Wartość przyjaźni Scenariusz lekcji wychowawczej Opracowała: dr Marta Majorczyk CZAS TRWANIA: • 2–4 jednostki lekcyjne. CELE: • wyjaśnienie pojęcia „przyjaźń”, • przybliżenie składowych przyjaźni, • uświadomienie uczniom znaczenia wartości przyjaźni w życiu codziennym, • odnajdywanie przykładów realizacji tej wartości, • kształtowanie przyjacielskiej postawy. METODY PRACY: • projekcja filmu, praca z tekstem, pogadanka, dyskusja grupowa, praca plastyczna, burza mózgów. MATERIAŁY: • arkusze papieru typu flipchart, • tekst opowiadania Małgorzaty Musierowicz Co mam (seria „Poczytaj mi mamo”, Warszawa 1986), • sylwetka człowieka wyciętego z szarego papieru, kolorowe czasopisma, nożyczki, klej, pędzle, materiały plastyczne. WARIANT DLA KLAS 0–III PRZEBIEG ZAJĘĆ: 1. Uczniowie siadają w kręgu. Nauczyciel wita się z grupą. 2. Prowadzący zajęcia pyta dzieci, z czym kojarzy im się słowo „przyjaźń”. Wszystkie propozycje dzieci należy zapisać na dużej kartce papieru umieszczonej w widocznym miejscu (podpowiedź: relacja dwóch osób oparta na wzajemnej sympatii, życzliwości, zaufaniu i gotowości do pomocy oraz czerpaniu przyjemności z przebywania razem). 3. Nauczyciel czyta dzieciom opowiadanie o sześcioletnim Andrzejku, któremu doskwiera brak przyjaźni (M. Musierowicz, Co mam) i pokazuje uczniom zeskanowane ilustracje. 4. Po lekturze dzieci odpowiadają na następujące pytania: Dlaczego główny bohater był smutny? Jak poszukiwał swojego przyjaciela? Czy Bartkowiak był prawdziwym przyjacielem? Co mówiła mama Andrzeja o przyjaźni? Jak zachował się Andrzej wobec Grzesia na początku znajomości? Z czego śmiały się dzieci w zerówce? Jaka była Hanka w stosunku do Grzesia? Czy to podobało się Andrzejkowi? Co Andrzej zrobił Hance? Czym się kierował? Co zrobił Grzesiek, kiedy odprowadził Andrzejka do domu? Czy Grzesiek zachował się jak przyjaciel Andrzeja? 5. Następnie nauczyciel pyta dzieci, czy mają prawdziwego przyjaciela. Te, które odpowiedziały twierdząco na postawione pytanie, opowiadają grupie o swoim przyjacielu. 6. Dzieci wykonują portret idealnego przyjaciela (dowolną techniką). 7. Uczniowie dobierają się w pary. Jeden z nich zamyka/zasłania oczy, a zadaniem drugiego jest go bezpieczne przeprowadzić. Później następuje zamiana ról. Ćwiczenie to rozwija u prowadzącego poczucie odpowiedzialności, a u osoby prowadzonej – zaufanie. 8. Nauczyciel proponuje dzieciom wymyślenie gestu przyjaźni, którym będą sobie mogły dawać znak nawet w tłumie. 9. Na zakończenie zajęć prowadzący zajęcia wraz z uczniami opracowują przepis na zdobycie przyjaciela i umieszczają go w widocznym miejscu. Zwróć uwagę dzieciom, że na przyjaźń składają się: akceptacja, sympatia, zaufanie, takt, delikatność, dyskrecja, uszanowanie prywatności przyjaciela, szczerość, pomoc, uczciwość, oddanie, wierność, a często także podziw. * Inspiracja do przygotowania lekcji wychowawczej: I. Koźmińska, E. Olszewska, Z dzieckiem w świat wartości, Warszawa 2007. WARIANT DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH PRZEBIEG ZAJĘĆ: 1. Uczniowie siadają w kręgu. Nauczyciel rozpoczyna lekcję od powitania klasy. Następnie zaprasza uczniów do obejrzenia filmu Stań przy mnie (1986) w reżyserii Roba Reinera lub Nietykalni (2011) w reżyserii Oliviera Nakache’a i Érica Toledano. Długość filmów: trzy jednostki lekcyjne. Uczniowie mogą obejrzeć wybrany przez nauczyciela film w domu. 2. Po projekcji następuje dyskusja. Nauczyciel jest jej moderatorem. Wszystkie udzielone odpowiedzi zapisuje na dużej kartce papieru/flipcharcie. Warto pytać o źródła emocji uczniów. Nie należy ich oceniać, nawet jeśli wydadzą ci się nieadekwatne. Pytania do dyskusji: Co się wydarzyło w filmie? Jakie emocje towarzyszyły wam w trakcie oglądania tego filmu? Co lub kto wywołało/wywołał największe emocje? Jakie problemy poruszał film? Jakie zachowania przejawiał główny bohater? Co było dla niego ważne? Co robił, aby to osiągnąć? (Jeśli w trakcie dyskusji padnie słowo „przyjaźń”, należy uprzedzić uczniów, że dalsza część spotkania poświęcona zostanie tej właśnie kwestii). Jak zatem rozumiesz pojęcie „przyjaźń”? Czy przyjaźń jest uczuciem, czy zachowaniem pod wpływem uczuć? Jakie uczucia towarzyszą przyjaźni? Czy przyjaźń i życzliwość oznaczają to samo? Do czego potrzebna jest nam przyjaźń? Jakie są oblicza przyjaźni? 3. Nauczyciel przeprowadza krótki wykład o przyjaźni (zob. dodatek), a następnie prosi uczniów o przygotowanie portretu idealnego przyjaciela. 4. Prowadzący zajęcia wygłasza mity dotyczące przyjaźni, a następnie pyta uczniów, czy się z nimi zgadzają. • Ludzie, z którymi miło spędzam czas, są moimi przyjaciółmi. • Przyjaciel powinien wiedzieć o mnie wszystko. • Przyjaciel powinien akceptować wszystkie moje wady. • Przyjaciel zawsze musi mieć dla mnie czas. • Stara przyjaźń nie rdzewieje. • Przyjaciel pamięta o moich urodzinach, imieninach. • O przyjaźń nie trzeba dbać, bo jeśli jest prawdziwa, to przetrwa każdą burzę. 5. Na zakończenie lekcji nauczyciel umieszcza w widocznym miejscu sentencję Ralpha Waldo Emersona: „Jedyny sposób, żeby mieć przyjaciela, to być przyjacielem”. Dodatek Według Arystotelesa przyjaźń polega na przepływie między tym, co dajemy, a tym, co otrzymujemy. Filozof wyróżnia trzy rodzaje przyjaźni: • przyjaźń interesowna – od przyjaciół oczekujemy wsparcia, jednak niektórzy wykorzystują przyjaźń jako „schody” do uzyskania pozycji społecznej, uznania, pieniędzy, • przyjaźń skupiona tylko na szukaniu przyjemności – najczęściej pojawia się w okresie nastoletnim i we wczesnej młodości; z czasem człowiek staranniej dobiera sobie towarzystwo, bo docenia więzi, które gwarantują wsparcie, kiedy sprawy się komplikują, • przyjaźń doskonała – jest wyjątkowa i najtrwalsza; prawdziwy przyjaciel chce po prostu być z tobą i dzielić się z tobą dobrymi momentami; ten rodzaj przyjaźni opiera się na życzliwości i miłości; takiej przyjaźni nie niszczy nawet odległość. Źródło: https://pieknoumyslu.com/trzy-rodzaje-przyjazni-wedlug-arystotelesa/