STAN PRAWNY NA 26 KWIETNIA 2019 Procedura wydawania orzeczeń o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego. Część II Opracował: Marcin Majchrzak, prawnik, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60 ze zm.), • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 996 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz.U. z 2017 r. poz. 1616), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1743). Orzeczenie o potrzebie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego jest jednym z rodzajów orzeczeń wydawanych przez publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Począwszy od wejścia w życie Ustawy Prawo oświatowe, orzeczenia te nie mogą być wydawane przez niepubliczne poradnie, natomiast już wydane przez nie orzeczenia zachowały ważność na okres, na jaki zostały wydane. Zasady przejściowe w tym zakresie określone zostały w art. 312 Ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe. Orzeczenia te pełnią zasadniczą rolę na początku procesu edukacyjnego dzieci, które ze względu na stan zdrowia mają problem z uczęszczaniem do przedszkola. W drugiej części artykułu omówione zostaną regulacje prawne dotyczące trybu rozpatrywania wniosku o wydawanie orzeczenia o potrzebie lub braku potrzeby indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, a także procedury odwoławczej. Rozpatrywanie wniosku Jeżeli wniosek będzie kompletny, powinien zostać przez przewodniczącego zespołu, wraz z załączoną do niego dokumentacją, skierowany do członków zespołu, w celu umożliwienia im zapoznania się z jego treścią. Jednocześnie przewodniczący powinien ustalić termin posiedzenia zespołu oraz powiadomić o nim pozostałych członków zespołu. O terminie posiedzenia przewodniczący powinien powiadomić również: • wnioskodawcę, przepisy dopuszczają bowiem, by rodzice dziecka brali udział w posiedzeniach zespołu, a także przedstawili swoje stanowisko, • dyrektora odpowiedniego przedszkola, szkoły, ośrodka lub placówki, w przypadku udziału w posiedzeniu zespołu odpowiednio: nauczyciela, wychowawcy grupy wychowawczej lub specjalisty, prowadzącego zajęcia z dzieckiem w przedszkolu, szkole, ośrodku lub placówce, asystenta nauczyciela, asystenta osoby niebędącej nauczycielem, asystenta wychowawcy świetlicy, pomocy nauczyciela, asystenta edukacji romskiej, • inne osoby biorące udział w posiedzeniu zespołu na wniosek bądź za zgodą rodzica dziecka, w szczególności psycholog, pedagog, logopeda, lekarz lub specjalista z innego zakresu niż wchodzący w skład zespołu. Należy pamiętać, że osoby biorące udział w posiedzeniu zespołu są zobowiązane do nieujawniania spraw poruszanych na posiedzeniu, które mogą naruszać dobra osobiste dziecka, rodziców dziecka, osób wchodzących w skład zespołu oraz osób uczestniczących w pracach zespołu z głosem doradczym. W trakcie rozpatrywania wniosku może okazać się, że potrzebne będą dodatkowe informacje o sytuacji dydaktycznej i wychowawczej dziecka. W takim przypadku przewodniczący może zwrócić się do właściwego dyrektora szkoły lub przedszkola z prośbą o wydanie opinii przez nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych lub specjalistów, prowadzących zajęcia z dzieckiem, informując o tym wnioskodawcę. Taka opinia powinna zostać wydana w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania przez dyrektora prośby o jej wydanie. Kopia opinii powinna zostać przekazana rodzicom dziecka. Co istotne, o wydanie opinii może zwrócić się również sam wnioskodawca. Wydana na powyższych zasadach opinia powinna zawierać w szczególności: • informację o rozpoznanych przez nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych bądź specjalistów prowadzących zajęcia z dzieckiem o indywidualnych potrzebach rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwościach psychofizycznych dziecka, w tym mocnych stronach i uzdolnieniach, • informację o funkcjonowaniu dziecka w przedszkolu, szkole, ośrodku bądź placówce, w tym występujących trudnościach, a w przypadku dzieci: o niepełnosprawnych objętych kształceniem specjalnym – wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania dziecka, o z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim, objętych zajęciami rewalidacyjno-wychowawczymi – okresową ocenę funkcjonowania dziecka; • informację o działaniach podjętych przez nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych lub specjalistów, w celu poprawy funkcjonowania dziecka w przedszkolu, szkole, ośrodku lub