STAN PRAWNY NA 28 CZERWCA 2019 Urlopy wypoczynkowe w placówkach nieferyjnych Opracował: Roman Lorens, konsultant ds. organizacji i zarządzania oświatą, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli, były długoletni dyrektor szkoły. Lider i koordynator doskonalenia zawodowego nauczycieli i kadry kierowniczej szkół. Autor licznych artykułów z zakresu zarządzania oświatą i publikacji książkowych Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.), • Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040 ze zm.). Wakacyjne przerwy w przedszkolach to czas urlopów wypoczynkowych nauczycieli, dyrektorów oraz pozostałych pracowników. Zapraszamy do zapoznania się z wszelkimi regulacjami związanymi z udzielaniem urlopów, ich wymiarem oraz zasadami opracowywania planów urlopów w placówkach nieferyjnych. Urlopy w przedszkolach publicznych Zgodnie z brzmieniem art. 64 ust. 3 Karty nauczyciela nauczycielowi zatrudnionemu w placówkach, w których nie są przewidziane ferie szkolne, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów. Cytowany artykuł zawiera również zapis, że w przypadku nawiązania lub ustania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego, nauczyciel ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego, według odrębnych przepisów. Należy zauważyć, że w kwestiach nieuregulowanych w Karcie nauczyciela odpowiednie zastosowanie do urlopów nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach mają przepisy Kodeksu pracy, które dotyczą także dyrektorów. Wymiar urlopu w placówce nieferyjnej Zgodnie ze Stanowiskiem Głównego Inspektoratu Pracy z dnia 14 stycznia 2010 r. w sprawie wymiaru urlopu wypoczynkowego w placówce nieferyjnej (GPP-118-4560-92/09/PE/RP) urlop wypoczynkowy udzielany jest nauczycielowi w dni, które są dla niego dniami pracy według obowiązującego go rozkładu czasu pracy, a nie rozkładu tygodniowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych oraz opiekuńczych w wymiarze godzinowym odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu. Oznacza to, że przysługujący urlop wypoczynkowy przeliczamy na godziny, gdzie jeden dzień urlopu odpowiada ośmiu godzinom. Do wymiaru urlopu zalicza się wszystkie zajęcia i czynności wynikające z 40-godzinnego tygodniowego czasu pracy. Przepisy Karty nauczyciela nie określają dobowego wymiaru czasu pracy nauczyciela. Jednak biorąc pod uwagę, że łączny czas pracy nauczyciela wynosi do 40 godzin tygodniowo, w ramach 5-dniowego tygodnia pracy, można przyjąć – dla celów ustalania uprawnień do urlopu wypoczynkowego – że średnio na dobę nauczyciel pracuje 8 godzin. Ważne! Nauczyciel zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w placówce nieferyjnej jest uprawniony do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 280 godzin (35 dni x 8 godzin). Urlop wypoczynkowy jest udzielany w wymiarze tylu godzin, ile nauczyciel powinien w danym dniu pracować. Jeżeli nauczycielowi zostaną udzielone np. 4 dni urlopu, to od 280 godzin należnego nauczycielowi urlopu należy odjąć 32 godziny (4 dni x 8 godzin). Bez znaczenia dla ustalania urlopu jest, iż w poszczególnych dniach tygodnia nauczyciel realizuje różną liczbę godzin zajęć wynikających z obowiązującego go pensum (Stanowisko MEN z dnia 31 grudnia 2009 r. w sprawie wymiaru urlopu nauczyciela placówki nieferyjnej, DS-WPZN-WE-421-4/09). Zatrudnienie na część etatu Zgodnie z art. 154 § 2 k.p. nauczycielowi placówki nieferyjnej zatrudnionemu na część etatu przysługuje urlop w wymiarze proporcjonalnym do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Jeśli z obliczeń wyniknie niepełny dzień urlopu, to podlega on zaokrągleniu w górę do pełnego dnia. Przykład Nauczycielka