OPUBLIKOWANO: WRZESIEŃ 2013 ZAKTUALIZOWANO: 28 WRZEŚNIA 2018 Obowiązki nauczyciela mianowanego podczas odbywanego stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego Opracowała: Elżbieta Rzepecka-Roszak, dyrektor zespołu szkół, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli Podstawa prawna: • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. z 2018 r. poz. 1574), • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967). Awans na stopień nauczyciela dyplomowanego rozpoczyna się po przepracowaniu minimum czterech lat od dnia uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego oraz po złożeniu wniosku do dyrektora. Staż na stopień nauczyciela dyplomowanego trwa dwa lata i dziewięć miesięcy, musi się jednak rozpocząć nie później niż w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć (art. 9d. 1 KN). Jeśli termin ten został przekroczony, nauczyciel rozpoczyna staż od nowego roku szkolnego. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy lub urlopu innego niż urlop wypoczynkowy, trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku nieobecności dłuższej niż rok nauczyciel jest zobowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. Jednak jeśli przerwa w pracy jest spowodowana urlopem macierzyńskim, rodzicielskim lub ojcowskim, wówczas staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku gdy łączny czas nieprzerwanej nieobecności w pracy z wyżej wymienionych przyczyn jest dłuższy niż rok i sześć miesięcy, nauczyciel jest zobowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. Nauczyciel mianowany posiadający co najmniej stopień naukowy doktora może ubiegać się o uzyskanie kolejnego stopnia awansu zawodowego po odbyciu stażu trwającego rok i dziewięć miesięcy (art. 9c ust. 2 KN). Należy również pamiętać, że nauczyciele akademiccy posiadający stopień naukowy oraz legitymujący się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole wyższej z dniem nawiązania stosunku pracy w zakładzie kształcenia nauczycieli uzyskują stopień nauczyciela mianowanego (art. 9a ust. 4 KN). Składając wniosek o rozpoczęcie stażu, nauczyciel dostarcza projekt planu rozwoju zawodowego do dyrektora szkoły. Dyrektor w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia zajęć ma obowiązek zatwierdzić ten projekt lub zwrócić go nauczycielowi do poprawy, przy czym musi pisemnie zaznaczyć niezbędne zmiany. Nauczyciel jest zobligowany jak najszybciej poprawić projekt planu rozwoju zawodowego, zgodnie z zaleceniami dyrektora, i ponownie go przedłożyć (§ 3 ust. 4 i 5 Rozporządzenia). W uzasadnionych przypadkach w czasie trwania stażu dyrektor szkoły może pisemnie zobowiązać nauczyciela do zmiany planu rozwoju zawodowego. Nauczyciel, za zgodą dyrektora, także może wprowadzać zmiany do planu rozwoju zawodowego w trakcie jego realizacji (§ 4 ust. 4 Rozporządzenia). Nauczyciel mianowany ma prawo przerwać staż na swój wniosek w każdym czasie, przy czym w przypadku ponownego rozpoczęcia odbywa go w pełnym wymiarze (art. 9d ust. 6 KN). Podczas odbywanego stażu nauczyciel spełnia wymagania objęte Rozporządzeniem. W § 8 ust. 1 pkt 1- 3 Rozporządzenia zostały wymienione działania, jakie w szczególności powinien podejmować nauczyciel ubiegający się o stopień nauczyciela dyplomowanego. Należą do nich: • podejmowanie działań mających na celu doskonalenie warsztatu i metod pracy, w tym doskonalenie umiejętności stosowania technologii informacyjnej i komunikacyjnej, • realizowanie zadań służących podniesieniu jakości pracy szkoły, • pogłębianie wiedzy i umiejętności służących własnemu rozwojowi oraz podniesieniu jakości pracy szkoły, samodzielnie lub przez udział w różnych formach kształcenia ustawicznego • przeprowadzenie co najmniej 3 godzin zajęć otwartych dla nauczycieli oraz dokonanie ich ewaluacji, w obecności, w miarę możliwości, nauczyciela-doradcy metodycznego w zakresie tych zajęć lub nauczyciela-konsultanta lub przedstawiciela organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego (§ 8 ust. 3 Rozporządzenia) obejmują: • umiejętność wykorzystania w pracy metod aktywizujących ucznia oraz narzędzi multimedialnych i