STAN PRAWNY NA 22 LIPCA 2021 Awans nauczyciela stażysty na stopień nauczyciela kontraktowego Opracowała: Elżbieta Rzepecka-Roszak, dyrektor zespołu szkół, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli. Zaktualizował: Marcin Majchrzak, prawnik, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie, świad-czy pomoc prawną w ramach własnej kancelarii, autor licznych opracowań i artykułów z zakresu tematyki kadrowo-płacowej, prawa związkowego oraz prawa oświatowego Podstawa prawna: • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzy-skiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2200), • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 ze zm.). W myśl § 6 ust. 1 pkt 1–4 Rozporządzenia w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (dalej: Rozporządzenie) nauczyciel stażysta ubiegający się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego w okresie odbywania stażu powinien: • poznać organizację, zadania i zasady funkcjonowania przedszkola, • uczestniczyć jako obserwator w zajęciach prowadzonych przez opiekuna stażu lub in-nego nauczyciela, w wymiarze co najmniej jednej godziny w miesiącu, oraz omawiać z prowadzącym obserwowane zajęcia, • prowadzić zajęcia w obecności opiekuna stażu w wymiarze co najmniej jednej godziny w miesiącu oraz dyrektora przedszkola w wymiarze co najmniej jednej godziny w okresie stażu oraz omawiać je z osobą, w której obecności zajęcia zostały przeprowa-dzone, • uczestniczyć w doskonaleniu zawodowym, zwłaszcza w zakresie doskonalenia metod i form pracy. Wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego obejmują: • znajomość przepisów prawa dotyczących organizacji, zadań i zasad funkcjonowania przedszkola, w której nauczyciel odbywał staż, • umiejętność prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statuto-wych zadań przedszkola, w szczególności realizację podstawy programowej, • umiejętność rozpoznawania potrzeb dzieci oraz indywidualizowania nauczania, • umiejętność stosowania w pracy wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki, • umiejętność wykorzystania w pracy wiedzy i umiejętności zdobytych w trakcie do-skonalenia zawodowego, • umiejętność korzystania w pracy, zwłaszcza w trakcie prowadzonych zajęć, z narzędzi multimedialnych i informatycznych, • umiejętność omawiania prowadzonych i obserwowanych zajęć, • znajomość środowiska dzieci i ich problemów oraz umiejętność współpracy ze środo-wiskiem lokalnym. Nauczyciel, który decyduje się na rozpoczęcie stażu, powinien przede wszystkim zapoznać się z przepisami prawa. Poza tym etyka zawodowa obliguje do uczciwości i sumienności w wykonywaniu powierzonych zadań. Należy pamiętać, że wskazane byłoby potwierdzić wykonanie zaplanowanych działań odpo-wiednim dokumentem lub źródłem świadczącym o realizacji zadań wyznaczonych w planie zawodowym. Nauczyciel rozpoczyna staż z początkiem roku szkolnego, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć, na swój wniosek skierowany do dyrektora przedszkola – za wyjątkiem nauczyciela stażysty, który rozpoczyna staż bez złożenia wniosku. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy lub urlopu innego niż urlop wypoczynkowy i urlopy: • macierzyński, • na warunkach urlopu macierzyńskiego, • dodatkowy urlop macierzyński, • dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego, • rodzicielski, • ojcowski – trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieo-becności. W przypadku nieobecności dłuższej niż rok nauczyciel jest zobowiązany do po-nownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. Jednak jeśli przerwa w pracy jest spowodowana urlopem: • macierzyńskim, • na warunkach urlopu macierzyńskiego, • dodatkowym urlopem macierzyńskim, • dodatkowym urlopem na warunkach urlopu macierzyńskiego, • rodzicielskim, • ojcowskim – wówczas staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. Gdy łączny czas nieprze-rwanej nieobecności w pracy z wyżej wymienionych przyczyn jest dłuższy niż rok i sześć miesięcy, nauczyciel jest zobowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. Stażysta przedstawia dyrektorowi projekt planu rozwoju zawodowego, a dyrektor zatwierdza go w ciągu 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć albo zwraca nauczycielowi do poprawy, ze wskazaniem – w