Na biwaku – tygodniowy plan pracy dydaktyczno-wychowawczej Opracowała: Anna Uhlik, pedagog, specjalność edukacja elementarna i terapia pedagogiczna, magister zarządzania – rozwój potencjału społecznego, nauczyciel w szkole podstawowej, nauczyciel przedszkolny, terapeuta pedagogiczny Cele główne: • kształtowanie umiejętności poprawnego budowania wypowiedzi, • rozwijanie zainteresowania światem wokół, • poznanie różnych form spędzania czasu wolnego, • rozumienie zjawisk oraz rzeczy znajdujących się w otoczeniu, • poznanie ekosystemu lasu, • rozwijanie myślenia przyczynowo-skutkowego, • ćwiczenie zapamiętywania, • rozwijanie wyobraźni, • kształtowanie koordynacji wzrokowo-ruchowej (oko–ręka). Cele szczegółowe: • poznanie biwaku jako formy odpoczynku, • odpowiadanie na pytania, • rozbijanie namiotów, • wykonanie zadań zręcznościowych, • poznanie wyglądu lasu, jego flory i fauny, • tworzenie tła do ilustracji, • rozwiązanie labiryntu, • nauka piosenki i śpiew, • uczestnictwo w wycieczce do lasu. Środki dydaktyczne: mikrofon, namioty, menażka, latarka, śpiwór, termos, kubek, książki o leśnej tematyce, fotografie zwierząt leśnych, karty pracy, kredki, gitara, magnetofon, piosenka harcerska. A gdyby tak podczas letnich wojaży wyjechać w miejsce zupełnie wyjątkowe? Gdy dość mamy tłumów na plażach Bałtyku i gdy górskie szlaki, zamiast odpoczynku, niosą ze sobą całe rzesze piechurów, warto pomyśleć o biwaku… W dobie hotelowych wyjazdów zagranicznych jest to dla współczesnych dzieci dość tajemnicza forma relaksu. W związku z tym czas na zebranie informacji i ustalenie, co wiemy na jego temat. I. Wywiad z przedszkolakami Wychowawca wędruje po sali z zabawkowym mikrofonem w ręce i zadaje najmłodszym różne pytania dotyczące organizacji biwaku: a) Biwak – co to takiego? – przed przystąpieniem do zabawy warto poznać definicję tego tajemniczego słowa; podopieczni podają swoje propozycje, a nauczyciel nadaje kierunek przedstawionym pomysłom; za pomocą słów „ciepło/zimno” określa, czy przedstawione przez najmłodszych propozycje są bliskie prawdzie, czy też za bardzo odbiegają od rzeczywistości, b) Gdzie on się odbywa? – ustalamy z przedszkolakami, czy każde miejsce nadaje się do biwakowania; tworzymy listę pięciu najlepszych do tego celu lokalizacji, c) Gdzie się śpi podczas biwaku? – wychowankowie podają swoje propozycje dotyczące zakwaterowania podczas wyprawy biwakowej, d) Co się je na takim wyjeździe? – dzieci określają rodzaje pożywienia i jego formy, z których można skorzystać podczas spędzania dni np. w lesie, e) Jakie przedmioty warto ze sobą zabrać? – podopieczni wymieniają różne rzeczy i akcesoria, które mogą być przydatne podczas wycieczki; każdą ze swoich propozycji starają się odpowiednio uargumentować, np. Trzeba wziąć ciepłą bluzę, ponieważ w nocy może być zimno. Ćwiczenie kończy się sondą, podczas której sprawdzamy, ile dzieci kiedykolwiek było na tego typu wyjeździe. II. Nasz własny namiot czy tor przeszkód? Zaspokoiliśmy już swoją ciekawość dotyczącą biwakowania. Teraz warto podjąć próbę stworzenia własnego obozu w przedszkolnym ogródku. Wychowawca wraz z dziećmi rozkłada trzy namioty na jego terenie. Następnie w każdym z nich umieszcza inne zadanie. W pierwszym namiocie dzieci muszą przelać wodę z termosu do kubka, tak by nie uronić ani kropli. W drugim – odnaleźć umieszczone w środku namiotu fotografie różnych zwierząt żyjących w lesie oraz zapamiętać jak najwięcej z nich. Jeśli w namiocie jest zbyt ciemno, można skorzystać z latarki i rozjaśnić przestrzeń wokół siebie. W trzecim namiocie czeka na dzieci ścielenie. Wychowankowie muszą zwinąć w rulon śpiwór lub karimatę. Po zakończeniu zadań nauczyciel prezentuje dzieciom różne przedmioty związane z biwakowaniem: menażkę, termos, śpiwór, latarkę, pelerynę. Resztę dnia pozwalamy dzieciom pobawić się w naszym obozowisku. Teren wokół namiotów również wykorzystujemy do swobodnych działań. Można przysposobić go do pełnienia różnych funkcji, np. kącików czytelniczych, w których obejrzeć można książki na temat lasu. III. Nasi leśni przyjaciele Kolejne wyzwanie dotyczy umiejętności zapamiętywania i dobrej koncentracji przedszkolaków. Nauczyciel, odwołując się do wcześniejszego zadania, prosi dzieci o wymienienie zwierząt, które dostrzegły w jednym z namiotów. Po wymienieniu wszystkich z nich nauczyciel prezentuje ilustracje lub zdjęcia mieszkańców lasu i dopowiada o każdym dwie/trzy informacje. Ważne, by podkreślić dzieciom, że ekosystem lasu to dom dla tych wszystkich stworzeń. To człowiek jest tam gościem, zwłaszcza kiedy biwakuje. Należy zatem przebywać w lesie w taki sposób, by nie zakłócać spokoju żyjącej wokół faunie. Na koniec zadania nauczyciel zaprasza dzieci do wypełnienia karty pracy. IV. Namiot i co jeszcze? Przedszkolaki otrzymują kartę pracy, na której umieszczony jest namiot. Ich zadaniem jest dorysowanie całej przestrzeni wokół niego. Stworzony rysunek powinien odnosić się do prawdziwej scenerii biwakowania. Dzieci same decydują o tle obrazka. Mogą wypełnić je drzewami, wysoką trawą czy widokiem łąki. Wokół niego mogą umieścić leśne zwierzęta lub wczasowiczów. V. Droga powrotna Od żadnego obozowiska nie należy się oddalać, zwłaszcza jeśli znajduje się ono w lesie. Łatwo się wtedy zgubić. Znalezienie drogi powrotnej może okazać się jeszcze trudniejsze, gdy wszystkie drzewa wyglądają podobnie. Amelka zapomniała o tej zasadzie i powędrowała w głąb lasu. Teraz ma problem, by z powrotem trafić na biwak. Pomóż jej odnaleźć odpowiednią drogę. Podaną informacją nauczyciel zaprasza dzieci do kolejnego wyzwania w postaci labiryntu. Dzieci rozwiązują szaradę i pomagają głównej bohaterce w bezpiecznym powrocie. Zajęcia kończą się nauką piosenki harcerskiej o ognisku lub jakiejś innej przygodzie. Warto odśpiewać ją przy akompaniamencie prawdziwego instrumentu, najlepiej gitary. Jeśli jest to niemożliwe, warto zadbać o odpowiednią ścieżkę dźwiękową. Dobrym pomysłem jest też odbycie prawdziwej wycieczki do lasu.