informatycznych, sprzyjających procesowi uczenia się, • umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami, w tym przez prowadzenie zajęć otwartych, w szczególności dla nauczycieli stażystów i nauczycieli kontraktowych, prowadzenie zajęć w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego lub innych zajęć dla nauczycieli, • poszerzenie zakresu działań szkoły, w szczególności dotyczących zadań dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, • realizację co najmniej dwóch z następujących zadań: • opracowanie i wdrożenie programu, innowacji lub innych działań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych lub innych związanych z oświatą, powiązanych ze specyfiką szkoły, w szczególności na rzecz uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, • wykonywanie zadań opiekuna stażu, opiekuna praktyk pedagogicznych, nauczyciela-doradcy metodycznego, przewodniczącego zespołu nauczycieli, koordynatora wolontariatu, koordynatora projektu, kuratora społecznego, egzaminatora okręgowej komisji egzaminacyjnej, rzeczoznawcy do spraw podręczników, a w przypadku nauczycieli szkół artystycznych – także nauczycielakonsultanta współpracującego z Centrum Edukacji Artystycznej, • uzyskanie umiejętności posługiwania się językiem obcym na poziomie podstawowym, a w przypadku nauczycieli języków obcych – umiejętności posługiwania się drugim językiem obcym na poziomie podstawowym, • opracowanie autorskiej pracy z zakresu oświaty lub rozwoju dziecka opublikowanej w czasopiśmie branżowym lub w formie innej zwartej publikacji. W Rozporządzeniu zawarte są również obowiązki dyrektora dotyczące stworzenia odpowiednich warunków do odbywania stażu przez nauczycieli. Zgodnie z § 4 Rozporządzenia dyrektor szkoły zapewnia nauczycielowi odbywającemu staż warunki do: • obserwacji zajęć dydaktycznych, wychowawczych oraz innych zajęć prowadzonych w szkole, w szczególności zajęć prowadzonych przez nauczyciela tego samego przedmiotu lub rodzaju zajęć, w tej samej lub innej szkole, • udziału w formach doskonalenia zawodowego, określonych w zatwierdzonym planie rozwoju zawodowego, • korzystania z pomocy merytorycznej i metodycznej biblioteki pedagogicznej, poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innych placówek oświatowych. Nauczyciel mianowany po zakończeniu stażu sporządza sprawozdanie, które w terminie 7 dni od dnia zakończenia stażu przekazuje dyrektorowi. Następnie nauczyciel składa wniosek do organu pełniącego nadzór pedagogiczny o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego. Nauczyciel mianowany może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego w okresie trzech lat od dnia otrzymania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. W przypadku niedotrzymania terminów złożenia wniosków nauczyciel jest zobowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze (art. 9d ust. 7 KN). Jeśli wniosek wraz z dołączoną dokumentacją zawiera braki formalne, wówczas organ sprawujący nadzór pedagogiczny wzywa nauczyciela do ich usunięcia w terminie 14 dni, jednocześnie uprzedzając, że nieusunięcie braków skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia. Wniosek, który jest składny przez nauczyciela do organu sprawującego nadzór pedagogiczny, według § 9 Rozporządzenia powinien zawierać: • kopie dokumentów potwierdzających posiadane kwalifikacje zawodowe, a w przypadku nauczyciela kontraktowego - także kopię aktu nadania tego stopnia, poświadczone przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem, • zaświadczenie dyrektora szkoły o: • wymiarze zatrudnienia nauczyciela oraz nauczanym przez niego przedmiocie lub rodzaju prowadzonych zajęć w dniu wydania zaświadczenia oraz w okresie odbywania stażu, ze wskazaniem wszystkich szkół, w których nauczyciel odbywał staż, • dacie zatwierdzenia planu rozwoju zawodowego i dacie złożenia przez nauczyciela sprawozdania z realizacji tego planu, • przyczynach wydłużenia okresu stażu oraz zaliczenia dotychczas odbytego stażu w przypadkach określonych w art. 9d ust. 5 i 5a oraz art. 9f ust. 2 i 4 Karty Nauczyciela, ze wskazaniem podstawy prawnej odpowiednio wydłużenia albo zaliczenia