STAN PRAWNY NA 6 GRUDNIA 2019 Nowe zasady ustalania zwrotu kosztów przewozu dzieci do szkół Opracowała: Joanna Swadźba, prawnik Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1148 ze zm.), • Ustawa z dnia 16 października 2019 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 2248). 3 grudnia 2019 r. zmieniły się zasady zwrotu kosztów przewozu dzieci do szkoły na skutek wejścia w życie nowelizacji Ustawy prawo oświatowe wprowadzającej zmiany w art. 39 ww. Ustawy poprzez uchylenie dotychczasowego art. 39 ust. 4 pkt 3 oraz dodanie art. 39a, który ma najistotniejsze znaczenie praktyczne z punktu widzenia gminy. Z treści tego przepisu wynika przede wszystkim, że gmina nie może ustalić w umowie z rodzicami dowolnej kwoty zwrotu za dowóz dziecka we własnym zakresie do szkoły, ale musi tego dokonać zgodnie z upo. i wydanej na tej podstawie uchwały rady gminy. Jak wynika z Uzasadnienia do projektu, „celem projektu jest wprowadzenie do systemu prawa (…) przepisów określających kryteria ustalania kosztów przejazdu dziecka i opiekuna, które są zwracane opiekunom dowożącym dzieci niepełnosprawne (lub inne uprawnione) do szkoły lub przedszkola. Projekt dostosowuje system prawa do Postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia z 17 października 2017 r. (S 1/17)”. W przyjętej nowelizacji upo. ustawodawca określił, że zwrot kosztów jednorazowego przewozu następuje w wysokości określonej według wzoru: koszt = (a − b) ∗ c ∗ (d:100) a – liczba kilometrów przewozu drogami publicznymi z miejsca zamieszkania do przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej, innej formy wychowania przedszkolnego, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, szkoły podstawowej albo szkoły ponadpodstawowej, a także przewozu rodzica z tego miejsca do miejsca zamieszkania lub miejsca pracy i z powrotem, b – liczba kilometrów przewozu drogami publicznymi z miejsca zamieszkania rodzica do miejsca pracy i z powrotem, jeżeli nie wykonywałby przewozu, o którym mowa w lit. a, c – średnia cena jednostki paliwa w danej gminie właściwego dla danego pojazdu, d – średnie zużycie paliwa w jednostkach na 100 km dla danego pojazdu według danych producenta pojazdu. Natomiast, zgodnie z art. 39a ust. 3 upo., średnią cenę jednostki paliwa w gminie określa na każdy rok szkolny rada gminy, w drodze uchwały, uwzględniając ceny jednostki paliwa w gminie. Zatem średnia cena jednostki paliwa właściwego dla danego pojazdu w danej gminie musi zostać określona przez radę gminy, a stawki przez nią ustalone będą podstawą wyliczenia kwoty zwrotu kosztów dowozu dzieci do szkoły przez rodziców. Uchwała rady podjęta na podstawie art. 39a upo., ze względu na swój charakter i skutki, jakie wywołuje, będzie stanowiła akt prawa miejscowego i będzie podlegała ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Przed podjęciem uchwały należy dokonać analizy cen jednostki paliwa w gminie. Ustawodawca nie zdefiniował terminu „paliwo” użytego w omawianym przepisie ani też nie określił żadnych wytycznych co do tego, w jaki sposób prawidłowo wyliczyć średnią cenę paliw w gminie oraz jakie dane rada gminy powinna wziąć pod uwagę przy ustalaniu średniej ceny jednostki paliwa. Co więcej, ustawodawca nie określił również metod waloryzacji czy też dostosowania średnich cen paliw w ciągu roku szkolnego, jeśli ceny paliw na stacjach benzynowych ulegną istotnym zmianom. Zgodnie z art. 39a upo. średnie ceny jednostki paliwa ustala rada gminy na dany rok szkolny. Zasadniczo więc raz przyjęte ceny na dany rok szkolny nie muszą ulegać żadnym zmianom, nawet jeśli ceny paliw na rynku znacznie wzrosną. Ustawodawca nie wskazał też, czy rada zobowiązana jest ustalić średnią cenę jednostki paliwa w odniesieniu do różnych rodzajów paliw, czy też ustalona średnia ma stanowić wyłącznie jedną kwotę, która wynika z uśrednienia cen różnych rodzajów paliw. Ustawodawca w treści art. 6 Ustawy o zmianie ustawy Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw wprost wskazał, że nowe zasady zwrotu kosztów dowozu dzieci do szkół dotyczą także uczniów z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, uczęszczających do klas dotychczasowych szkół ponadgimnazjalnych prowadzonych w szkołach ponadpodstawowych, do czasu zakończenia kształcenia w tych klasach, nie dłużej jednak niż do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 21 rok życia. Ważne! Dyrektor szkoły nie jest stroną umowy o dowóz ucznia do szkoły. Umowa ta zawierana jest pomiędzy gminą a rodzicem (opiekunem prawnym). Dyrektor nie pośredniczy też w sposób formalny w zawieraniu ww. umów. Jego rola sprowadza się więc niemal wyłącznie do poinformowania zainteresowanych rodziców uczniów o zasadach, na jakich gmina dokonuje zwrotu kosztów dowozu uczniów do szkoły, jeśli dowóz ten zapewniają rodzice. Ze względu na to, że uczniowie dowożeni są przez rodziców do szkoły, dyrektor najczęściej jest pierwszą osobą, do której zwracają się rodzice z prośbą o informacje związane z dofinansowaniem kosztów dowozu. Zatem dyrektor powinien znać nie tylko przepisy upo., ale również treść uchwały rady gminy w sprawie średnich cen paliw.