STAN PRAWNY NA 8 LISTOPADA 2019 Kierunki polityki oświatowej państwa – część II. Zadania kuratora Opracował: Wojciech Wasielewski, pracownik kuratorium oświaty Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1148 ze zm.), • Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1481 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U z 2018 r. poz. 467), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno--pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2017 r. poz. 1591 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz.U. z 2017 r. poz. 1646 ze zm.), • Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1743), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 2019 r. w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 316), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 maja 2019 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 991), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 sierpnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków przechodzenia ucznia ze szkoły publicznej lub szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej jednego typu do szkoły publicznej innego typu albo do szkoły publicznej tego samego typu (Dz.U. z 2015 r. poz. 1248), • Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1781), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 czerwca 2017 r. w sprawie dopuszczalnych form realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1322). 1. Zadania z zakresu nadzoru pedagogicznego dla kuratorów oświaty w zakresie kontroli Typ placówki Wymaganie Opis Publiczne poradnie psychologiczno- -pedagogiczne Zgodność z przepisami prawa wydawania orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego w zakresie dotyczącym organizacji zajęć w grupie do pięciu uczniów lub w formie indywidualnej oraz opinii w sprawie objęcia ucznia pomocą psychologiczno- -pedagogiczną w formie zindywidualizowanej ścieżki kształcenia Kontrola dotyczyć będzie prawidłowości wydawanych przez poradnię orzeczeń i opinii zgodnie z rozporządzeniem, które szczegółowo określa procedurę ich wydawania Szkoły ogólnodostępne i integracyjne Zgodność z przepisami prawa organizowania zajęć w grupie do pięciu uczniów lub w formie indywidualnej oraz udzielania uczniom pomocy psychologiczno- -pedagogicznej w formie zindywidualizowanej ścieżki kształcenia Dzieci posiadające orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego mogą mieć wybrane zajęcia edukacyjne realizowane indywidualnie (jeden na jeden z nauczycielem) lub w małej grupie liczącej maksymalnie pięcioro uczestników. Na pozostałe lekcje dziecko powinno uczęszczać razem ze swoją klasą. Przydzielenie indywidualnych lekcji w ramach kształcenia specjalnego nie zwalnia szkoły z konieczności zatrudnienia dodatkowej osoby w przypadku ucznia z autyzmem. Zindywidualizowane ścieżki realizacji obowiązkowego przygotowania przedszkolnego oraz kształcenia przeznaczone są dla dzieci i uczniów z trudnościami w funkcjonowaniu w przedszkolu i w szkole oraz skutkują opracowaniem modelu organizacji i nauczania odpowiadających na specjalne potrzeby edukacyjne i stworzenie takich warunków edukacji, aby uczeń – niezależnie od swoich problemów – rozwijał swój potencjał i mógł osiągać sukcesy. Zajęcia odbywają się w dwóch formach: grupowej z klasą i indywidualnej ze specjalistą, a realizowane są w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Wymiar tygodniowy zajęć indywidualnych określa się w oparciu o zalecenia zawarte w opinii z publicznej poradni psychologiczno- -pedagogicznej. W zakresie zindywidualizowanej ścieżki kształcenia szkoła powinna posiadać następującą dokumentację: • opinia nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem o jego funkcjonowaniu, • ewentualny wniosek rodzica o wydanie opinii o funkcjonowaniu ucznia lub pismo z poradni psychologiczno-pedagogicznej o wydanie takiej opinii, • analiza funkcjonowania ucznia uwzględniająca efekty udzielanej dotychczas przez szkołę pomocy psychologiczno-pedagogicznej (karta analizy, protokół ze spotkania z poradnią), • opinia w sprawie zindywidualizowanej ścieżki kształcenia, • wniosek rodziców o zorganizowanie kształcenia w formie ścieżki zindywidualizowanej, • aneks do arkusza organizacji, • pismo zawierające ustalenia dyrektora dotyczące tygodniowego wymiaru godzin zajęć edukacyjnych realizowanych indywidualnie z uczniem, • dziennik zajęć indywidualnych Publiczne szkoły podstawowe i ponadpodstawowe Zgodność z przepisami prawa funkcjonowania monitoringu wizyjnego w szkołach Przez monitoring należy rozumieć środki techniczne umożliwiające rejestrację obrazu. Może być on wprowadzony wyłącznie wówczas, gdy jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa uczniów i pracowników lub ochrony mienia (art. 108a ust. 1 Prawa oświatowego). W związku z tym nie w każdej placówce wprowadzenie monitoringu będzie dopuszczalne. Zdaniem MEN monitoring wizyjny może działać tylko po spełnieniu wszystkich warunków wprowadzonych do Prawa