Trójwieś Beskidzka – miejsce na styku państw
Co łączy światowej sławy koronki, góralską kulturę i znane nawet w Szwecji świerki istebniańskie?
„Cudze chwalicie, swego nie znacie” – ten wers zaczerpnięty z utworu Stanisława Jachowicza stał się popularnym powiedzeniem, które ma nam przypominać, że nie trzeba daleko szukać, by odkryć piękne, warte zwiedzania zakątki.
Doskonałym przykładem takiego miejsca w Polsce jest Trójwieś Beskidzka – gmina wiejska Istebna położona w województwie śląskim, na Śląsku Cieszyńskim. Tworzą ją trzy wsie: Istebna, Jaworzynka oraz Koniaków. Ta ostatnia, za sprawą misternie tworzonych koronek, jest znana na całym świecie, jednak pozostałe dwie też mają wiele do zaoferowania. Niegdyś polskie wsie zapadały w zimowy sen, czekając do wiosny, kiedy będzie można na nowo podjąć prace rolnicze. Czas płynął w nich nie linearnie, ale cyklicznie, od zbioru do zbioru, od święta do święta. Współcześnie, kiedy wsie – jak gmina Trójwieś – nastawione są na usługi i turystykę, nawet zimą nie brakuje w nich życia.
Istebna
Wśród sołectw Trójwsi Beskidzkiej Istebna jest największa. Jej powierzchnia liczy 4741 ha, z czego zdecydowana większość to grunty leśne oraz tereny rolnicze. Znajdują się tutaj naturalne beskidzkie lasy, w których rośnie świerk istebniański, duma regionu. Jego sadzonki w poprzednim wieku wysłano do nadleśnictw w całej Polsce oraz do Szwecji, gdzie założono własne plantacje. Te wyjątkowe walory przyrodnicze oraz krajobrazowe sprawiły, że Istebna stała się miejscowością turystyczną, prężnie się rozwijającą, choć jej mieszkańcy nadal w dużej mierze utrzymują się z rolnictwa.
Wraz ze swoii gminnymi siostrami Istebna należy do najmłodszych sołectw na Śląsku Cieszyńskim. Według danych historycznych pierwszą osadą na terenie dzisiejszej Istebnej były Jasnowice (dzisiaj to część sołectwa). Urbarz, czyli księga zawierająca spis majątku właściciela ziemskiego, datuje powstanie Jasnowic na połowę XVI w. Pierwszymi osadnikami byli przybysze z Górnego Śląska oraz pasterze wołoscy, którzy nadali miejscowości nazwę podobną do nazwy wsi znajdującej się na Słowacji – Istebné. Ówcześni mieszkańcy trudnili się rolnictwem oraz dużo bardziej dochodowym pasterstwem, które pozostawało stylem życia i zarobku aż do XIX w. Popularne było szałaśnictwo w górach.
Kolejny przełomowy etap dla wsi to przyjazd do Jabłonkowa, miejscowości położonej na Śląsku Cieszyńskim po stronie granicy czeskiej, jezuity ks. Leopolda Tempesa. Duchowny miał misję szerzyć katolicyzm wśród górali. Dzięki niemu na terenie Istebnej postawiono drewnianą kaplicę, a kilkadziesiąt lat później zbudowano murowany kościół pw. Dobrego Pasterza. Dzisiaj kościół ten leży w samym centrum wsi, będąc jednym z najcenniejszych zabytków gminy. Budowa kościoła pozwoliła na postawienie obok niego szkoły, co zacznie przyczyniło się do rozwoju sołectwa.
