STAN PRAWNY NA 22 STYCZNIA 2024

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego jest jednym z rodzajów orzeczeń wydawanych przez publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Pełni ono zasadniczą rolę w procesie edukacyjnym uczniów z niepełnosprawnościami lub niedostosowanych społecznie.

W części drugiej artykułu omówione zostaną regulacje prawne dotyczące trybu rozpatrywania wniosku, wydawania orzeczenia o potrzebie bądź braku potrzeby kształcenia specjalnego, a także procedury odwoławczej.

Rozpatrywanie wniosku

Jeżeli wniosek będzie kompletny, powinien zostać przez przewodniczącego zespołu, wraz z załączoną do niego dokumentacją, skierowany do członków zespołu, w celu umożliwienia im zapoznania się z jego treścią. Jednocześnie przewodniczący powinien ustalić termin posiedzenia zespołu oraz powiadomić o nim pozostałych członków zespołu. O terminie posiedzenia przewodniczący powinien powiadomić również:

• wnioskodawcę, przepisy dopuszczają bowiem, by rodzice dziecka lub ucznia bądź też pełnoletni uczeń brali udział w posiedzeniach zespołu, a także przedstawili swoje stanowisko,
• dyrektora odpowiedniego przedszkola, szkoły, ośrodka lub placówki, w przypadku udziału w posiedzeniu zespołu odpowiednio: nauczyciela, wychowawcy grupy wychowawczej lub specjalisty, prowadzącego zajęcia z dzieckiem lub uczniem w przedszkolu, szkole, ośrodku lub placówce; pomocy nauczyciela; asystenta edukacji romskiej,
• inne osoby biorące udział w posiedzeniu zespołu na wniosek bądź za zgodą rodzica dziecka lub ucznia albo na wniosek bądź za zgodą pełnoletniego ucznia, w szczególności psycholog, pedagog, logopeda, lekarz lub specjalista z innego zakresu niż wchodzący w skład zespołu.

Należy pamiętać, że osoby biorące udział w posiedzeniu zespołu są zobowiązane do nieujawniania spraw poruszanych na posiedzeniu, które mogą naruszać dobra osobiste dziecka lub ucznia, rodziców dziecka lub ucznia, osób wchodzących w skład zespołu oraz osób uczestniczących w pracach zespołu z głosem doradczym.

W trakcie rozpatrywania wniosku może okazać się, że potrzebne będą dodatkowe informacje o sytuacji dydaktycznej i wychowawczej dziecka lub ucznia. W takim przypadku przewodniczący może zwrócić się do właściwego dyrektora szkoły lub przedszkola z prośbą o wydanie opinii przez nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych lub specjalistów, prowadzących zajęcia z dzieckiem lub uczniem, informując o tym wnioskodawcę. Taka opinia powinna zostać wydana w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania przez dyrektora prośby o jej wydanie. Kopia opinii powinna zostać przekazana rodzicom dziecka lub ucznia bądź pełnoletniemu uczniowi. Co istotne, o wydanie opinii może zwrócić się również sam wnioskodawca. Wydana na powyższych zasadach opinia powinna zawierać w szczególności:

• informację o rozpoznanych przez nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych bądź specjalistów prowadzących zajęcia z dzieckiem lub uczniem indywidualnych potrzebach rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwościach psychofizycznych dziecka lub ucznia, w tym mocnych stronach i uzdolnieniach,
  • niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym, objętych kształceniem specjalnym – wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania dziecka lub ucznia,

• informację o funkcjonowaniu dziecka lub ucznia w przedszkolu, szkole, ośrodku bądź placówce, w tym występujących trudnościach, a w przypadku dzieci lub uczniów: z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim, objętych zajęciami rewalidacyjno-wychowawczymi – okresową ocenę funkcjonowania dziecka,
• informację o działaniach podjętych przez nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych lub specjalistów, w celu poprawy funkcjonowania dziecka lub ucznia w przedszkolu, szkole, ośrodku lub placówce, formach udzielonej dziecku lub uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej, okresie ich udzielania i efektach podjętych działań i udzielanej pomocy oraz wnioskach dotyczących dalszej pracy z dzieckiem lub uczniem, mających na celu poprawę funkcjonowania dziecka lub ucznia.

Szczególne zasady należy stosować w przypadku wydawania orzeczenia dotyczącego dzieci i uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym, a także dzieci i uczniów, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki. W takim przypadku należy uwzględnić w trakcie procedury ich odmienność kulturową i językową. W badaniach przeprowadzanych przez specjalistów z poradni należy stosować narzędzia diagnostyczne dostosowane do możliwości językowych tych dzieci i uczniów, w tym testy niewerbalne oraz nieobciążone kulturowo. Wskazane jest korzystanie z pomocy odpowiednio asystenta edukacji romskiej lub osoby władającej językiem kraju pochodzenia dzieci i uczniów w przeprowadzanych badaniach i wywiadach z:

• dziećmi i uczniami pochodzenia romskiego,
  • niebędącymi obywatelami polskimi, podlegającymi obowiązkowi szkolnemu lub nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki,

• dziećmi i uczniami: 
  • będącymi obywatelami polskimi, podlegającym obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki,
• rodzicami dzieci i uczniów, we wskazanych powyżej punktach.