Ocena pracy nauczyciela od 1 września 2019 r.STAN PRAWNY NA 4 PAŹDZIERNIKA 2019 Ocena pracy nauczyciela od 1 września 2019 r. Opracował: Marcin Majchrzak, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie Podstawa prawna: • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 sierpnia 2019 r. w sprawie trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze, szczegółowego zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz szczegółowego trybu postępowania odwoławczego (Dz.U. z 2019 r. poz. 1625), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego (Dz.U. z 2018 r. poz. 1133 ze zm.), • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.), • Ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1287), • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1148 ze zm.). Przyczyna wprowadzenia nowego Rozporządzenia Wiosenne akcje protestacyjne nauczycieli oraz zapowiedź strajku przed egzaminem gimnazjalnym i ósmoklasisty doprowadziły do rozpoczęcia przez MEN prac nad nowelizacją przepisów KN. W rezultacie zmian, które weszły w życie 1 września 2019 r., przywróconych zostało w KN kilka rozwiązań, które funkcjonowały przed 1 września 2018 r. Dotyczy to m.in. postępowania w związku z ubieganiem się o kolejny stopień awansu zawodowego czy właśnie dokonywania oceny pracy nauczycieli, w przypadku której powrócono do podziału na ocenę pracy oraz ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu. W rezultacie tych zmian konieczne było wydanie nowego Rozporządzenia w sprawie trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze, szczegółowego zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz szczegółowego trybu postępowania odwoławczego. Konieczność powiadomienia nauczyciela o dokonywaniu oceny pracy Nowe Rozporządzenie utrzymało zasadę, zgodnie z którą w przypadku dokonywania oceny pracy nauczyciela z inicjatywy dyrektora szkoły lub na wniosek organu sprawującego nadzór pedagogiczny, a w przypadku nauczyciela placówki doskonalenia nauczycieli – kuratora oświaty, organu prowadzącego szkołę, rady szkoły lub rady rodziców, dyrektor szkoły powinien niezwłocznie zawiadomić nauczyciela, w formie pisemnej, o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy. Opinie samorządu uczniowskiego oraz doradcy metodycznego (bądź innego nauczyciela dyplomowanego lub mianowanego) powinny zostać wyrażone w formie pisemnej, w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie pracy. Opinia ta powinna zawierać uzasadnienie. Zapoznanie nauczyciela z projektem oceny pracy Przepis art. 6a ust. 8 KN wskazuje, że ocenę pracy nauczyciela ustala się po zapoznaniu go z projektem tej oceny oraz po wysłuchaniu uwag i zastrzeżeń nauczyciela. Nowe Rozporządzenie utrzymało zasadę, zgodnie z którą na wniosek nauczyciela przy zapoznawaniu go z projektem oceny pracy i wysłuchaniu jego uwag i zastrzeżeń może być obecny przedstawiciel wskazanej przez nauczyciela zakładowej organizacji związkowej. W dalszym ciągu również nauczyciel może zgłosić uwagi i zastrzeżenia do projektu oceny pracy również w formie pisemnej, w terminie 5 dni roboczych od dnia zapoznania z projektem oceny. Karta oceny pracy Nowe Rozporządzenie, podobnie jak dotychczasowe, nie określa jednolitego wzoru karty oceny pracy nauczyciela. Wskazano jedynie elementy, które ww. karta powinna zawierać, pozostawiając przygotowanie konkretnego wzoru dokumentu poszczególnym jednostkom oświaty. Przepisy wskazują, że karta powinna zawierać: • imię (imiona) i nazwisko nauczyciela, • datę i miejsce urodzenia, • miejsce zatrudnienia i zajmowane stanowisko, • staż pracy pedagogicznej, • stopień awansu zawodowego, • wykształcenie, • datę dokonania ostatniej oceny pracy, • stwierdzenie uogólniające, o którym mowa w art. 6a ust. 4 KN, • uzasadnienie oceny pracy, • datę dokonania oceny pracy, • podpis osoby dokonującej oceny pracy, • pouczenie o terminie i trybie wniesienia odwołania od oceny pracy. W dalszym ciągu należy również pamiętać o włączeniu karty oceny pracy do akt osobowych nauczyciela. Określenie procedury odwoławczej Rozporządzenie precyzuje prowadzenie postępowania odwoławczego od oceny pracy nauczyciela. Wskazuje ono, że dyrektor szkoły powinien przekazać odwołanie nauczyciela