formie pisemnej – zakresu zmian. Konstruując plan rozwoju zawodowego, nauczyciel stażysta powinien mieć na uwadze specyfikę przedszkola, w którym realizuje staż, znać przedszkolną dokumentację, wewnątprzedrzszkolne prawo, regulaminy, procedury, w tym dokumentację z zakresu BHP i ochrony przeciwpożarowej. Po zatwierdzeniu przez dyrektora planu rozwoju zawodowego nauczyciel przystępuje do jego realizacji, współpracując z opiekunem stażu. Uczestniczy w zajęciach prowadzonych przez opiekuna, sporządza notatki, wspólnie z opiekunem dokonuje ewaluacji zajęć. Podobnie rzecz się ma, jeśli chodzi o zajęcia prowadzone przez stażystę. W tym przypadku omawiane przez opiekuna stażu zajęcia są doskonałą okazją do wymiany doświadczeń, zwrócenia uwagi na mocne i słabe strony lekcji i jej oceny. Nauczyciel stażysta dba również o własny rozwój za-wodowy poprzez uczestnictwo w wewnętrznych i zewnętrznych formach doskonalenia zawo-dowego. Współpracuje z innymi nauczycielami, z rodzicami, zbiera informacje o wychowan-kach i systematycznie wzbogaca własny warsztat pracy. Na koniec stażu sporządza sprawoz-danie z realizacji planu rozwoju zawodowego, składa wniosek do dyrektora o podjęcie postę-powania kwalifikacyjnego i wreszcie uczestniczy w posiedzeniu komisji kwalifikacyjnej. Obowiązki dyrektora Minister Edukacji i Nauki w drodze wspomnianego Rozporządzenia określa szczegółowo zasady uzyskiwania przez nauczycieli stopni awansu zawodowego. W § 4 ust. 1 zostały rów-nież zawarte obowiązki dyrektora dotyczące stworzenia odpowiednich warunków do odby-wania stażu przez nauczycieli. Zgodnie z tą regulacją dyrektor przedszkola zapewnia nauczy-cielowi odbywającemu staż warunki do: • obserwacji zajęć dydaktycznych, wychowawczych oraz innych zajęć prowadzonych w przedszkolu, w szczególności zajęć prowadzonych przez nauczyciela tego samego przedmiotu lub rodzaju zajęć, w tej samej lub innym przedszkolu, • udziału w formach doskonalenia zawodowego, określonych w zatwierdzonym planie rozwoju zawodowego, • korzystania z pomocy merytorycznej i metodycznej biblioteki pedagogicznej, poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innych placówek oświatowych. W czasie trwania stażu, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, dyrektor przedszkola może pisemnie zobowiązać nauczyciela do zmiany planu rozwoju zawodowego lub zmienić mu opiekuna stażu (np. w sytuacji wydłużonego stażu, spowodowanego np. chorobą nauczy-ciela lub opiekuna). Wskazane byłoby, żeby dyrektor również poświęcił czas młodemu nau-czycielowi, chociażby omawiając z nim najważniejsze zadania i specyfikę placówki. Dyrektor powinien także wziąć udział w obserwacji zajęć prowadzonych przez nauczyciela stażystę. Do zadań dyrektora w procedurze awansu zawodowego należy ponadto wystawienie oceny dorobku zawodowego, złożenie wniosku do rady rodziców w sprawie wydania opinii o pracy nauczyciela oraz zorganizowanie posiedzenia komisji kwalifikacyjnej i jej przewodniczenie. Poza tym dyrektor zobowiązany jest przechowywać dokumentację awansu zawodowego. Harmonogram zadań nauczyciela i dyrektora – ważne terminy W poniższej tabeli zawarte zostały ważne terminy w procedurze awansu zawodowego nau-czycieli: Zadania Odpowiedzialni Termin Uwagi Rozpoczęcie stażu Nauczyciel sta-żysta 14 dni od rozpoczęcia zajęć Art. 9d ust. 1, 2 i 3 KN Projekt planu rozwoju zawodowego składany do dyrektora przed-szkola Nauczyciel sta-żysta 20 dni od rozpoczęcia zajęć w przedszkolu § 3 ust. 1 Rozporzą-dzenia Zatwierdzenie projektu planu rozwoju zawo-dowego Dyrektor przed-szkola 30 dni od rozpoczęcia zajęć w przedszkolu § 3 ust. 3 Rozporzą-dzenia Zwrot nauczycielowi do poprawy projektu planu rozwoju zawo-dowego Dyrektor przed-szkola Dyrektor wskazuje jak naj-wcześniejszy termin poprawy projektu planu, nie krótszy niż 3 dni robocze § 3 ust. 3 Rozporzą-dzenia Dokonywanie zmian w planie rozwoju za-wodowego Nauczyciel od-bywający staż W trakcie trwania stażu § 4 ust. 4 Rozporzą-dzenia Sprawozdanie z reali-zacji planu rozwoju za-wodowego Nauczyciel sta-żysta 7 dni od dnia zakończenia stażu § 4 ust. 5 Rozporzą-dzenia Złożenie wniosku o wszczęcie postępo-wania kwalifikacyjnego Nauczyciel sta-żysta do dyrek-tora przedszkola Do 30 czerwca. Po 30 czerwca do 30 paź-dziernika Rozpatrzenie i