OPUBLIKOWANO: 12 PAŹDZIERNIKA 2018
Trening motywacji i siły woli
Całe nasze życie to pasmo wyborów. Często wybieramy między natychmiastową nagrodą a sukcesem w przyszłości. Dzięki motywacji i umiejętności samokontroli potrafimy wybrać to, co jest dla nas lepsze na dłużą metę. Jak jednak skutecznie wytrenować siłę woli i wytrwałość w działaniu?
Wyobraźmy sobie taką sytuację – wchodzimy do galerii handlowej, chcemy dostać się na wyższe piętro i stajemy przed wyborem: albo wjeżdżamy schodami ruchomymi, albo wchodzimy po tradycyjnym ciągu schodów. Co wybieramy? Wygodniejsze schody ruchome (mniejszy koszt energetyczny) czy może świadomie decydujemy się na wysiłek samodzielnego wejścia na wyższe piętro (wyższy koszt energetyczny)? Gdy dokonujemy wyboru między jednym a drugim rozwiązaniem, wybieramy tak naprawdę między natychmiastową gratyfikacją (nagrodą) a gratyfikacją odroczoną (sukcesem w przyszłości). I wybieramy tak nie tylko w galerii handlowej.
Podejmowanie wyboru
Jeśli mózg podpowiada nam natychmiastowe rozwiązanie – schody ruchome, to słyszymy podszept ssaczego mózgu, dla którego ważne jest tylko to, co „tu i teraz”. To ta bardziej prymitywna część naszego mózgu, która chce tego, co miłe, łatwe i przyjemne. Jeśli jednak chwilę się wahamy i w końcu wybieramy wspinaczkę po tradycyjnych schodach, to do głosu doszła kora przedczołowa, która potrafi angażować się w planowanie i odpowiada za tzw. czynności wolicjonalne (związane z wolą). To nasz najnowszy ewolucyjny nabytek – w narracji naukowej: główna siedziba rozumu. To ona wie, co ma sens, i wie, że to, co ważne, czasami kosztuje więcej wysiłku. Wie też, że nagrodę warto odroczyć. Bo to, co przychodzi lekko, łatwo i przyjemnie, może wcale na dłuższą metę nie być dla nas dobre.
Przykład ze schodami w galerii to duże uproszczenie, ale dobrze ilustruje konflikt, jaki każdego dnia ma miejsce w naszej głowie: „zajadać” stres czy po prostu nauczyć się, jak sobie z nim radzić? Pospać dłużej czy jednak wstać i iść na trening? Brać „cudowne” suplementy czy zacząć się sensownie odżywiać? Sięgać po energetyki i kawę czy wyregulować sen? W większości takich sytuacji wyboru jedna opcja to droga na skróty (szybki – niekoniecznie trwały – rezultat), a druga – to coś, do czego trzeba się nie tylko zmotywować, ale potem jeszcze wytrwać w działaniu. To także wybory, przed którymi stają dzieci. I to od bardzo wczesnego dzieciństwa. Co więcej – już wtedy jedne z nich potrafią lepiej, a inne gorzej radzić sobie z pokusami natychmiastowej gratyfikacji, co przekłada się na ich całe dorosłe życie.
Ewolucja a mechanizmy samokontroli
