OPUBLIKOWANO: 26 PAŹDZIERNIKA 2018

Doskonalenie zawodowe – nowy obowiązek nauczycieli

Opracował: Marcin Majchrzak, prawnik, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego (Dz.U. z 2018 r. poz. 1133),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1658),
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 996 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie sposobu podziału środków na wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli pomiędzy budżety poszczególnych wojewodów, form doskonalenia zawodowego dofinansowywanych ze środków wyodrębnionych w budżetach organów prowadzących szkoły, wojewodów, ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz szczegółowych kryteriów i trybu przyznawania tych środków (Dz.U. z 2002 r. Nr 46 poz. 430 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek (Dz.U. z 2017 r. poz. 1611 ze zm.).

Z początkiem nowego roku szkolnego na nauczycielach spoczął nowy obowiązek – konieczność doskonalenia się zawodowo, zgodnie z potrzebami szkoły. Chociaż czynności związane z doskonaleniem zawodowym to nie nowość dla nauczycieli, nadanie im formalnie statusu podstawowego obowiązku nauczyciela wiąże się z pewnymi zmianami. Poniżej omówiono najważniejsze kwestie związane z doskonaleniem zawodowym nauczycieli.

Poszerzony katalog obowiązków nauczycieli

Zakres podstawowych obowiązków nauczyciela został sformułowany w art. 6 Karty nauczyciela. Wynika z niego, że nauczyciel jest obowiązany:

• rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę,
• wspierać każdego ucznia w jego rozwoju,
• dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego,
• doskonalić się zawodowo, zgodnie z potrzebami szkoły,
• kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka,
• dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.

Właśnie wskazane w pkt 4 powyżej zadanie jest od 1 września 2018 r. nowością, jednak w praktyce już wcześniej przepisy odnosiły się do podejmowania przez nauczycieli czynności związanych z doskonaleniem zawodowym. Zgodnie z obowiązującym nadal art. 12 ust. 3 KN nauczyciel powinien podnosić swoją wiedzę ogólną i zawodową, korzystając z prawa pierwszeństwa do uczestnictwa we wszelkich formach doskonalenia zawodowego na najwyższym poziomie.

Tak naprawdę najpoważniejszą konsekwencją wprowadzenia nowego obowiązku nauczycielskiego jest fakt, że nauczyciele za uchybienie obowiązkom wskazanym w art. 6 KN mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności dyscyplinarnej (art. 75KN). Oznacza to, że uporczywe niewywiązywanie się z nowego obowiązku wymagającego od nauczyciela podejmowania czynności związanych z doskonaleniem zawodowym zgodnie z potrzebami szkoły może doprowadzić do nałożenia na nauczyciela jednej z kar dyscyplinarnych, o których mowa w art. 76KN.

Doskonalenie zawodowe a ocena pracy nauczyciela

Nowy obowiązek nauczyciela ma również istotne znaczenie w kontekście oceny pracy nauczyciela. Aktywność nauczyciela na tym polu znajduje następnie odzwierciedlenie w uzyskanej przez nauczyciela ocenie pracy, co ma swoje przełożenie w możliwości szybszego uzyskania kolejnego stopnia awansu zawodowego czy – w przyszłości – uzyskania dodatku za wyróżniającą ocenę pracy. Według § 2 ust. 1 pkt 8 Rozporządzenia w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego jednym z kryteriów oceny pracy nauczyciela jest poszerzanie wiedzy i doskonalenie umiejętności związanych z wykonywaną pracą, w tym w ramach doskonalenia zawodowego.

Wspomaganie nauczyciela w realizacji nowego obowiązku przez dyrektora