Automotywacja Opracowała: Mariola Ejzenchart-Wojkiewicz, psycholog szkolny Działanie automotywacji sprowadza się do motywowania samego siebie. Jest to swego rodzaju pobudzanie samego siebie do podejmowania określonego działania, bez pomocy zewnętrznych czynników – bodźców w postaci zachęt, gróźb, nagród czy jakiejkolwiek pomocy. Któż z nas, mając do wykonania jakieś mało pasjonujące zadanie, nie mógł się zabrać do jego rozpoczęcia, a nawet, gdy udało się je rozpocząć, problem pojawiał się w jego dokończeniu? Choć zadanie to mogło być ukończone w przeciągu dwóch godzin, to nam zajęło dwa dni – tyle czasu potrzebowaliśmy na „spięcie się”, aby daną rzecz wykonać, naturalnie cały czas myśląc i pamiętając o tym, czego dotąd nie zrobiliśmy. Któż z nas nie pamięta, ileż to rzeczy był w stanie wykonać, byle nie zabrać się do uczenia się, sprzątania czy pisania raportu. Ileż straconej energii, aby w końcu wykonać zadanie. Z pomocą przychodzi tu umiejętność automotywacji, rozumianej jako umiejętność świadomej kontroli własnego zaangażowania w codziennej pracy oraz wzbudzania w sobie energii i wykorzystywania jej w celu rozpoczęcia, kontynuacji i finalizacji zaplanowanego działania. Zdolność do automotywacji jest jednym z podstawowych elementów naszej inteligencji emocjonalnej i jednym z podstawowych warunków osiągania sukcesu. Mówiąc o automotywacji, warto na nowo zadać sobie następujące pytania: Co mnie motywuje?, Co jest dla mnie ważne? Udzielone odpowiedzi pozwolą na kształtowanie i planowanie własnego postępowania. Motywację możemy czerpać z kilku źródeł: • pierwszym jesteśmy my sami – nasze zdolności, nawyki i działania, które możemy podjąć, aby przywrócić entuzjazm i sprawność działania, • drugim są ludzie, którzy nas otaczają – rodzina, przyjaciele, koledzy z pracy – ci wszyscy, którym możemy zawierzyć swoje zmartwienia, przed którymi nie boimy się odsłonić naszej słabości i którzy gotowi są nas wesprzeć, • trzecie źródło stanowią ważne w naszym życiu osoby – mentorzy, nauczyciele, autorytety – osoby, których zdanie cenimy i których słowa dodają nam otuchy i pomagają zdecydować, co i jak dalej robić, • ostatnim źródłem jest nasze otoczenie zewnętrzne, a więc środowisko, w którym żyjemy i działamy. Automotywacja jest umiejętnością – nie wystarczy sobie powiedzieć: chciałbym z powrotem mieć motywację – to nie wystarcza. Nie rodzimy się z nią, lecz możemy wykształcić w ciągu życia. Jej istotą jest zmiana podejścia do danego problemu z muszę na chcę i mogę niekiedy przy jednoczesnej rezygnacji z przyjemności na rzecz obowiązków. Wiemy bowiem, że wykonywanie wszelkich czynności nie będących przyjemnością lecz obowiązkiem wymaga od człowieka pewnego zmuszania się. Większość ludzi mając do wyboru naukę, pracę bądź jakieś inne obowiązki, wolałoby wybrać odpoczynek, zabawę czy jakąś inną przyjemną formę spędzania czasu. Istnieje wiele sposobów, dzięki którym można samemu się motywować. Są to zarówno sposoby pomagające zmotywować własną psychikę, ale również istotne znaczenie mają warunki pracy, nasza kondycja fizyczna i umysłowa. Na początek należy zacząć od siebie i wykształcenia w sobie nawyku pozytywnego myślenia o sobie. Nasze myśli – mogą dodawać nam sił albo pozbawiać pewności siebie. O tym jak będzie możemy decydować do pewnego stopnia sami, ucząc się nawyku pozytywnego myślenia, przydatnego zwłaszcza w trudnych sytuacjach. Opracujmy więc dla siebie kilka prywatnych zdań motywujących, stwierdzeń, w których opisujemy dobre, mocne, pozytywne aspekty nas samych, naszych umiejętności, sytuacji w jakiej się znajdujemy lub działania, które realizujemy. Kolejnym sposobem jest używanie wyobraźni – wizualizujmy pożądany obraz sytuacji, własnego zachowania i sprawności działania albo przypominajmy sobie najprzyjemniejsze momenty z podobnych sytuacji w przeszłości i kojarzmy je z aktualną sytuacją. Konstruktywna autokrytyka to następny sposób, by samemu zmotywować się. Nic bowiem tak dobrze nie niszczy chęci do dalszego działania, jak nasza własna niszcząca autokrytyka, a przede wszystkim koncentrowanie się na tym, co nam się nie udało i upatrywanie winy tylko w sobie. Aby odzyskać pewność siebie, trzeba analizować własne zachowanie w sposób, który motywuje i umacnia. Najpierw powinniśmy zastanowić się nad tym, co nam się udało, a dopiero potem nad tym, co jeszcze zostało do zrobienia lub do poprawy. Nasze działania mają koncentrować się na pozytywnych efektach, a nie tylko na