Aktywuj swój potencjał Opracowała: Dorota Bury, licencjonowany trener Structogram ® , dyplomowany trener rozwoju osobistego, menedżer zasobów ludzkich, właścicielka firmy szkoleniowej InSpirala, www.inspirala.pl W dzisiejszych czasach wiele osób, często na przekór sobie, poszukuje swojej drogi do szczęścia. Współczesne badania jasno pokazują jednak, że myślenie typu „każdy może wszystko”, może prowadzić do frustracji i poważnych chorób. Jeśli chcemy odkryć, do czego zostaliśmy stworzeni, jakie są nasze talenty, mocne strony i jak je wykorzystać, z pomocą przychodzi Structogram ® . Bada on nasze naturalne predyspozycje, wykorzystując wiedzę na temat ewolucji mózgu. Mózg trójjedyny W latach 70. XX w. amerykański neurobiolog Paul D. MacLean, który był dyrektorem Instytutu ds. Ewolucji i Zachowania Mózgu przy Narodowym Instytucie Zdrowia Psychicznego, Bethesda/Maryland, udowodnił, że nasz mózg składa się z trzech struktur, które są od siebie zależne i powinny ze sobą współpracować. Każda z tych części odpowiada za inne funkcje i zachowania oraz ma inne subiektywne poczucie czasu i przestrzeni. Wyróżnione zostały: uczuciowo-instynktowny pień mózgu, emocjonalno-impulsywne międzymózgowie oraz racjonalno-chłodne kresomózgowie. Antropolog z Monachium, Rolf W. Schirm, stworzył w oparciu o tę wiedzę oraz badania empiryczne model ludzkiej osobowości, która została zdefiniowana jako model strukturalny. Sama Analiza Biostrukturalna ze Structogramem ® była zaś wynikiem spotkania MacLeana ze Schirmem w latach 70. Każdy z nas używa tych trzech części mózgu, jednak to, w jakim stopniu i która z nich jest u nas dominująca, stanowi o naszej indywidualności i o naszych naturalnych predyspozycjach oraz uwarunkowaniach. Pień mózgu Najstarsza część naszego mózgu, nazywana też mózgiem gadzim, powstała około 250 mln lat temu, wraz z pojawieniem się gadów na Ziemi. Odpowiada ona przede wszystkim za funkcje związane z przetrwaniem, jest bardzo instynktowna i intuicyjna. Reguluje większość funkcji autonomicznych, takich jak oddychanie, krążenie krwi czy przemiana materii, ale jednocześnie ma wbudowane programy przetrwania, dba o przedłużanie naszego gatunku przez znalezienie partnera i rozmnażanie się. Praca pnia mózgu jest mocno związana z tym, co przeszłe. Do jego zadań należy przechowywanie w pamięci doświadczeń, by na ich podstawie tworzyć schematy, które ułatwią funkcjonowanie. Osoby, u których ta część mózgu jest silnie rozwinięta, są przywiązane do tradycji, mają swoje rytuały, które ułatwiają im życie. Zbierają pamiątki, są sentymentalne, pamiętliwe i często wracają do przeszłości. Lubią proste, nieskomplikowane rozwiązania, a każda zmiana budzi ich niepokój i obawę. Mocno bronią swojego terytorium, np. domu, mieszkania, miejsca parkingowego czy ukochanego kubka, z którego nikt inny nie może pić. Bezpieczeństwo i wygoda to wartości, którymi kierują się w życiu. Bardzo ważne są dla nich relacje społeczne i akceptacja przez innych, z czego wynika ich potrzeba dopasowania się do tłumu, żeby uniknąć odrzucenia, i podążanie za głosem innych. Jeżeli osoby te zostaną skrzywdzone, przez całe lata mogą chować urazę i unikać konfrontacji z tymi, którzy ich skrzywdzili, lub z im podobnymi ludźmi. Przez innych oceniane są jako osoby społeczne, lubiące ludzi, sympatyczne, pomocne, rodzinne, miłe, ale też rozchwiane emocjonalnie, zbyt uczuciowe, nadwrażliwe, mało konkretne, którym trzeba pomóc podjąć decyzje. Międzymózgowie (układ limbiczny) Za narodziny międzymózgowia czy obszarów limbicznych uważa się okres pojawienia się ssaków na Ziemi, ok. 100 mln lat temu. Ta część mózgu w szczególności zajmuje się odbieraniem i przetwarzaniem docierających do nas z zewnątrz sygnałów i zamianą ich na emocje, które mogą być pozytywne lub negatywne. Odpowiada ona głównie za nasze szybkie reakcje w sytuacjach zagrożenia, pozwala na mobilizację i działanie. Nazywana jest mózgiem wojowników. Osoby, u których ta część mózgu jest silnie rozwinięta, są impulsywne, ale też pewne siebie. Cechuje je umiejętność szybkiej