OPUBLIKOWANO: 30 WRZEŚNIA 2015

Program wychowawczy w przedszkolu

Opracowała: Agnieszka Sakowicz, dyrektorka przedszkola niepublicznego, autorka artykułów z zakresu zarządzania oświatą

Na początek niepoparta żadnymi naukowymi badaniami teza: pojęcie programu wychowawczego i znajomość jego treści w danej placówce ogranicza się do bardzo wąskiego grona nauczycieli. A o tym, że należy go realizować, pamięta się głównie we wrześniu, kiedy odhacza się kolejny punkt na niekończącej się liście spraw do załatwienia. Grono pedagogiczne zwykle przygotowuje program samodzielnie, bez udziału rodziców, co ma rzekomo ułatwiać przebieg spotkania z ich radą. Tak zatem program wychowawczy najczęściej tworzy się z wyłączeniem rodziców i przedszkolaków – a przecież to tych ostatnich najbardziej on dotyczy. I choć wszelkie uogólnienia są krzywdzące, to nieliczne wyjątki jedynie potwierdzają regułę. Tymczasem program wychowawczy powinien być wspólnym dziełem całej społeczności przedszkolnej – zarówno w aspekcie jego opracowania, jak i wprowadzenia w życie.

Kompozycja dokumentu

Bardzo szczegółowe wskazówki w zakresie kompozycji programu wychowawczego można znaleźć w następujących w publikacjach:

• T. Garstka, K. Leśniewska, Jak tworzyć program wychowawczy szkoły – opis modelu. E-poradnik dla szkół, http://www.ore.edu.pl/materialy-do-pobrania, 29.09.2015,
• M. Wieczorek, Model programu wychowawczego szkoły – propozycja, http://poradnik.metis.pl/wp-content/downloads/model_programu_wychowawczego_szkoly.pdf, 29.09.2015.

Z pozycji tych jasno wynika, że w procesie tworzenia wartościowego dokumentu przystającego do rzeczywistości konkretnego przedszkola w danym roku szkolnym bardzo istotna jest współpraca całego zespołu nauczycieli, rodziców i dzieci. Dokument taki powinien zawierać następujące elementy:

• wprowadzenie,
• wizja szkoły i model absolwenta,
• misja szkoły,
• cele ogólne – strategiczne,
• kalendarz świąt i uroczystości oraz innych ważnych wydarzeń dla życia przedszkola,
• cele szczegółowe wraz z ustaleniem priorytetów pracy wychowawczej ze wskazaniem sposobów ich realizacji,
• kryteria sukcesu i sposób ich ewaluacji.

Podstawa prawna

Jak w przypadku każdego dokumentu powstającego w przedszkolu, program wychowawczy nie może stać w sprzeczności z obowiązującym prawem. Co więcej, powinien realizować kierunki polityki oświatowej państwa, odnosić się do ogólnych zasad obowiązujących w społeczności polskiej, a nawet międzynarodowej. Dlatego tworząc go, trzeba sięgnąć po następujące akty prawne:

• Konwencja Praw Dziecka,
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka,
• Konstytucja RP,
• Ustawa o systemie oświaty,
• Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii (zob. też: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii),
• Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego,
• Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych,
• Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie,
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
• Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 o bezpieczeństwie żywności i żywienia (tu: ważna zmiana z 26 sierpnia 2015 r., dział IIa) wraz z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach,
• Program Polityki Prorodzinnej Państwa,
• Rozporządzenie w sprawie ramowych statutów,
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół,
• Statut przedszkola.

Do treści wszystkich powyższych aktów prawnych, nakazujących chronić dziecko przed zagrożeniami oraz wspierać rodziców w wychowaniu dziecka, należy dodać potrzeby i wartości każdego z rodziców oraz rozwojowe możliwości i potrzeby podopiecznych. Z tym wiąże się właśnie najważniejsze wyzwanie dla dyrektora, mianowicie – określenie sposobu na skuteczną i bezkonfliktową realizację perspektyw zawartych w dokumencie.

Wartości jako fundament