Powikłania, objawy i procedury postępowania Opracowała: Jagna Niepokólczycka-Gac, pedagog, socjoterapeuta, wieloletni kurator społeczny sądu rodzinnego i dla nieletnich, trener, współtwórca Instytutu Szkoleń Oświatowych. W swojej pracy zawodowej skupia się głównie na udzielaniu pomocy dziecku obarczonemu szeroko rozumianymi dysfunkcjami i jego rodzinie Rodzaj powikłania Objawy Procedura postępowania Hipoglikemia lekka Pełen kontakt, logiczność wypowiedzi, pełna współpraca, bladość skóry, nadmierna potliwość, drżenie rąk, ból głowy, ból brzucha, przyspieszona akcja serca, uczucie silnego głodu lub przeciwnie – wstręt do jedzenia, poczucie osłabienia, niepokoju, zmęczenia, niemożność skupienia uwagi, nagła zmiana nastroju, napad agresji lub stan przypominający upojenie alkoholowe, senność, zaburzenia mowy, widzenia i równowagi, splątanie, brak logiki w wypowiedziach, drgawki. Uczeń samodzielny, wdrożony w zasady leczenia, w tym stanie potrafi zaobserwować niepokojące objawy i udzielić sobie pomocy. Poziom glukozy we krwi kształtuje się na poziomie 70–50 mg/dl  Jeżeli dziecko jest podłączone do pompy, zatrzymaj ją.  Oznacz glukometrem poziom cukru we krwi dziecka.  Podaj dziecku 5–20 g glukozy lub jej równowartość w postaci soku, rozpuszczonego w wodzie cukru, miodu, coca-coli. Dzięki płynnej konsystencji podanego preparatu zawarty w nim cukier poprzez śluzówkę szybciej dostanie się do krwiobiegu, podnosząc poziom cukru we krwi. Uwaga! Nie podawaj w zastępstwie słodkich przekąsek zawierających tłuszcz, np. czekolady. Jego zawartość utrudnia wchłanianie cukru do krwi.  Odczekaj 10–15 min, oznacz ponownie poziom glukozy we krwi za pomocą glukometru.  Jeżeli poziom cukru nadal jest zbyt niski, ponownie podaj sok, rozpuszczony cukier, coca-colę.  Jeżeli dziecko korzysta z pompy, uruchom ją i podaj dziecku posiłek zawierający węglowodany złożone, np. kanapkę.  Jeżeli poziom cukru nadal jest zaniżony, wezwij pogotowie Hipoglikemia średnia Splątanie, brak logiki w wypowiedziach, zaburzenia postrzegania rzeczywistości, częściowy brak współpracy. Poziom glukozy kształtuje się na poziomie 50–30 mg/dl  Oznacz glukometrem poziom cukru we krwi dziecka. Jeżeli dziecko wykonuje nasze polecenia:  Podaj dziecku 5–20 g glukozy lub jej równowartość w postaci soku, rozpuszczonego w wodzie cukru, miodu, coca-coli. Dzięki płynnej konsystencji podanego preparatu zawarty w nim cukier poprzez śluzówkę szybciej dostanie się do krwiobiegu, podnosząc poziom cukru we krwi.  Ponownie określ poziom cukru we krwi. Jeżeli dziecko nie przełyka, co uniemożliwia podanie mu słodkiego płynu, postępuj jak w przypadku hipoglikemii ciężkiej Hipoglikemia ciężka Pełny brak świadomości, brak reakcji na bodźce, mogą wystąpić drgawki. Wartość poziomu glukozy wynosi poniżej 30 mg/dl  Oznacz poziom cukru za pomocą glukometru.  Ułóż dziecko w bezpiecznej pozycji na boku.  Wstrzyknij podskórnie lub domięśniowo glukagon – dla dziecka do 6. roku życia lub ważącego poniżej 25 kg 0,5 mg. Dla osoby dorosłej dawka wynosi 1 mg.  Wezwij pogotowie ratunkowe.  Skontaktuj się z rodzicami dziecka, prosząc o natychmiastowy przyjazd do szkoły.  Jeśli dziecko odzyskało przytomność i jest w dobrym stanie, podaj mu doustnie węglowodany Hiperglikemia Poziom glukozy wynosi 250 mg/dl. Jej objawami są: uczucie wzmożonego pragnienia, oddawanie dużej ilości moczu, uczucie senności i znużenia, problemy skórne, uczucie świądu oraz suchości w jamie ustnej  Natychmiast podaj korekcyjną dawkę insuliny, ustaloną wcześniej indywidualnie przez rodziców dziecka. Jeżeli dziecko leczone jest za pomocą pompy, uwolnij dodatkową porcję insuliny, wciskając odpowiednie guziki.  Uzupełnij niedobór wody i soli mineralnych w organizmie dziecka, podając mu w ciągu godziny 1,5 l chłodnych napojów, najlepiej lekko osolonych.  Po godzinie dokonaj ponownego oznaczenia poziomu glukozy we krwi Kwasica ketonowa Słodkawy zapach acetonu lub woń zgniłych jabłek z ust, suchość skóry i śluzówki wywołująca poczucie suchości w ustach, wysypka i rumieniec na skórze, utrata apetytu, nudności, wymioty, utrata przytomności, śpiączka, jeżeli dziecku nie zostanie udzielona pomoc – śmierć  Ułóż dziecko w pozycji bezpiecznej.  Natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe.  Powiadom rodziców.  Jeżeli dziecko jest przytomne, podaj płyny o właściwościach zasadowych, np. zakwaszone sokiem z cytryny, w celu odkwaszenia organizmu i wyrównania poziomu jonów