OPUBLIKOWANO: 31 SIERPNIA 2018
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna – metody i formy pracy
Nauczyciele i specjaliści pracujący w szkołach są zobligowani do udzielania uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Jak jednak przełożyć ten obowiązek na praktyczne działania w czasie typowej lekcji? Podpowiadamy kilka rozwiązań.
Nowe Rozporządzenie o pomocy psychologiczno-pedagogicznej precyzuje zadania nauczyciela. Należą do nich:
- rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów,
- określanie mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów,
- rozpoznawanie przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie uczniów i ich uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły lub placówki,
- podejmowanie działań sprzyjających rozwojowi kompetencji oraz potencjału uczniów w celu podnoszenia efektywności uczenia się i poprawy ich funkcjonowania,
- współpraca z poradnią w procesie diagnostycznym i postdiagnostycznym, w szczególności w zakresie oceny funkcjonowania uczniów, barier i ograniczeń w środowisku utrudniających funkcjonowanie uczniów i ich uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły lub placówki oraz efektów działań podejmowanych w celu poprawy funkcjonowania ucznia oraz planowania dalszych działań.
Rozporządzenie wskazuje, że w trakcie bieżącej pracy na zajęciach obowiązkowych nauczyciela powinni wspierać specjaliści. Ich pomoc ma dotyczyć wyboru metod i form pracy z uczniem tak, aby były one dostosowane do jego możliwości psychofizycznych. Jest to z pewnością pomoc potrzebna, ponieważ dzieci, które w trakcie każdej lekcji należy objąć pomocą, jest wiele. Rozporządzenie zaznacza, że nauczyciel danego przedmiotu powinien dobrać metody i formy pracy dla uczniów objętych pomocą psychologiczno-pedagogiczną, która w ich przypadku wynika:
- z niepełnosprawności,
- z niedostosowania społecznego,
- z zagrożenia niedostosowaniem społecznym,
- z zaburzeń zachowania lub emocji,
- ze szczególnych uzdolnień,
- ze specyficznych trudności w uczeniu się,
- z deficytów kompetencji i zaburzeń sprawności językowych,
- z choroby przewlekłej,
- z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych,
- z niepowodzeń edukacyjnych,
- z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego i kontaktami środowiskowymi,
- z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych ze wcześniejszym kształceniem za granicą.
Pomoc w praktyce
Już na etapie planowania pracy, w planie wynikowym czy dydaktycznym, nauczyciel powinien określić kryteria wymagań dostosowane do potrzeb psychofizycznych uczniów. Najbardziej praktyczne dla nauczyciela i ucznia będzie przyjęcie modelu wielopoziomowego, w którym wymagania przypisane są poszczególnym ocenom. Łatwo na ich podstawie stworzyć tzw. NaCoBeZu („na co będę zwracać uwagę”) do każdej lekcji, co jest szczególnie ważne dla uczniów z dysleksją, trudnościami w uczeniu się czy niepowodzeniami szkolnymi. Określenie wymagań „koniecznych” czy „podstawowych”, które wynikają bezpośrednio z treści przewidzianych podstawą programową, pokazuje uczniowi, co musi umieć, aby uzyskać ocenę pozytywną. Dla nauczyciela jest także wskazówką przy układaniu pytań na sprawdzian lub kartkówkę.
Przykład 1. Podstawa programowa
XXVII. Europa i świat po I wojnie światowej. Uczeń (…) charakteryzuje oblicza totalitaryzmu (włoskiego faszyzmu, niemieckiego narodowego socjalizmu, systemu sowieckiego): ideologię i praktykę. Plan wynikowy (historia, klasa VII):
- dopuszczający – uczeń wie, kto przejął władzę w Niemczech w 1933 r., zna postać Hitlera i jego poglądy na temat Żydów i traktatu wersalskiego, rozumie pojęcie III Rzesza, nazizm, podaje co najmniej dwa przykłady świadczące o tym, że III Rzesza była państwem totalitarnym,
- dostateczny – uczeń rozumie pojęcia: noc kryształowa, führer, Republika Weimarska, gestapo, ustawy norymberskie, pucz monachijski,