błędach. Na koniec ponowna analiza celu i ewentualne określenie nowego celu działań. Pomocna jest w tym odpowiedź na pytanie Czego chcę teraz, Jaki cel będzie mnie motywował?. Określając cel, pamiętajmy, że musi on mieć istotne znaczenie dla nas, ale również musimy wierzyć, że postawiony jest osiągalny. Dzięki temu będziemy koncentrować się na celu i działaniach, które do niego mają prowadzić, nie zaś na niepowodzeniach. Nawet bowiem przy odniesionej porażce, należy szukać korzyści, jakie mogą z niej wyniknąć dla mnie bądź dla innych, czego się tu i teraz nauczyłem, jakie ta sytuacja przyniosła mi lub przyniesie nowe doświadczenia i informacje? Ingham przedstawia w swojej książce 101 sposobów na wzbudzenie automotywacji. Każdy może wybrać te najbardziej mu odpowiadające. A oto kilka z nich: • Oczyścić pole działania – w procesie automotywacji istotne znaczenie ma miejsce, w którym wykonujemy prace. Jedni ludzie wolą mieć wszystko ładnie poukładane w miejscu pracy, inni preferują całkowity nieład. Mimo wszystko i tak w miejscu pracy znajduje się sterta książek, notatek i innych rzeczy przypominających o tym, że jest jeszcze wiele pracy do wykonania. Dlatego też autorka zaleca, aby posprzątać swoje miejsce pracy i dzięki temu łatwiej będzie można skoncentrować się na bieżącym zadaniu i nie oglądać całej sterty innych zaległych bądź przyszłych obowiązków. Można to zrobić z pomocą poniżej techniki. • Zrób to natychmiast – jeśli nie masz żadnych filiżanek i porcelanowych figurek, wszystko zrzuć na podłogę. Jeśli masz meble, wyrzuć z nich wszystko na podłogę. Pomyśl, co możesz jeszcze zrobić. Przesuń biurko w nowe miejsce, meble ustaw w innym rogu pokoju. Zmień rodzaj oświetlenia. Może żaluzje wymagają wymiany na bardziej kolorowe? Przynieś kwiaty do swojego miejsca pracy, zmień obrazy w pomieszczeniu. Kiedy zobaczysz minę swoich współpracowników, pamiętaj, że to Ty potrzebujesz zmiany i nowego paliwa. • Zmiana nie musi być tak radykalna – czasem wystarczy, że posprzątasz swoje biurko. Naszym celem jest zmienić Twoją reakcję. Zaangażowałeś się fizycznie, czyli już podjąłeś działanie. Po wysprzątaniu masz wrażenie, że pozbyłeś się nadmiernej ilości pracy. • Ależ tu gorąco – jeżeli człowiek pracuje w warunkach wywołujących dyskomfort takich jak: zbyt wysoka lub niska temperatura, złe oświetlenie czy hałas, wówczas staje się to dla niego wymówką bądź oderwaniem od pracy. Dlatego też usuwanie owych niepożądanych warunków pomoże w prawidłowej realizacji pracy. Można zainstalować, żaluzje czy zmienić oświetlenie, a praca stanie się przyjemniejsza i lżejsza. • Zapach sukcesu – olejki eteryczne mają szerokie zastosowanie, oprócz leczenia różnych dolegliwości mogą kojąco wpływać na samopoczucie na nasz umysł i psychikę. Rozmaryn i bazylia rozjaśnia umysł. Dlatego też stosowanie olejków eterycznych może wpłynąć na poprawę naszego samopoczucia i podniesienie jakości naszej pracy. • Zrzucenie ciężaru – często ludzie borykają się z zadaniami, których nie mają ochoty wykonać bądź wydają się one nie wykonywalne. Wówczas myślimy o nich często i z pewną obawą, iż termin ich realizacji zbliża się coraz szybciej. Takie podejście do sprawy całkowicie zniechęca do podejmowania jakiegokolwiek działania. Nie ma sensu obawiać się jakiegoś trudnego egzaminu czy trudnej rozmowy z szefem. Należy wówczas wziąć się intensywnie do pracy, aby jak najszybciej pozbyć się uciążliwego problemu. Zaoszczędzimy sobie stresu i będziemy mieli trudny egzamin czy rozmowę z szefem za sobą, a przecież i tak by nas to nie ominęło. • Odżywcze paliwo – aby mieć siłę do pracy należy zadbać o swój organizm. Wszelkie zmęczenie czy choroby osłabiają koncentracje i zniechęcają do pracy. Dlatego tak ważne jest stosowanie odpowiedniej diety i dostarczenie organizmowi odpowiedniej ilości witamin: np.: cynk i jod wpływają na koncentrację, a mangan poprawia pamięć. Istnieje wiele sposobów motywowania samego siebie. Każdy człowiek jest inny, ma własną osobowość, poglądy i niezawodne sposoby na dążenie do osiągania celów. Pracując nad automotywacją pamiętajmy, aby wzbudzać w sobie energię do działania, nawet w trudnych sytuacjach poprzez pozytywne myślenie o sobie i swoich możliwościach, wiarę w siebie i w to, co robimy, optymizm, wytrwałość, entuzjazm i zdolność znajdowania pozytywów w każdej sytuacji. Bibliografia: • Ingham C., Automotywacja na 101 sposobów, Kraków 2000. • Jasiński Z., Podstawy zarządzania operacyjnego, Kraków 2005.