STAN PRAWNY NA 2 STYCZNIA 2025
Początek roku kalendarzowego to okres, w którym dyrektor ma do wykonania wiele przewidzianych przepisami prawa czynności mających istotne znaczenie. Wpływają one bowiem zarówno na sferę finansów jednostki, jak i kwestie kadrowe. Warto zatem zapoznać się z najważniejszymi obowiązkami dyrektora.
Samorządowe poradnie psychologiczno-pedagogiczne, zgodnie z art. 4 ust. 1 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, działają w formie jednostki budżetowej, co oznacza, że nie mają własnego budżetu, lecz na podstawie art. 11 Ustawy o finansach publicznych pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, która je prowadzi, a pobrane dochody – również bezpośrednio – odprowadzają na rachunek budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Poradnie nie posiadają zatem własnych środków, jedynie pośredniczą w wydatkowaniu środków budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Środki na wydzielonym rachunku dochodów
Od wspomnianej wyżej zasady istnieje jednak wyjątek w postaci wydzielonego rachunku dochodów, czyli instytucji przewidzianej w art. 223 Ustawy o finansach publicznych. Przepis ten umożliwia poradni gromadzenie własnych środków oraz ich wydatkowanie, aczkolwiek wyłącznie w ramach wskazanych w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego prowadzącej daną poradnię. Na podstawie wspomnianego art. 223 samorządowe jednostki budżetowe prowadzące działalność określoną w Ustawie Prawo oświatowe gromadzą na wydzielonym rachunku dochody określone w uchwale przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, pochodzące w szczególności:
- ze spadków, zapisów i darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jednostki budżetowej,
- z odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie będące w zarządzie albo użytkowaniu jednostki budżetowej,
- z działalności polegającej na świadczeniu usług w ramach kształcenia zawodowego – w przypadku jednostek budżetowych prowadzących kształcenie zawodowe.
Użyte w tym przepisie określenie „w szczególności” oznacza, że poradnia może gromadzić na wydzielonym rachunku również środki pochodzące z innych źródeł niż wymienione, lecz nie oznacza to, że dyrektor poradni może samodzielnie wskazać źródła, z jakich pochodzą środki.
Zgodnie bowiem z ust. 2 przywołanej regulacji to uchwała rady powiatu określa źródła, z jakich gromadzone są dochody. Nawet w przypadku, gdy poradnia staje przed możliwością pozyskania dodatkowych środków finansowych, dyrektor w pierwszej kolejności musi sprawdzić, czy ich źródło zostało wymienione w uchwale rady powiatu. Jeżeli tak nie jest, dyrektor nie ma prawa pobrać takich środków i zgromadzić na rachunku wydzielonym.
Podobne ograniczenia dotyczą wydatkowania zgromadzonych środków, ponieważ uchwała określa też przeznaczenie zgromadzonych dochodów. Ustawa o finansach publicznych wskazuje jednocześnie, że dochody te nie mogą być przeznaczone na finansowanie wynagrodzeń osobowych, toteż takie przeznaczenie środków z rachunku wydzielonego nie może być zapisane w uchwale.
Dyrektor poradni nie może zatem dowolnie wydać zgromadzonych środków, ale wolno mu przeznaczyć je wyłącznie na cele wyraźnie wskazane w uchwale organu stanowiącego. Może to oczywiście powodować, że do końca roku kalendarzowego nie znajdzie on potrzeb, na które miałby prawo przeznaczyć zgromadzone środki. W takim wypadku zastosowanie ma art. 223 ust. 5 Ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym środki finansowe pozostające na rachunku wydzielonym na dzień 31 grudnia roku budżetowego podlegają odprowadzeniu na rachunek budżetu jednostki samorządu terytorialnego w terminie do 5 stycznia następnego roku.
