STAN PRAWNY NA 24 SIERPNIA 2023

Kierowanie pracowników na badania lekarskie to jeden z obowiązków nałożonych przez ustawodawcę na wszystkich pracodawców, a więc również na dyrektorów przedszkoli. Każdy pracownik obowiązany jest się im poddać. W ostatnich latach przepisy w tym zakresie ulegały zmianom, warto więc zapoznać się z najnowszymi regulacjami, aby nie ponosić konsekwencji związanych z nieprzestrzeganiem obowiązującego prawa. Zmiany w tym zakresie związane są również z odwołaniem od 1 lipca 2023 r. na obszarze Polski stanu zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2.

Kodeks pracy w treści art. 229 przewiduje trzy rodzaje obowiązkowych badań profilaktycznych pracowników, tj. badanie wstępne, okresowe i kontrolne. Wykonuje się je na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Poddanie się tego rodzaju badaniom jest obowiązkiem każdego pracownika. Pracodawca nie może dopuścić pracownika do wykonywania pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku w warunkach opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

Badania wstępne

Badaniom wstępnym poddawani są wszyscy nowozatrudnieni pracownicy, z wyjątkiem osób przyjmowanych ponownie do pracy u danego pracodawcy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej w ciągu 30 dni od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę z tym samym pracodawcą, o ile osoba ta zatrudniana jest na tym samym stanowisku lub stanowisku o takich samych warunkach pracy.

Na badania wstępne nie trzeba kierować również osób przyjmowanych do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli przedstawią one pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca ten stwierdzi, że odpowiadają one warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do prac szczególnie niebezpiecznych. To pracodawca ma obowiązek zażądać od przyjmowanego pracownika zatrudnionego dotychczas u innego pracodawcy przedłożenia aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku oraz skierowania na badania będące podstawą wydania takiego orzeczenia.

Przepis ten stosuje się również odpowiednio w przypadku przyjmowania do pracy osoby pozostającej jednocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą. Zatem to pracodawca, po zapoznaniu się ze skierowaniem na badania profilaktyczne wydanym przez innego pracodawcę i orzeczeniem lekarskim stwierdzającym brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku pracy, będzie decydował o spełnieniu wymogu zbliżonych warunków pracy koniecznych do uznania badań profilaktycznych wykonanych u poprzedniego pracodawcy lub innego pracodawcy, u którego pracownik jest jednocześnie zatrudniony.

Badania okresowe

Badaniom tym podlegają wszyscy pracownicy. Ich częstotliwość zależy od wykonywanej pracy, a przede wszystkim od narażenia na czynniki niebezpieczne lub szkodliwe. Wynika to z treści załącznika nr 1 do Rozporządzenia w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy.

Badania kontrolne

Badaniom kontrolnym poddawani są pracownicy, których niezdolność do pracy wskutek choroby trwała dłużej niż 30 dni. Badania mają na celu ustalenie zdolności pracownika do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Do niedawna panował w doktrynie i w praktyce powszechny pogląd, że bez pozytywnego wyniku przeprowadzonego badania kontrolnego pracownikowi nie można udzielić urlopu wypoczynkowego. Jednakże w Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2008 r. (II PK 214/07) stwierdzono, że jest to niezgodne z zasadami prawa pracy.

Badania „końcowe”

Tego rodzaju badania przeprowadza się, jeśli pracownik pracował w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających. Mają do nich prawo ci, którzy zaprzestali pracy w kontakcie z takimi substancjami, czynnikami czy pyłami, albo gdy ich stosunek pracy uległ rozwiązaniu, a zainteresowana osoba zgłosiła wniosek o objęcie tego rodzaju badaniami. Ich wyniki są bardzo pomocne przy ustaleniu, czy dana osoba cierpi na chorobę zawodową.

Skierowanie na badania

Wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Wzór skierowania na badania profilaktyczne stanowi załącznik nr 3a do Rozporządzenia w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy