OPUBLIKOWANO: 29 CZERWCA 2018

Ocena funkcjonowania rady rodziców

Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 996 ze zm.).

Rada rodziców jest w pełni społecznym organem działających w jednostkach organizacyjnych systemu oświaty, o czym przesądza skład rady, ustalany na podstawie regulacji art. 83 ust. 2 Prawa oświatowego. Zgodnie z tym przepisem w skład rady rodziców wchodzą:

• w szkołach – po jednym przedstawicielu rad oddziałowych, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców uczniów danego oddziału,
• w placówkach – co najmniej 7 przedstawicieli, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców wychowanków danej placówki,
• w szkołach artystycznych – przedstawiciele w liczbie określonej w statucie szkoły, wybrani w tajnych wyborach przez zebranie rodziców uczniów danej szkoły.

W wyborach do rad rodziców jednego ucznia reprezentuje jeden rodzic. Sposób wyboru i skład rady rodziców wskazuje zatem wyraźnie, że rada nie ma charakteru profesjonalnego w tym znaczeniu, że jej członkowie nie są zatrudnieni w szkole czy placówce w której rada funkcjonuje, co odróżnia ją przykładowo od rady szkoły w skład której, zgodnie z art. 81 ust. 1 Prawa oświatowego, wchodzą w równej licznie:

• nauczyciele wybrani przez ogół nauczycieli,
• rodzice wybrani przez ogół rodziców,
• uczniowie wybrani przez ogół uczniów.

W tym wypadku nie mamy zatem do czynienia z organem całkowicie społecznym, bowiem w jego skład wchodzą również nauczyciele. Tymczasem takim społecznym organem jest właśnie rada rodziców.

Charakter prawny tego organu wpływa oczywiście na jej zasady działania, nad którymi dyrektor szkoły, jak również żaden inny organ nie ma żadnej realnej kontroli. Wynika to oczywiście również z kompetencji jakie radzie rodziców przyznał ustawodawca, które w większości przypadków nie mają kategorycznego charakteru. Wystarczy wspomnieć, że zgodnie z art. 84 ust. 1 Prawa oświatowego rada rodziców ma prawo występować do dyrektora i innych organów szkoły lub placówki, organu prowadzącego szkołę lub placówkę oraz organu sprawującego nadzór pedagogiczny z wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach szkoły lub placówki.

Zakres merytoryczny tych wystąpień rady rodziców nie został więc w żaden sposób przez ustawodawcę ograniczony, ale jednocześnie wystąpienia te nie mają charakteru wiążącego. Ponadto również brak działania rady w sprawach do których została powołana nie blokuje żadnej ważnej dla szkoły procedury, na co wskazują kolejne regulacje art. 84 Prawa oświatowego. Zgodnie z ust. 2 tej regulacji do kompetencji rady rodziców należy:

• uchwalanie w porozumieniu z radą pedagogiczną programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły lub placówki, o którym mowa w art. 26,