STAN PRAWNY NA 30 SIERPNIA 2019 Zmiany w prawie oświatowym od 1 września 2019 r. Opracował: Roman Lorens, konsultant ds. organizacji i zarządzania oświatą, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli, były długoletni dyrektor szkoły. Lider i koordynator doskonalenia zawodowego nauczycieli i kadry kierowniczej szkół. Autor licznych artykułów z zakresu zarządzania oświatą i publikacji książkowych Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 2245), • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.), • Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1481), • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2019 r. poz. 1148 ze zm.), • Ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1287), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. z 2019 r. poz. 639). Z dniem 1 września 2019 r. wejdzie w życie wiele nowych przepisów oświatowych. Nowa ocena pracy i ścieżka awansu zawodowego to główne zmiany w prawie oświatowym, które będą obowiązywać od 1 września 2019 r. Proces wchodzenia w życie nowych przepisów został rozłożony na wiele lat i zakończy się dopiero w roku 2022. Poniżej znajduje się przegląd najważniejszych zmian, które będą miały wpływ na pracę dyrektorów przedszkoli. Tematyka zmiany Opis i podstawa prawna Podstawa prawna Przepisy dotyczące korzystania z wychowania przedszkolnego. Zmiana w art. 2 pkt 1 Ustawy Prawo oświatowe ma charakter doprecyzowujący, określający, że system oświaty obejmuje przedszkola, w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami specjalnymi lub integracyjnymi, a także inne formy wychowania przedszkolnego, które ze względu na swoją specyfikę funkcjonują w oparciu o wyodrębnione przepisy. W art. 31 ust. 10 Prawa oświatowego zmiana ma charakter uściślający i wskazuje, że jeżeli liczba dzieci, którym gmina ma obowiązek zapewnić możliwość korzystania z wychowania przedszkolnego, zamieszkałych na obszarze danej gminy, zgłoszonych podczas postępowania rekrutacyjnego do placówek wychowania przedszkolnego, przewyższy liczbę miejsc w danym przedszkolu, oddziale przedszkolnym lub innej formie wychowania przedszkolnego, dyrektor przedszkola informuje o nieprzyjęciu dziecka do przedszkola wójta (burmistrza, prezydenta miasta). W tym przypadku wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest obowiązany pisemnie wskazać rodzicom inne publiczne przedszkole, oddział przedszkolny w publicznej szkole podstawowej albo publiczną inną formę wychowania przedszkolnego, albo niepubliczne przedszkole, o którym mowa w art. 17 ust. 1 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, oddział przedszkolny w niepublicznej szkole podstawowej, o którym mowa w art. 19 ust. 1 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, albo niepubliczną inną formę wychowania przedszkolnego, o której mowa w art. 21 ust. 1 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, które mogą przyjąć dziecko art. 2 i 31 Ustawy Prawo oświatowe Wprowadzenie opłat za każdą rozpoczętą godzinę pobytu dziecka w przedszkolu Na podstawie art. 52 ust. 1 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych rada gminy określa wysokość opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego uczniów objętych wychowaniem przedszkolnym do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą sześć lat, w prowadzonych przez gminę: • publicznym przedszkolu i oddziale przedszkolnym w publicznej szkole podstawowej, w czasie przekraczającym bezpłatny wymiar zajęć, • publicznej innej formie wychowania przedszkolnego w czasie przekraczającym czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki. Wysokość tej opłaty nie może być, zgodnie z art. 52 ust. 3 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, wyższa niż 1 zł za godzinę zajęć. Rozwiązanie to okazało się uciążliwe dla pracowników przedszkoli, zwłaszcza w przypadku przyjęcia zasady rozliczania minutowego czy za rozpoczęty kwadrans pobytu dziecka. Zmiana art. 52 ust. 3 zakłada ujednolicenie sposobu naliczania opłat w czasie wykraczającym poza czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki, zgodnie z zasadą, że opłata będzie naliczana za każdą rozpoczętą godzinę faktycznego pobytu dziecka w przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej oraz innej formie wychowania przedszkolnego. Przepisy przejściowe przewidują zachowanie dotychczasowych rozwiązań stosowanych w gminach do czasu przyjęcia nowych uchwał w tym zakresie art. 52 ust. 1 i 3 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych Kontynuowanie przez dzieci z niepełnosprawnościami przygotowania przedszkolnego Przepis art. 38 ust. 5 Prawa oświatowego w dotychczasowym kształcie wskazywał, że dziecko, któremu odroczono spełnianie obowiązku szkolnego, kontynuowało przygotowanie przedszkolne m.in. w ośrodku rewalidacyjno-wychowawczym – w