oceny sytuacji, znajdowania rozwiązań, co związane jest z samodzielnym uczeniem się. Osoby te są mocno osadzone w teraźniejszości, mają dużą chęć zdobywania nowych doświadczeń i stawiania sobie wyzwań. Wokół nich stale musi się coś dziać, w innym wypadku szybko się nudzą. Są osobami wykazującymi inicjatywę i wyróżniającymi się na tle grupy. Chętnie podkreślają swoją wyjątkowość przez strój, gadżety czy symbole świadczące o statusie. Osoby takie często są liderami, za którymi podążają inni, są bezpośrednie i nie owijają w bawełnę. Mają naturalną chęć rywalizacji i bycia najlepszym. Są bardzo ekspresyjne w wyrażaniu emocji i mimice. Przez innych postrzegane są jako pewne siebie, kreatywne, jako ludzie, którzy wiedzą, czego chcą. To liderzy, autorytety, ale też ludzie niezdyscyplinowani, roztrzepani, którzy robią kilka rzeczy naraz i zawsze muszą postawić na swoim. Kresomózgowie Ta część jest najbardziej rozwinięta u ludzi, co odróżnia nas od zwierząt. Okrywa ona stare części mózgu i dzieli się na dwie półkule. Odpowiada za nasze logiczne myślenie, czyli potrafi łączyć doświadczenia z przeszłości z teraźniejszą sytuacją i snuć plany na przyszłość. Dzięki niej możemy komunikować się za pomocą symboli, dźwięków, obrazów, gestów, ale też poprzez język i pisane znaki. Ta część mózgu pozwala nam na myślenie w kategoriach czasu i przestrzeni. Osoby, u których jest ona najbardziej rozwinięta, często działają zgodnie z planem, który wcześniej sobie wizualizują. Potrafią wyobrazić sobie przyszłość, mają bardzo poukładany świat, który stale analizują, rozważając konsekwencje swojego postępowania. W ich życiu wszystko musi być wynikiem czegoś i opierać się na mocnych argumentach. Są osobami bardzo szczegółowymi, często dążą do perfekcji i unikają popełniania błędów. Szczególnie skupiają się na przyszłości, planując ją pod kątem swoich potrzeb lub zamartwiając się o nią. Są jednostkami, u których silnie rozbudowane jest samostanowienie, czyli samodzielne podejmowanie decyzji. Lubią przebywać w swoim własnym towarzystwie. Przez innych postrzegane są jako wizjonerzy, osoby poukładane, ciche, konsekwentne, analityczne, perfekcyjne, ale też jako samotnicy, ludzie małomówni i aspołeczni. Jak to się ma do Structogramu ® ? Structogram ® pozwala nam poprzez Analizę Biostrukturalną określić indywidualną relację wpływów poszczególnych części mózgu. Przypomina on zwykły test psychologiczny lub „niewartościującą metodę określenia genetycznie ukształtowanej struktury osobowości”. Wyniki przedstawione są w sposób wizualny za pomocą tarczy, która podzielona jest na trzy sektory o trzech kolorach. Każdy z tych sektorów odpowiada za inną część mózgu. Pień mózgu oznaczony został kolorem zielonym, międzymózgowie czerwonym, a kresomózgowie niebieskim. Ich wybór nie był przypadkowy, wynika on bowiem z naszej fizjologii widzenia. Są to barwy, które widzi nasze oko, poza tym każdy z tych kolorów sam w sobie stanowi podpowiedź i kojarzy nam się z pewnymi symbolami oraz systematyką. Czerwony to niebezpieczeństwo, wzmożona uwaga, ogień, ale i miłość oraz emocje. Zielony uspokaja, daje pozytywną energię i kojarzy się z przyrodą i świeżością. Niebieski łączony jest z rzetelnością, fachowością oraz z zadumą i opanowaniem. Dzięki temu uczestnik treningu w obrazowy sposób widzi swój osobisty stosunek wpływu trzech sfer mózgu i tym samym swoją osobistą biostrukturę, czyli indywidualną strukturę osobowości. Structogram ® przypomina test psychologiczny, ale testem nie jest. Analiza Biostrukturalna oddziela naturalne predyspozycje wynikające z pracy naszych trzech mózgów od uwarunkowań społecznych i środowiskowych oraz nabytych umiejętności. Wynik takiej analizy u dorosłego człowieka jest stały, tzn. nie ulega zmianie, bez względu na to, czy ponowimy go po roku, pięciu czy dziesięciu latach – wynik się nie zmienia. Zmienić się może tylko w dwóch przypadkach: jeżeli uszkodzona zostanie jakaś część naszego mózgu lub gdy kobieta jest w ciąży, ponieważ silną rolę odgrywają wówczas hormony, które mogą wpłynąć na