posie-dzenie komisji do 31 sierpnia – art. 9b ust. 3 KN. Rozpatrzenie i posie-dzenie komisji do 31 grudnia – art. 9b ust. 3a KN Poprawa wniosku o podjęcie postępowa-nia kwalifikacyjnego Dyrektor wzywa nauczyciela 14 dni po analizie formalnej § 11 ust. 2 Rozporzą-dzenia Powiadomienie o po-siedzeniu komisji kwa-lifikacyjnej Dyrektor przed-szkola Co najmniej 7 dni przed dniem posiedzenia komisji Data, miejsce, godzina posiedzenia komisji, § 11 ust. 3 Rozporzą-dzenia Wydanie decyzji o na-daniu lub odmowie na-dania stopnia awansu zawodowego Dyrektor przed-szkola Wnioski o podjęcie postępo-wania egzaminacyjnego i złożone do 30 czerwca da-nego roku – termin nadania stopnia awansu do 31 sierp-nia danego roku. Wnioski o podjęcie postępo-wania egzaminacyjnego zło-żone do 30 października da-nego roku – termin nadania stopnia awansu do 31 grud-nia danego roku Art. 9b ust. 3 KN. Art. 9b ust. 3a KN Odwołanie od decyzji w sprawie nadania lub odmowy nadania stop-nia awansu zawodowe-go Nauczyciel sta-żysta do organu wyższego stop-nia, za pośred-nictwem organu, który wydał de-cyzję 14 dni od otrzymania decyzji Art. 9b ust. 7 KN w związku z art. 129 Kodeksu postępowania administracyjnego Zmiana wysokości wy-nagrodzenia w związku z uzyskaniem stopnia awansu zawodowego Dyrektor przed-szkola Pierwszy dzień roku szkol-nego następującego po roku szkolnym, w którym nauczy-ciel uzyskał wyższy stopień awansu (wnioski złożone do 30 czerwca); 1 stycznia da-nego roku następującego po roku kalendarzowym, w któ-rym nauczyciel uzyskał wyż-szy stopień (wnioski złożone do 31 października) Art. 39 ust. 1 i 1a KN Przerwy w odbywaniu stażu na kolejne stopnie awansu zawodowego nauczycieli Nauczyciel od-bywający staż, dyrektor przed-szkola W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powo-du czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy lub urlopu innego niż urlop wypoczyn-kowy i urlopy: macierzyński, na warunkach urlopu macie-rzyńskiego, dodatkowy urlop macierzyński, dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego, rodziciel-ski, ojcowski – trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc staż ulega przedłu-żeniu o czas trwania tej nieo-becności. Nieobecność dłuższa niż rok powoduje, że nauczyciel zo-bowiązany jest do ponowne-go odbycia stażu w pełnym wymiarze. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powo-du urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatko-wego urlopu macierzyńskie-go, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macie-rzyńskiego, urlopu rodziciel-skiego lub urlopu ojcowskie-go, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecno-ści. W przypadku, gdy łącz-ny czas nieprzerwanej nieo-becności w pracy z przyczyn, o których mowa w zdaniu pierwszym oraz w ust. 5 jest dłuższy niż rok i 6 miesięcy, nauczyciel jest zobowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze Art. 9d ust. 5 i 5a KN Rozporządzenie precyzuje, jaką dokumentację wraz z wnioskiem o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego należy złożyć. W myśl § 9 ust. 1 Rozporządzenia obejmuje ona: • kopie dokumentów potwierdzających posiadane kwalifikacje zawodowe, a w przy-padku nauczyciela kontraktowego – także kopię aktu nadania tego stopnia, poświad-czone przez dyrektora przedszkola za zgodność z oryginałem, • zaświadczenie dyrektora przedszkola o: o wymiarze zatrudnienia nauczyciela oraz nauczanym przez niego przedmiocie lub rodzaju prowadzonych zajęć w dniu wydania zaświadczenia oraz w okresie odby-wania stażu, ze wskazaniem wszystkich placówek, w których nauczyciel odbywał staż, o dacie zatwierdzenia planu rozwoju zawodowego i dacie złożenia przez nauczyciela sprawozdania z realizacji tego planu, o przyczynach wydłużenia okresu stażu oraz zaliczenia dotychczas odbytego stażu w przypadkach określonych w art. 9d ust. 5 i 5a oraz art. 9f ust. 2 i 4 KN, ze wskaza-niem podstawy prawnej odpowiednio wydłużenia albo zaliczenia okresu stażu oraz okresu nieobecności w pracy lub niepozostawania w stosunku pracy; • kopię sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego poświadczoną przez dy-rektora przedszkola za zgodność z oryginałem, • kopię oceny dorobku zawodowego dokonanego po zakończeniu stażu, poświadczoną przez dyrektora przedszkola za zgodność z oryginałem.