przypadku dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawności sprzężone, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna w stopniu umiarkowanym lub znacznym. Przepis ten pozostawał w pewnej sprzeczności z art. 2 pkt 7 Prawa oświatowego, który wskazuje, że obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego może być realizowany w ośrodku rewalidacyjno-wychowawczym przez dzieci z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna (przepis nie doprecyzowuje już, że chodzi tylko o niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym). Zmiana w przepisach polega więc na usunięciu odniesienia do stopnia niepełnosprawności w art. 38 ust. 5 Prawa oświatowego art. 38 ust. 5 Prawa oświatowego Określenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli przedszkoli pracujących z grupami obejmującymi dzieci 6-letnie oraz dzieci młodsze W Karcie nauczyciela w art. 42 ust. 3 w tabeli w lp. 1 i 2 określony jest tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć nauczycieli przedszkoli i innych placówek przedszkolnych. Organowi prowadzącemu przedszkole przyznano kompetencję do określania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli pracujących z grupami obejmującymi dzieci 6-letnie i dzieci młodsze, z zastrzeżeniem jednakże, że określony przez ten organ wymiar nie może przekroczyć 25 godzin tygodniowo art. 42 ust. 7 pkt 3 Ustawy Karta nauczyciela Pragmatyka zawodowa nauczycieli Uchwalone Ustawą z dnia 13 czerwca 2019 r. zmiany w Karcie nauczyciela: 1) wprowadzają podwyżki płac dla nauczycieli – od 1 września 2019 r. wysokość średniego wynagrodzenia nauczycieli zostanie podwyższona o 9,6 %, 2) wprowadzają dodatkowe świadczenia na start dla młodych nauczycieli – nauczyciel stażysta odbywający staż na stopień nauczyciela kontraktowego otrzyma jednorazowe świadczenie na start w wysokości 1000 zł., 3) skracają ścieżkę awansu zawodowego nauczyciela i powracają do zasad oceny jego pracy sprzed 1 września 2018 r. z uwzględnieniem opinii rady rodziców. W odniesieniu do kwestii awansu zawodowego nauczyciela oraz oceny jego pracy w wyniku wprowadzonych zmian: • zniesione zostają obligatoryjne terminy dokonywania oceny pracy nauczycieli, • uchylone zostaje upoważnienie do określenia, w drodze rozporządzenia, szczegółowych kryteriów oceny pracy nauczycieli – kryteria oceny pracy będą określone w Ustawie Karta nauczyciela (art. 6a ust. 1e i 1f), • następuje rozdzielenie oceny pracy od awansu zawodowego nauczycieli – w zakresie awansu zawodowego przywrócona zostaje ocena dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu, • uchylone zostają przepisy dotyczące dodatku za wyróżniającą pracę dla nauczycieli dyplomowanych – zmiana ta jest konsekwencją odejścia od obligatoryjności dokonywania oceny pracy i zmiany jej kryteriów, • następuje skrócenie stażu w przypadku ubiegania się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego do 9 miesięcy, • następuje skrócenie okresów pracy w przedszkolu niezbędnych do rozpoczęcia stażu na kolejny stopień awansu zawodowego – do dwóch lat pracy przed rozpoczęciem stażu na stopień nauczyciela mianowanego oraz do roku przed rozpoczęciem stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego, • zastępuje się egzamin przed komisją egzaminacyjną na stopień nauczyciela kontraktowego przez rozmowę przeprowadzaną przez komisję kwalifikacyjną Ustawa o zmianie ustawy Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw Eksperymenty pedagogiczne Eksperymenty pedagogiczne, których realizacja rozpoczęła się przed 1 września 2020 r., są prowadzone zgodnie z przepisami dotychczasowymi. W art. 45 ust. 11 Prawa oświatowego wskazane zostały elementy wniosku o wyrażenie zgody na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego, w tym konieczność sprawowania opieki nad eksperymentem przez właściwą dla zawodu jednostkę naukową art. 90-92 Ustawy Prawo oświatowe System Informacji Oświatowej Od 1 września 2019 r. w systemie informacji oświatowej zmieni się kilka istotnych rzeczy (art. 8, 29 i 93 Ustawy o systemie informacji oświatowej). Przede wszystkim w celu analiz uszczegółowiono zakres danych dotyczących dat związanych ze stosunkiem pracy nauczycieli. Zakres ten rozszerzony został o datę przeniesienia nauczyciela na inne stanowisko oraz do innego przedszkola. Ponadto w bazie danych SIO będą gromadzone również dane dotyczące liczby uczniów objętych pomocą psychologiczno-pedagogiczną, z wyszczególnieniem liczby uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, udzieloną przez przedszkole lub inną formę wychowania przedszkolnego – według form tej pomocy. W SIO zmienia się również termin dokonania anonimizacji danych, który wynosi maksymalnie pięć lat od dnia wprowadzenia do zbioru ostatniej informacji art. 8, 29 i 93 Ustawy o systemie informacji oświatowej