placówce, formach udzielonej dziecku pomocy psychologiczno-pedagogicznej, okresie ich udzielania i efektach podjętych działań i udzielanej pomocy oraz wnioskach dotyczących dalszej pracy z dzieckiem, mających na celu poprawę jego funkcjonowania. Szczególne zasady należy stosować w przypadku wydawania orzeczenia dotyczącego dzieci należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym, a także dzieci, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki. W takim przypadku należy uwzględnić w trakcie procedury ich odmienność kulturową i językową. W badaniach przeprowadzanych przez specjalistów z poradni należy stosować narzędzia diagnostyczne dostosowane do możliwości językowych tych dzieci, w tym testy niewerbalne oraz nieobciążone kulturowo. Wskazane jest korzystanie z pomocy odpowiednio asystenta edukacji romskiej lub osoby władającej językiem kraju pochodzenia dzieci w przeprowadzanych badaniach i wywiadach z dziećmi pochodzenia romskiego oraz rodzicami tych dzieci. Jeżeli orzeczenie dotyczy dzieci z zaburzoną komunikacją werbalną, zespół powinien przy jego wydawaniu uwzględnić możliwości komunikacyjne dzieci, natomiast w badaniach prowadzonych przez specjalistów poradni konieczne będzie uwzględnienie sposobów i środków komunikacji dostosowanych do potrzeb tych dzieci, z wykorzystaniem wspomagających i alternatywnych metod komunikacji (AAC), którymi posługuje się dziecko, w tym testów niewerbalnych. Orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego wydawane jest przez zespół orzekający większością głosów. Jeżeli okaże się, że głosy rozkładają się po równo, wówczas rozstrzyga głos przewodniczącego zespołu. Następnie z posiedzenia zespołu należy sporządzić protokół, który powinien zawierać w szczególności: • informację o: o podjętym rozstrzygnięciu wraz z uzasadnieniem, o zgłoszonym przez członka zespołu innym stanowisku, dotyczącym podjętego rozstrzygnięcia wraz z uzasadnieniem tego stanowiska, o osobach uczestniczących w posiedzeniu zespołu z głosem doradczym oraz przedstawionych przez nie stanowiskach, o stanowisku wnioskodawcy; • podpis przewodniczącego zespołu i członków zespołu. Rolą przewodniczącego zespołu orzekającego jest wyznaczenie członka zespołu, który będzie zobowiązany do przygotowania odpowiednio orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego bądź orzeczenia o braku potrzeby indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego. Imię i nazwisko członka zespołu zobowiązanego do wydania orzeczenia umieszcza się w protokole. Należy pamiętać, że w sytuacji, gdy wnioskodawca nie uczestniczy w posiedzeniu zespołu, przewodniczący zespołu, na prośbę wnioskodawcy (nie ma więc takiego obowiązku bez prośby wnioskodawcy) powinien poinformować go o przebiegu posiedzenia zespołu i podjętym rozstrzygnięciu w sposób ustalony z wnioskodawcą. Warto zauważyć, że Rozporządzenie w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych jedynie w sposób ramowy określa procedurę postępowania przy wydawaniu orzeczeń. Z tego względu warto w tym miejscu przypomnieć Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 2 lipca 2014 r. (IV SA/Po 223/14), odnoszący się do statusu zespołów orzekających działających w publicznych poradniach. Sąd wskazał w nim, że: • zespołom tym przysługuje status organów administracji publicznej, • zespoły te podejmują swe rozstrzygnięcia, nazwane orzeczeniami, w formie decyzji administracyjnych, • do postępowania w sprawach o wydanie orzeczenia, w zakresie nieuregulowanym w przepisach wykonawczych wydanych przez MEN, należy stosować odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Wydanie orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego Jeżeli zespół orzekający dojdzie do przekonania, że wniosek o wydanie orzeczenia zasługuje na uwzględnienie, powinien wydać orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego. Wzór orzeczenia stanowi załącznik drugi do Rozporządzenia w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego powinno zostać wydane w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia złożenia wniosku o jego wydanie (bądź też 14 dni od dnia uzupełnienia wniosku lub uzupełnienia brakującej dokumentacji). Orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego wydawane jest dla dzieci, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie odpowiednio do przedszkola, innej formy wychowania przedszkolnego lub oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej. W