STAN PRAWNY NA 10 MAJA 2019 Zmiany w uprawnieniach szkół publicznych Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 996 ze zm.), • Ustawa z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 2245 ze zm.), • Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1265 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. z 2017 r. poz. 622 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 2019 r. w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 316). Obecnie w systemie oświaty funkcjonują szkoły o różnym poziomie uprawnień: • szkoły publiczne, mające uprawnienia do wydawania świadectw lub dyplomów państwowych, • szkoły niepubliczne, posiadające uprawnienia szkół publicznych, • szkoły niepubliczne, które nie posiadają uprawnień szkół publicznych (nie mogą wydawać świadectw i dyplomów państwowych). Nie oznacza to, że szkoły, które nie posiadają uprawnień publicznych, nie wydają świadectw. Wydawane przez nie dokumenty nie mają jednak tej samej wagi, co świadectwa szkoły z uprawnieniami, bowiem szkoła nieposiadająca ww. uprawnień nie musi spełniać wymogów określonych obecnie w art. 14 ust. 3 Ustawy Prawo oświatowe (dalej: upo.). Likwidacja uprawnień szkoły publicznej Na podkreśloną kwestię braku uprawnień do wydawania świadectw lub dyplomów państwowych zwraca uwagę uzasadnienie do Ustawy o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw. Jest to istotna nowelizacja, ponieważ zakłada całkowite zniesienie uprawnień szkół publicznych przy jednoczesnym przyjęciu, że każda szkoła niepubliczna będzie musiała spełniać wymogi właściwe dla szkół publicznych. W przywołanym uzasadnieniu czytamy, że „osoba kształcąca się w szkole niepublicznej, która nie posiada uprawnień szkoły publicznej, po ukończeniu kształcenia w tej szkole nie może otrzymać żadnego dokumentu poświadczającego uzyskanie określonego w przepisach poziomu wykształcenia ani kwalifikacji zawodowych. Osoby podejmujące kształcenie np. w niepublicznych szkołach policealnych, kształcących w zawodach ujętych w klasyfikacji zawodów i specjalności ustalanej na potrzeby rynku pracy przez ministra właściwego do spraw pracy, dopiero po ich ukończeniu orientują się, że wydawane przez szkoły tzw. certyfikaty nie są respektowane przez pracodawców, gdyż nie mają rangi dokumentu urzędowego. Dlatego też w projekcie określono, że w systemie oświaty mogą funkcjonować wyłącznie szkoły publiczne oraz szkoły niepubliczne, które po spełnieniu wymagań określonych w Ustawie będą mogły zostać wpisane do ewidencji szkół niepublicznych prowadzonej przez właściwą jednostkę samorządu terytorialnego”. Ważne! Opisywane ustalenia oznaczają zatem likwidację uprawnień szkoły publicznej, co nastąpi 1 września 2019 r., gdy wejdą w życie nowe regulacje. Oznacza to zmiany m.in. w zasadach zakładania szkół niepublicznych. Zgodnie z nową treścią art. 168 ust. 5 szkoła będzie mogła zostać wpisana do ewidencji szkół niepublicznych, jeżeli osoba zgłaszająca szkołę do ewidencji przedstawi pozytywną opinię kuratora oświaty o spełnieniu wymagań określonych w art. 14 ust. 3 upo. W przypadku szkoły prowadzącej kształcenie w zawodach, dla których zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa branżowego ministrem właściwym jest minister właściwy do spraw zdrowia, konieczna będzie również opinia tego ministra o spełnieniu wymagań określonych w art. 14 ust. 3 upo. Zmieniony art. 14 ust. 3 upo. od 1 września nie będzie już wskazywać warunków, jakie szkoła musi spełnić dla uzyskania uprawnień szkoły publicznej, lecz warunki, jakie muszą być spełnione przez każdą szkołę niepubliczną. Stosownie do tej regulacji w brzmieniu, w jakim będzie ona obowiązywać od 1 września 2019 r., szkołą niepubliczną jest szkoła, która: • realizuje programy nauczania uwzględniające podstawę programową kształcenia ogólnego, a w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe – również podstawy programowe kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego, • realizuje obowiązkowe zajęcia edukacyjne w okresie nie krótszym oraz w wymiarze nie niższym niż łączny wymiar poszczególnych obowiązkowych zajęć edukacyjnych określony w ramowym planie nauczania szkoły publicznej danego typu, • stosuje zasady klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów właściwe dla szkół publicznych, • prowadzi dokumentację przebiegu nauczania ustaloną dla szkół publicznych, • w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe – kształci w zawodach określonych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, • zatrudnia nauczycieli obowiązkowych zajęć edukacyjnych posiadających kwalifikacje określone dla nauczycieli szkół publicznych, • stosuje organizację roku szkolnego ustaloną dla szkół publicznych. Szkoły zawodowe Od 1 września 2019 r. niepubliczne szkoły zawodowe będzie dotyczyć nowy wymóg wskazany w art. 168 ust. 5a upo. Zgodnie z tą regulacją szkoła prowadząca kształcenie zawodowe może zostać wpisana do ewidencji szkół niepublicznych, jeżeli osoba zgłaszająca szkołę do ewidencji przedstawi opinię wojewódzkiej rady rynku pracy o zasadności kształcenia w danym zawodzie zgodnie z potrzebami rynku pracy. Opinia ta jest wydawana na podstawie art. 22 ust. 5 pkt 5 Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zgodnie z którym do zakresu działania wojewódzkich rad rynku pracy należy właśnie m.in. składanie wniosków i wydawanie opinii w sprawach dotyczących kierunków kształcenia, w tym opinii o zasadności kształcenia w danym zawodzie zgodnie z potrzebami rynku pracy, szkolenia zawodowego oraz zatrudnienia w województwie. Osoba, która zamierza utworzyć szkołę prowadzącą szkolenie zawodowe, będzie zatem w pierwszej kolejności musiała zwrócić się o wydanie takiej opinii do wojewódzkiej rady rynku pracy. Przepisy przejściowe Według art. 104 ust. 1 Ustawy o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw szkoła niepubliczna, która nie posiada uprawnień szkoły publicznej, działająca przed dniem 1 września 2019 r., może prowadzić swoją działalność na podstawie dotychczasowych przepisów do czasu zakończenia kształcenia w tej szkole, nie dłużej niż do dnia 31 sierpnia 2021 r., a w przypadku niepublicznej szkoły przysposabiającej do pracy, która nie posiada uprawnień szkoły publicznej – nie dłużej niż do 31 sierpnia 2022 r. W przypadku tych szkół na rok szkolny 2019/2020 i lata następne nie przeprowadza się postępowania rekrutacyjnego do klasy I albo na semestr pierwszy tej szkoły. Ważne! Szkoła niepubliczna, posiadająca obecnie uprawnienia szkoły publicznej, stanie się po 1 września 2019 r. szkołą niepubliczną w rozumieniu nowych przepisów, czyli szkołą spełniającą wymagania właściwe dla szkół publicznych i posiadającą prawo do wydawania świadectw i dyplomów państwowych. Taka szkoła niepubliczna ma czas do 30 listopada 2019 r. na dostosowanie swojej działalności, w tym statutu szkoły, do nowych regulacji.