oświatowego. Ustawą o ochronie danych osobowych. Monitoring wizyjny, który działał do tej pory w szkołach i placówkach, powinien przede wszystkim być zgodny z zasadami RODO. Jeżeli dyrektor wykazał lub wykaże zgodność z RODO, to nie jest konieczne jego wyłączenie. Pozostałe warunki powinny zostać dostosowane do art. 108a Prawa oświatowego. Kamery nie powinny obserwować m.in. klas czy pomieszczeń przeznaczonych do odpoczynku pracowników (chyba że stosowanie monitoringu jest konieczne ze względu na bezpieczeństwo i dozór majątku). Nagrania placówka powinna przechowywać nie dłużej niż trzy miesiące od dnia nagrania. Po tym czasie trzeba je zniszczyć. Dyrektor ma obowiązek poinformować uczniów o wprowadzeniu monitoringu (nie później niż 14 dni przed jego uruchomieniem), a monitorowane pomieszczenia muszą być oznakowane (nie później niż dzień przed włączeniem kamer) Publiczne i niepubliczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe (branżowa szkoła I stopnia, technikum, szkoła policealna) Zgodność oferty kształcenia zawodowego z nową klasyfikacją zawodów szkolnictwa branżowego Rozporządzenie w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego uwzględnia zawody dotychczas wprowadzone do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, wprowadza zmiany w zakresie niektórych zawodów, a także określa nowe zawody wprowadzone do kształcenia w systemie oświaty na podstawie wniosków właściwych ministrów. Zgodnie z wnioskami właściwych ministrów ds. kształcenia w systemie oświaty 1 września 2019 r. wprowadzone zostały nowe zawody wraz z wyodrębnionymi w nich kwalifikacjami: • operator maszyn i urządzeń przeróbczych – z kwalifikacją wspólną dla zawodu technik przeróbki kopalin stałych, • technik programista, • pracownik pomocniczy gastronomii – kształcenie wyłącznie dla osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, • kelner (na poziomie branżowej szkoły I stopnia) – z kwalifikacją wspólną dla zawodu technik usług kelnerskich (na poziomie technikum). Wskazane Rozporządzenie uwzględnia również wniosek Ministra Zdrowia o przywrócenie kształcenia w zawodzie technik farmaceutyczny w szkole policealnej o okresie kształcenia dwóch i pół roku. W wyniku modyfikacji dotychczasowych zawodów powstały nowe zawody, którym zostały nadane nowe symbole cyfrowe   Zadania z zakresu nadzoru pedagogicznego dla kuratorów oświaty w zakresie ewaluacji Typ placówki Wymaganie Kryteria ewaluacji Szkoły podstawowe i ponadpodstawowe (dla dzieci i młodzieży) Kształtowane są postawy i respektowane normy społeczne • Adekwatność działań wychowawczych i profilaktycznych szkoły do potrzeb uczniów, • systemowość przyjętych rozwiązań rozumiana jako celowe i skuteczne działania na poziomie całej instytucji, • powszechność poczucia bezpieczeństwa wśród uczniów oraz relacji opartych na szacunku i zaufaniu Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji • Systemowość działań prowadzonych w placówce, • powszechność diagnozowania potrzeb i możliwości każdego ucznia, • użyteczność udzielanego uczniom wsparcia w odniesieniu do potrzeb, • adekwatność działań służących przezwyciężaniu trudności wynikających ze społecznej sytuacji uczniów, • skuteczność szkoły w rozwiązywaniu problemów uczniów Rodzice są partnerami szkoły lub placówki • Partycypacja rodziców w procesie decyzyjnym oraz w działaniach podejmowanych przez placówkę, • użyteczność współpracy szkoły z rodzicami w zapewnianiu potrzeb rozwojowych uczniów, • skuteczność działań podejmowanych przez szkołę w zachęcaniu rodziców do wyrażania opinii, • użyteczność pozyskanych opinii w planowaniu i realizacji działań placówki Szkoły dla dorosłych Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się • Adekwatność planowania i organizowania procesów edukacyjnych do potrzeb uczniów, • powszechność zaangażowania nauczycieli we współpracę, • skuteczność wzajemnej pomocy nauczycieli w rozwiązywaniu problemów, • partycypacja Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej • Adekwatność planowania dydaktycznego i realizacji tych planów do zdiagnozowanych osiągnięć uczniów, • spójność procesów edukacyjnych z najważniejszymi umiejętnościami opisanymi w podstawie programowej, • spójność procesów edukacyjnych z warunkami i sposobami realizacji podstawy programowej, • skuteczność działań podejmowanych w wyniku wdrażania wniosków z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów Biblioteki pedagogiczne Placówka zaspokaja potrzeby osób, instytucji i organizacji korzystających jej z oferty • Adekwatność oferty placówki do jej celów i potrzeb klientów, • skuteczność działań zwiększających dostęp do oferty placówki dla różnych odbiorców, • użyteczność Placówka współpracuje ze środowiskiem lokalnym na rzecz wzajemnego rozwoju • Systemowość współpracy przejawiająca się w podejmowaniu zaplanowanych i celowych działań, • użyteczność wspólnych działań dla rozwoju placówki i instytucji oraz organizacji środowiska lokalnego Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi • Adekwatność działań zarządczych podejmowanych przez dyrektora do zapewnienia odpowiedniej do potrzeb oferty i warunków do realizacji zadań, • skuteczność działań wynikających z nadzoru pedagogicznego, • akceptacja działań placówki przez podmioty środowiska lokalnego   Zadania z zakresu nadzoru pedagogicznego dla kuratorów oświaty w zakresie monitorowania Typ placówki Warunek Opis Publiczne szkoły podstawowe i ponadpodstawowe Realizacja obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego w szkole Zdaniem MEN, zgodnie z art. 28 ust. 2 Prawa oświatowego, szkoły, z wyłączeniem szkół dla dorosłych, są zobowiązane do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego. Obowiązkowy wymiar zajęć wychowania fizycznego dla uczniów klas IV–VIII szkół podstawowych wynosi cztery godziny lekcyjne, a dla uczniów szkół ponadpodstawowych – trzy godziny lekcyjne w ciągu tygodnia. Zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie dopuszczalnych form realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego, które weszło w życie 1 września 2017 r, obowiązkowe zajęcia wychowania fizycznego są realizowane w formie zajęć klasowo-lekcyjnych oraz zajęć do wyboru przez uczniów. Zajęcia klasowo-lekcyjne są realizowane w wymiarze nie mniejszym niż dwie godziny lekcyjne tygodniowo w szkołach podstawowych i jedna godzina lekcyjna tygodniowo w szkołach ponadpodstawowych. Oznacza to, że szkoła może realizować zajęcia do wyboru przez uczniów jako dwie godziny zajęć w tygodniu, jako jedną godzinę lub wcale. Przygotowanie i przedstawienie propozycji zajęć do wyboru jest zadaniem dyrektora szkoły (§ 4. ust. 1 ww. Rozporządzenia), który przy ustalaniu propozycji powinien uwzględnić potrzeby zdrowotne uczniów, ich zainteresowania oraz osiągnięcia w danym sporcie lub aktywności fizycznej, uwarunkowania lokalne, miejsce zamieszkania uczniów, tradycje sportowe środowiska lub szkoły oraz możliwości kadrowe. Zajęcia proponowane przez dyrektora szkoły podlegają uzgodnieniu z organem prowadzącym i zaopiniowaniu przez radę pedagogiczną i radę rodziców. Wyboru zajęć, spośród zaproponowanych, dokonują uczniowie (w przypadku uczniów niepełnoletnich za zgodą rodziców). Zajęcia do wyboru są organizowane przez szkołę i prowadzone przez nauczyciela wychowania fizycznego Szkoły podstawowe ogólnodostępne i integracyjne Przechodzenie uczniów ze szkół ogólnodostępnych do szkół specjalnych Monitorowanie dotyczy realizacji Rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków przechodzenia ucznia ze szkoły publicznej lub szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej jednego typu do szkoły publicznej innego typu albo do szkoły publicznej tego samego typu Przedszkola, szkoły i placówki, o których mowa w art. 2 pkt 7 Prawa oświatowego Wspieranie potencjału rozwojowego uczniów i stwarzanie warunków do ich aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu przedszkola, szkoły i placówki oraz w środowisku społecznym Monitorowanie dotyczy realizacji Rozporządzenia w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach Publiczne szkoły podstawowe Prowadzenie działalności innowacyjnej Dyrektor samodzielnie podejmuje decyzję, jakie innowacje będą w niej realizowane. Działalność innowacyjna jest integralnym elementem działalności szkoły, zniesione zostały wszystkie wymogi formalne realizacji innowacji. Działanie innowacyjne musi być: • celowe – ma jasno określone efekty, które można dzięki nim uzyskać, • planowe – zawiera przemyślany harmonogram działań i czynności, • zorganizowane – przewiduje potrzebne zasoby, ludzi i środki, • kontrolowane – ma określony sposób ewaluacji Publiczne i niepubliczne szkoły policealne Wdrażanie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego w zakresie warunków realizacji kształcenia w zawodzie Monitorowanie dotyczy realizacji Rozporządzenie w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego, które wskazuje: • podstawy programowe kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego przyporządkowane do 32 branż, określonych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, • dodatkowe umiejętności zawodowe w zakresie wybranych zawodów. Efekty kształcenia zostały pogrupowane w części, zwane jednostkami efektów kształcenia. Dla każdej jednostki efektów kształcenia (z wyjątkiem jednostek efektów kształcenia „Organizacja pracy małych zespołów” oraz „Kompetencje personalne i społeczne”) określono minimalną liczbę godzin. Natomiast umiejętności z zakresu organizacji pracy małych zespołów oraz kompetencji personalnych i społecznych powinny być kształtowane przez nauczycieli wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia zawodowego Wszystkie typy szkół Kształcenie u uczniów kompetencji kluczowych Monitorowanie dotyczyć będzie realizacji kompetencji kluczowych wynikających z podstawy programowej, w szczególności w zakresie sposobów, w jaki nauczyciele zaplanowali oraz realizują kształcenie u uczniów kompetencji kluczowych