wynik. Konstrukcja Analizy Biostrukturalnej daje 7 558 272 wariantów wyboru, co daje 412 wyników na tarczy structogramowej, stąd narzędzie to nie jest standardową typologią. Kolejnymi ważnymi wyróżnikami są prostota i łatwość jego zrozumienia oraz zastosowania. Jeżeli trening zostaje przeprowadzony w sposób profesjonalny, pod okiem licencjonowanego trenera, to uczestnik wychodzi z gotowym narzędziem, które od razu wprowadza w życie. Dzięki takiemu treningowi nie tylko dowiaduje się więcej o sobie, ale również zaczyna rozumieć innych, ich sposób komunikacji i patrzenia na świat. Łatwość zapamiętania wyniku przez zastosowanie tarczy i kolorów jest bardzo ważna. Istnieje wiele testów, w wyniku których możemy uzyskać obszerne elaboraty z opisem, ale kiedy trzeba wykorzystać tę wiedzę w praktyce po paru miesiącach, połowy już nie pamiętamy. Po odbyciu Structogramu ® każdy uczestnik wie doskonale, kim jest osoba z dominantą zieloną (tym kolorem oznaczony jest pień mózgu) i jak zachowuje się osoba z dominantą czerwoną (tym kolorem oznaczone jest międzymózgowie ) – są to umowne nazwy osób, u których jedna z części mózgu pracuje silniej. Co nam daje taki trening? „Kto raz odnalazł samego siebie, nie jest w stanie nic więcej na tym świecie stracić. A kto raz człowieka w sobie zrozumiał, ten zrozumie wszystkich ludzi” – stwierdził Stefan Zweig. Istota Structogramu ® tkwi właśnie w tym cytacie. Każdy chce o sobie wiedzieć więcej i zrozumieć, dlaczego zachowuje się tak, a nie inaczej. Poznanie pewnych zależności, budowy i pracy naszego mózgu pozwala wyjaśnić wiele kwestii, które do tej pory były dla nas niezrozumiałe. Łatwiej nam obsługiwać maszynę, kiedy mamy do niej instrukcję obsługi. Z nami jest podobnie. Im więcej wiesz o sobie, tym łatwiej przeanalizować pewne zachowania i odkryć swoje mocne strony. Wiesz, w jakich dziedzinach powinieneś się rozwijać, co będzie ci sprawiało frajdę i dlaczego. Lepiej rozumiesz też swoje porażki i to, dlaczego pewne rzeczy nigdy ci nie wychodziły, nigdy nie sprawiały przyjemności, co powodowało najczęstsze blokady. Dzięki odbyciu treningu nagle okazuje się, że twoje sukcesy i porażki wynikają z twoich dominujących obszarów, a nie z obszarów deficytowych. Przykładowo, jeżeli jesteś osobą, u której dominującą częścią jest międzymózgowie, to twoja naturalna umiejętność bycia liderem, zarażania innych swoimi pomysłami, umiejętność szybkiego działania i podejmowania ryzyka, mogą być twoim kluczem do sukcesu. Jednocześnie twoja tendencja do niesłuchania ludzi i robienia po swojemu, zbyt pochopne podejmowanie decyzji, mogą stać się przyczyną twoich porażek. Oznacza to, że zarówno twoje sukcesy, jak i porażki mogą wynikać z twoich silnych stron. Obszar, w którym jest deficyt, powinien ponadto być dla uczestnika wskazówką, jakich zachowań mu brakuje i skłonić go do zwrócenia większej uwagi na te aspekty. Ważną rolę odgrywa również subdominanta, czyli nasza druga barwa, która dopełnia wiedzę o nas samych. Jest to swego rodzaju mapa, która wskazuje uczestnikowi jego naturalne predyspozycje, dzięki czemu może on w pełni wykorzystać swój potencjał osobowościowy. Staje się przez to bardziej wiarygodny w oczach innych, bo przestaje odgrywać role, które do niego nie pasują, rozumie przyczyny swoich sukcesów i porażek i umie wyciągać z nich prawidłowe wnioski, co przyczynia się również do stawiania sobie realnych celów i ich osiągania. Dla mnie jako trenera Structogramu ® równie ważne jest jednak uświadomienie ludziom, że każdy z nas ma prawo do bycia sobą przy jednoczesnym poszanowaniu inności innych. Zrozumienie wyjątkowości innych osób, ich odmiennego patrzenia na świat, innego sposobu działania, innego podejścia do różnych kwestii czy innego sposobu wysławiania się, daje przestrzeń do akceptacji ludzi, z całą paletą ich różnorodności. Bibliografia:  D. Perlmutter, A. Villoldo, Aktywuj pełną moc mózgu, Warszawa 2012.  J. Schoemen, Ewolucja Osobowości. Podstawy Analizy Biostrukturalnej, Warszawa 2016.  A. Urbańska, Mózg – fabryka sukcesu, Warszawa 2015.