okresu stażu oraz okresu nieobecności w pracy lub niepozostawania w stosunku pracy; • kopię sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego poświadczoną przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem, • kopię karty oceny pracy dokonanej po zakończeniu stażu, poświadczoną przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem. Ponadto wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego zawiera: • opis i analizę sposobu realizacji jednego wymagania wybranego spośród określonych w § 8 ust. 3 pkt 1-3 i jednego wymagania wybranego spośród określonych w § 8 ust. 3 pkt 4, w szczególności ze wskazaniem uzyskanych efektów dla nauczyciela i szkoły, • kopię dyplomu lub świadectwa potwierdzającego znajomość języka obcego na poziomie podstawowym, o których mowa w przepisach w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli, poświadczone przez pracodawcę za zgodność z oryginałem - jeżeli nauczyciel realizował zadanie, o którym mowa w § 8 ust. 3 pkt 4 lit. c, • kopię aktu nadania stopnia nauczyciela mianowanego poświadczoną przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem. Nauczyciele, którzy złożą wnioski o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego do 30 czerwca, otrzymują decyzję o nadaniu lub o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do 31 sierpnia danego roku. Nauczyciele, który złożą wnioski do 31 października danego roku, otrzymują decyzję o nadaniu lub o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do 31 grudnia danego roku. Pamiętać należy, że zgodnie z nowym wymogiem art. 9b ust. 1 KN, staż musi zakończyć się co najmniej dobrą oceną pracy. Komisja kwalifikacyjna dla nauczycieli ubiegających się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego powołuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny. W skład komisji wchodzą: • przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny, • dyrektor szkoły, z wyjątkiem przypadku gdy o awans ubiega się dyrektor szkoły, • trzej eksperci z listy ekspertów prowadzonej przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Na wniosek nauczyciela w skład komisji wchodzi przedstawiciel wskazanego we wniosku związku zawodowego. Przedstawiciela związku zawodowego wskazuje właściwy organ statutowy związku. Akt nadania stopnia awansu nauczyciela dyplomowanego nadaje organ sprawujący nadzór pedagogiczny. W uzasadnieniu aktu nadania stopnia zawodowego nauczycielom podaje się informacje potwierdzające kwalifikacje zawodowe, odbycie stażu w określonym wymiarze, uzyskanie pozytywnej oceny dorobku zawodowego. W sytuacji kiedy nauczycielowi odmawia się nadania stopnia awansu zawodowego, należy umożliwić mu wgląd do akt sprawy i wypowiedzenie się co do zebranych materiałów. Takie prawo ma również nauczyciel, który uzyskał akceptację komisji. Ponadto, w uzasadnieniu należy podać wymogi, które nauczyciel spełnił, oraz te, których nie spełnił, a były określone w Rozporządzeniu. Nauczyciel ma prawo odwołania się do Ministerstwa Edukacji Narodowej, o czym powinien zostać poinformowany na piśmie, z określeniem miejsca i terminu odwołania. Nauczyciel, który nie uzyskał akceptacji, może ponownie złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego po odbyciu dodatkowego stażu w wymiarze dziewięciu miesięcy na swój wniosek i za zgodą dyrektora szkoły. Zmiana wysokości wynagrodzenia w związku z uzyskaniem kolejnego stopnia awansu zawodowego nauczyciela następuje: pierwszego dnia roku szkolnego następującego po roku szkolnym, w którym nauczyciel uzyskał wyższy stopień awansu (wnioski złożone do 30 czerwca) lub 1 stycznia danego roku następującego po roku kalendarzowym, w którym nauczyciel uzyskał wyższy stopień (wnioski złożone do 31 października). W myśl art. 9i ust. 1 KN nauczycielowi dyplomowanemu posiadającemu co najmniej 20-letni okres pracy w zawodzie nauczyciela, w tym co najmniej 10-letni okres pracy jako nauczyciel dyplomowany, oraz znaczący i uznany dorobek zawodowy na wniosek Kapituły do Spraw Profesorów Oświaty może być nadany przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania tytuł honorowy profesora oświaty.