdaniu z nadzoru powinny zawierać najważniejsze wyniki przeprowadzonej ewaluacji, odnoszące się do stopnia spełniania wymagań. Powinny określać mocne i słabe strony pracy przedszkola oraz zdiagnozowane problemy. Rekomendacje z ewaluacji powinny służyć wspomaganiu pracy nauczycieli, organizacji szkoleń zewnętrznych i wewnętrznych – np. w drugim półroczu. Rekomendacje z ewaluacji mogą odnosić się np. do skuteczności stosowanych przez nauczycieli metod pracy z dzieckiem (ze szczególnym uwzględnieniem dzieci kończących edukację przedszkolną), do poziomu przygotowania dzieci do bezpiecznego korzystania z mediów czy też efektywnej współpracy z rodzicami w zakresie kształtowania postaw wychowawczych. Wyniki i wnioski z monitorowania wybranych obszarów funkcjonowania przedszkola powinny określić stopień realizacji podstawy programowej pod kątem dostosowania bazy lokalowej i wyposażenia przedszkola do realizacji podstawy programowej, do warunków i sposobów jej realizacji. Określone przez dyrektora rekomendacje z monitorowania mogą stanowić podstawę do wprowadzenia zmian organizacyjnych w pracy przedszkola, zmian związanych z aranżacją wnętrz lub poprawą bazy i wyposażenia przedszkola. Wyniki i wnioski ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego, dotyczące kontroli przestrzegania przez nauczycieli przepisów prawa związanych z działalnością dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą oraz inną działalnością statutową przedszkola, powinny zawierać rekomendacje – zalecenia w zakresie zgodności prowadzenia dokumentacji przebiegu nauczania z przepisami prawa, z przepisami związanymi z bezpieczeństwem dzieci. Sprawozdanie z nadzoru powinno zawierać również wyniki i wnioski z obserwacji prowadzonych przez nauczycieli zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz innych zajęć i czynności wynikających z działalności statutowej przedszkola. Wyniki prowadzonych przez dyrektora obserwacji pracy nauczycieli warto połączyć z wynikami ewaluacji, ustalając ostateczne jej wyniki i wnioski, by w rezultacie określić wytyczne dotyczące prowadzenia zajęć w przedszkolu, stosowanych form i metod pracy z dziećmi. Wyniki i wnioski z nadzoru, związane z jakością działań w obszarze wspomagania nauczycieli, powinny przedstawiać potrzeby nauczycieli w zakresie rozwoju zawodowego, potrzeby w zakresie organizowania szkoleń i narad. Przygotowanie wyników i wniosków z nadzoru pedagogicznego to dobra okazja, aby przeanalizować zagadnienia, które nie zostały objęte ewaluacją, kontrolą, monitorowaniem, oraz wspomaganiem, a które są ważne dla funkcjonowania przedszkola. Są to zagadnienia związane z: • analizą oferty edukacyjnej w kontekście potrzeb, możliwości i zainteresowań dzieci, a także oczekiwań rodziców, • realizacją kalendarza imprez i uroczystości przedszkolnych oraz sposobem promocji przedszkola, • efektami w zakresie wzbogacania bazy przedszkola, • przebiegiem i efektami pracy w zespołach nauczycielskich, • sposobem realizacji zadań dodatkowych przez nauczycieli, • przebiegiem awansu zawodowego nauczycieli. Wykorzystanie wyników i wniosków Sprecyzowane przez dyrektora wnioski z nadzoru pedagogicznego stanowią podstawę do formułowania rekomendacji, które powinny zostać zamienione na działania naprawcze na konkretne zarządzenia dyrektora. Mogą także stać się powodem do wszczęcia działań kontrolnych lub procedury oceny pracy nauczycieli. Z wyników i wniosków należy wyprowadzić rekomendacje – wytyczne do kolejnych działań, które można wykorzystać do kontynuacji zadań w drugim półroczu, do planowania pracy wychowawczo-dydaktycznej lub zadań w nadzorze pedagogicznym w kolejnym roku szkolnym. Zgodnie z kompetencją stanowiącą określoną prawem oświatowym (art. 70 ust. 1 pkt. 6 Prawa oświatowego) rada pedagogiczna m.in. ustala sposób wykorzystania wyników nadzoru pedagogicznego, w tym sprawowanego nad przedszkolem przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny, w celu doskonalenia pracy. Wnioski i zalecenia wypływające ze sprawowanego nadzoru dyrektora przedszkola Wyniki i wnioski z nadzoru powinny: • zachęcać nauczycieli do realizacji nowatorskich działań, innowacji i eksperymentów, • zachęcać do modyfikowania realizowanych programów i tworzenia autorskich programów wychowania przedszkolnego oraz zajęć dodatkowych, • angażować nauczycieli i innych pracowników przedszkola oraz rodziców w podejmowanie decyzji dotyczących przedszkola, • inspirować nauczycieli do korzystania ze wspomagania zewnętrznego. Obowiązki dyrektora Tworząc sprawozdanie z nadzoru, dyrektor powinien przygotować wzór arkusza analizy pracy nauczycieli. Uzupełnione przez nauczycieli dane powinny wpłynąć do dyrektora w odpowiednim czasie jeszcze przed zebraniem rady pedagogicznej, by mógł on dokonać analizy danych i przygotować odpowiednie informacje na zebranie rady. W arkuszu analizy pracy nauczyciele powinni odnieść się do zagadnień związanych np. z: • realizacją zadań z rocznego planu pracy, • udziałem w projektach, wydarzeniach zewnętrznych, konkursach, • współpracą z rodzicami, • problemami wychowawczymi i edukacyjnymi w grupie – podjęte działania, efekty, • analizą postępów rozwojowych dzieci, a przede wszystkim analizą wyników badania gotowości dzieci do podjęcia nauki w szkole, • sposobem realizacji czynności dodatkowych, • ukończonymi formami doskonalenia zewnętrznego, wdrażaniem nabytych kompetencji w pracę z dziećmi, określeniem potrzeb w zakresie doskonalenia zawodowego, • spostrzeżeniami i wnioskami dotyczącymi pracy przedszkola na drugie półrocze i na następny rok szkolny. Przygotowując sprawozdanie z nadzoru, dyrektor powinien pozyskać wyniki prac zespołów nauczycielskich, które powołał w przedszkolu, np. zespół ds. ewaluacji, który przedstawia wyniki przeprowadzonych ewaluacji oraz podejmowanych działań (ankiet, analiz dokumentów, wywiadów) oraz sugestie wniosków. Po opracowaniu sprawozdania dyrektor powinien określić termin zebrania podsumowującego półrocze, a dalej rok szkolny. Powinien też zawiadomić radę pedagogiczną o terminie zebrania, któremu będzie przewodniczył. Podczas zebrania najpierw dyrektor zaprezentuje sprawozdanie, a następnie rada wydaje opinię w sprawie ustalania sposobu wykorzystania wyników nadzoru pedagogicznego w celu doskonalenia pracy przedszkola. Sposób wykorzystania wyników nadzoru pedagogicznego należy ukierunkować na rozwiązanie problemów edukacyjnych i organizacyjnych poprzez szukanie nowatorskich rozwiązań oraz planowanie innowacji i eksperymentów do realizacji w kolejnym roku szkolnym.