OPUBLIKOWANO: 26 PAŹDZIERNIKA 2018

Dotacje oświatowe po zmianach, cz. 5

Opracowała: Marta Handzlik-Rosuł, prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego i prawa pracy, były pracownik Ministerstwa Edukacji Narodowej. Autorka książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2203),
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 994 ze zm.),
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2077 ze zm.).

Jak wyglądają kontrole placówek oświatowych w zakresie przyznanych dotacji? W jakich sytuacjach dotacje podlegają zwrotowi? Zapraszamy do ostatniej części cyklu na temat zmian związanych z dotacjami, wprowadzonych Ustawą o finansowaniu zadań oświatowych.

We wcześniejszych częściach cyklu omówione zostały zagadnienia związane m.in. z ustalaniem wysokości dotacji, wydatkami bieżącymi, statystyczną liczbą uczniów, dotacjami dla zespołów, aktualizacją podstawowej kwoty dotacji, subwencją ogólną, przeznaczeniem i wydatkowaniem dotacji, dotacjami na kształcenie specjalne oraz udzielaniem, rozliczaniem i kontrolą wykorzystania dotacji.

Zakres i tryb prowadzenia kontroli

Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo kontrolowania placówek oświatowych, którym przyznają dotację. Kontrola nie jest obowiązkiem JST, ale uprawnieniem. Jednak mimo wszystko wskazane jest przeprowadzanie kontroli, aby sprawdzić zasadność wydatkowania środków publicznych – do czego zobowiązane są organy administracji publicznej.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych organ dotujący może kontrolować prawidłowość pobrania i wykorzystania udzielonych dotacji. Uprawnienia do przeprowadzania kontroli wskazane w tym przepisie nie obejmują jednak możliwości skontrolowania szkoły ponadpodstawowej w zakresie pobrania i wykorzystania dotacji na kwalifikacyjne kursy zawodowe. Jest to istotna nieścisłość w Ustawie. Nie można bowiem domniemywać uprawnienia do kontroli zakładającego władztwo kontrolującego i podporządkowanie kontrolowanego w przypadku jednostek niepodlegających kontrolującemu. Musi ono wynikać z przepisu ustawowego. Takie przepisy są i umożliwiają kontrolę ze strony NIK-u, RIO i UKS-u. Natomiast samorząd nie może kontrolować dotacji na kwalifikacyjne kursy zawodowe. Organy kontroli mają prawo do kontrolowania jedynie prawidłowości, czyli zgodności z prawem – nie celowości i gospodarności, ale wyłącznie legalności pobrania i wykorzystania dotacji.

Warto podkreślić, że wydatkowanie dotacji przez jednostki oświatowe na zadania określone w Ustawie nie podlega przepisom regulującym dokonywanie wydatków budżetowych przez jednostki budżetowe. Jednostka budżetowa przekazuje dotacje do beneficjenta i dokonuje wydatku regulowanego wymogami wykonywania budżetu, w tym oszczędności, celowości i uzyskiwania najlepszych efektów wydatkowanych nakładów. Zasady nie dotyczą w najmniejszym stopniu wydatków beneficjenta z otrzymanej dotacji.

Ważne! Ustawa o finansowaniu zadań oświatowych nie przewiduje uprawnienia samorządu do kontrolowania prawidłowości wydatkowania środków własnych beneficjentów dotacji, pochodzących z czesnego, darowizn lub innej działalności. Ponadto kontrolę należy kierować w stosunku do szkoły, a nie do organów prowadzących – nie są one bowiem podmiotem kontrolowanym.

Na podstawie art. 36 ust. 6–7 Ustawy