do organu sprawującego nadzór pedagogiczny, a w przypadku nauczyciela placówki doskonalenia nauczycieli – do kuratora oświaty, w terminie 5 dni roboczych od dnia otrzymania odwołania. Dyrektor szkoły powinien dołączyć pisemne odniesienie się do zarzutów podniesionych w odwołaniu. W dalszej części Rozporządzenie określa tryb pracy zespołów oceniających, powoływanych przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny, bądź przez kuratora oświaty. Rezygnacja z określania szczegółowych kryteriów oceny pracy nauczycieli Największą zmianą jest rezygnacja z określania szczegółowych kryteriów oceny pracy nauczycieli z podziałem na poszczególne stopnie awansu zawodowego. W obecnym stanie prawnym (a więc od 1 września 2019 r.) ocena pracy nauczycieli będzie dokonywana wyłącznie w oparciu o przepisy art. 6a ust. 1e KN, a w przypadku nauczycieli zajmujących stanowisko dyrektora szkoły – w oparciu o art. 6a ust. 1f KN. Z kolei art. 6a ust. 1e KN wskazuje, że ocena pracy nauczyciela dotyczy stopnia realizacji obowiązków określonych w art. 6 i art. 42 ust. 2 KN oraz w art. 5 upo. w zakresie wszystkich obszarów działalności szkoły. Oznacza to, że ocenie będą podlegały następujące obowiązki nałożone na nauczyciela na podstawie ww. przepisów: • nauczyciel rzetelnie realizuje zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę, • nauczyciel wspiera każdego ucznia w jego rozwoju, • nauczyciel dąży do pełni własnego rozwoju osobowego, • nauczyciel doskonali się zawodowo, zgodnie z potrzebami szkoły, • nauczyciel kształci i wychowuje młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka, • nauczyciel dba o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów, • nauczyciel w ramach czasu pracy realizuje: o zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami, o inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, o zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym; • nauczyciel kieruje się w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską, z poszanowaniem godności osobistej ucznia. Kryteria te nie zostały jednak w żaden sposób doprecyzowane w Rozporządzeniu. Nie określono także sposobu ustalania poziomu spełniania kryteriów oceny pracy nauczycieli, pozostawiając wskazanie zasad ustalenia stopnia realizacji obowiązków spoczywających na nauczycieli poszczególnym dyrektorom. Ocena pracy dyrektora Cząstkowych ocen pracy dyrektora będą dokonywać: • organ sprawujący nadzór pedagogiczny (a w przypadku dyrektora placówki doskonalenia nauczycieli – kurator oświaty) – w zakresie realizacji obowiązków określonych w art. 5 oraz art. 68 ust. 1 pkt 2 i 8 upo. oraz w art. 7 ust. 2 pkt 1 i art. 42 ust. 2 KN, • organ prowadzący szkołę – w zakresie realizacji obowiązków określonych w art. 68 ust. 1 pkt 5 i 12 oraz ust. 5 upo. oraz w art. 7 ust. 2 pkt 5 KN, • organ sprawujący nadzór pedagogiczny w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę, w przypadku gdy organ sprawujący nadzór pedagogiczny jest jednocześnie organem prowadzącym szkołę – organ sprawujący nadzór pedagogiczny, a w przypadku dyrektora placówki doskonalenia nauczycieli – kurator oświaty – w zakresie realizacji obowiązków określonych w art. 68 ust. 1 pkt 1, 3, 4, 6, 7 i 9–11 oraz ust. 6 upo. oraz w art. 6 i art. 7 ust. 2 pkt 2–4 i 6 KN. Opinia rady szkoły i zakładowych organizacji związkowych działających w szkole odnośnie oceny pracy dyrektora powinna, wraz z uzasadnieniem, zostać wyrażona na piśmie, w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie pracy. W przypadku procedury oceny pracy dyrektora odpowiednio stosuje się niektóre z regulacji nowego Rozporządzenia dotyczących oceny pracy nauczycieli – § 2 ust. 1, § 3 i § 4, które określa również procedurę ponownego ustalania oceny pracy dyrektora (§ 8). Przepisy przejściowe Zgodnie z art. 8 Ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw do postępowań w sprawie dokonania oceny pracy nauczyciela, wszczętych i niezakończonych przed 1 września 2019 r., stosuje się przepisy dotychczasowe (a więc w brzmieniu do 31 sierpnia 2019 r.). Dotyczy to nie tylko obowiązku stosowania przepisów KN w brzmieniu do 31 sierpnia 2019 r., ale również przepisów Rozporządzenia MEN z dnia 29 maja 2018 r.