orzeczeniu zespół powinien określić: • ograniczenia w funkcjonowaniu dziecka wynikające z przebiegu choroby lub procesu terapeutycznego, • okres, w jakim zachodzi potrzeba indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, • zalecane, w zależności od potrzeb, warunki i formy wsparcia umożliwiające realizację indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dziecka, w tym warunki rozwijania jego potencjalnych możliwości i mocnych stron, • zalecane działania sprzyjające integracji dziecka ze środowiskiem przedszkolnym oraz ułatwiające powrót dziecka do przedszkola, • zalecane, w zależności od potrzeb, cele rozwojowe i terapeutyczne do realizacji podczas zajęć indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego oraz w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej dziecku, a także, w zależności od potrzeb, jego rodzicom, przez przedszkole oraz poradnię, wraz ze wskazaniem zalecanych form pomocy psychologiczno- -pedagogicznej. Orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego wydawane jest na okres nie krótszy niż 30 dni i nie dłuższy niż jeden rok szkolny. Wydanie orzeczenia o braku potrzeby indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego W przypadku gdy zespół orzekający uzna, że wniosek nie powinien zostać uwzględniony, powinno zostać wydane orzeczenie o braku potrzeby indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego – według wzoru stanowiącego załącznik szósty do Rozporządzenia w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Orzeczenie to powinno zostać wydane w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku (bądź uzupełnienia braków). Przekazanie orzeczenia o potrzebie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego Przygotowane zgodnie z powyższymi zasadami orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego bądź o braku potrzeby indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego należy przekazać wnioskodawcy na wskazany przez niego we wniosku adres w terminie siedmiu dni od daty wydania orzeczenia. Możliwe jest również przekazanie orzeczenia wnioskodawcy za pokwitowaniem w siedzibie poradni w terminie siedmiu dni od daty wydania orzeczenia. Orzeczenie należy przekazać wnioskodawcy w jednym egzemplarzu, jednak wnioskodawca ma prawo wystąpienia o kopię orzeczenia poświadczoną za zgodność z oryginałem przez dyrektora poradni lub upoważnioną przez niego osobę. Wniesienie odwołania od orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego Termin doręczenia orzeczenia wnioskodawcy jest istotny dla ewentualnego określenia terminu, w którym może on wnieść do kuratora oświaty odwołanie od orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego bądź o braku potrzeby indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego. Może to nastąpić w terminie 14 dni od jego doręczenia wnioskodawcy. Wnioskodawca wnosi odwołanie od orzeczenia za pośrednictwem zespołu, który wydał orzeczenie. Daje to możliwość, by zespół, w trybie autokontroli, uznał w całości lub części odwołanie, w rezultacie czego powinno nastąpić uchylenie zaskarżonego orzeczenia i wydanie nowego. Przy czym w stosunku do nowego orzeczenia wnioskodawcy również przysługuje prawo wniesienia odwołania do kuratora oświaty. Jeżeli zespół nie zdecyduje się na uchylenie orzeczenia w trybie autokontroli, przewodniczący będzie zobowiązany do przekazania odwołania wraz z aktami sprawy kuratorowi oświaty w terminie 14 dni od dnia, w którym otrzymał odwołanie. W rezultacie wniesienia odwołania kurator oświaty będzie zobowiązany do jego rozpatrzenia w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania bądź w terminie 14 dni od dnia otrzymania dodatkowych opinii specjalistów. Wydanie nowego orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego Istnieje również możliwość wydania nowego orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego. Dzieje się tak na wniosek rodziców dziecka, w przypadku zmiany okoliczności stanowiących podstawę wydania poprzedniego orzeczenia. Nowe orzeczenie powinno zostać wydane w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia złożenia wniosku o jego wydanie lub od dnia uzupełnienia wniosku, bądź przedstawienia brakującej dokumentacji. Nowe orzeczenie jednocześnie uchyla poprzednie orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego. W sposób odpowiedni należy stosować przepisy dotyczące doręczania orzeczenia wnioskodawcy, a także wnoszenia przez niego odwołania.