placówki nieferyjnej została zatrudniona w wymiarze zajęć 9/20 etatu. W tej sytuacji wymiar jej urlopu wypoczynkowego wyniesie 16 dni, zgodnie z wyliczeniem: 9/20 wymiaru x 35 dni = 15,7 dnia, po zaokrągleniu 16 dni. Jeden stosunek pracy w placówce feryjnej i nieferyjnej Zgodnie z art. 64 ust. 3a KN nauczycielowi, który w ramach jednego stosunku pracy realizuje obowiązki nauczyciela szkoły feryjnej oraz placówki nieferyjnej, w której nie są przewidziane ferie szkolne, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego określonego dla nauczyciela placówki, w której nauczyciel realizuje większą liczbę godzin zajęć. Natomiast w przypadku realizowania w tych szkołach równej liczby godzin zajęć – nauczyciel ma prawo do urlopu wypoczynkowego określonego dla nauczyciela szkoły feryjnej. Przesunięcie terminu urlopu Jeżeli nauczyciel placówki nieferyjnej nie może rozpocząć urlopu wypoczynkowego w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu: czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, powołania na ćwiczenia wojskowe lub na przeszkolenie wojskowe albo stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, na czas do trzech miesięcy, urlopu macierzyńskiego oraz urlopu dla poratowania zdrowia – urlop wypoczynkowy ulega przesunięciu na termin późniejszy. Natomiast jeśli części urlopu wypoczynkowego nauczyciel nie wykorzysta z ww. powodów – udziela się go w terminie późniejszym. Powyższe zasady stosuje się odpowiednio do dyrektora i wicedyrektora oraz nauczyciela pełniącego inne stanowisko kierownicze, a także nauczyciela, który przez okres co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze. Urlop „na żądanie” Zgodnie z art. 167 2 k.p. pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż czterech dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. Zagadnieniem spornym jest rozumienie sformułowania „najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu”. Analizowany przepis nie zawiera bowiem jednoznacznego określenia ostatecznego terminu złożenia wniosku o udzielenie tzw. urlopu na żądanie. Wyjaśnienie tego zagadnienia wymaga ustalenia relacji pojęć „dzień urlopu” (dzień rozpoczęcia urlopu) i „doba pracownicza”, a ponadto określenia ostatecznego momentu dnia (doby), w którym wniosek o udzielenie urlopu może być złożony. Na podstawie Wyroku SN z dnia 15 listopada 2006 r., I PK 128/06: • wniosek o udzielenie urlopu „na żądanie” powinien być zgłoszony najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu, jednak do chwili przewidywanego rozpoczęcia pracy przez pracownika według obowiązującego go rozkładu czasu pracy, • regulamin pracy albo przyjęta u pracodawcy praktyka zakładowa (zwyczaj) mogą przewidywać późniejsze zgłoszenie wniosku o udzielenie urlopu „na żądanie”. Zdaniem sądu, termin rozpoczęcia tego urlopu ustalany jest tylko przez pracownika i tylko od niego zależy, czy chce wykorzystać czterodniowy urlop w całości, czy też podzielić go na części. W zakresie objętym regulacją art. 167 2 k.p. wcześniejsza zgoda pracodawcy na wykorzystanie urlopu w określonym terminie nie jest wymagana, a pracownik nie musi uzasadniać swego żądania jakimikolwiek przyczynami. Celem tego przepisu jest bowiem umożliwienie pracownikowi załatwienia spraw osobistych w terminie dla niego dogodnym, bez konieczności wcześniejszego uzgadniania tego z pracodawcą. Nie daje on przy tym podstawy do wyłączenia obowiązku pracodawcy udzielenia urlopu bezpośrednio w dniu nieobecności pracownika w pracy, spowodowanej istotnymi dla niego sprawami życiowymi. Przepis określa jedynie termin, w jakim pracownik musi zgłosić swoje żądanie – najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.