OPUBLIKOWANO: 22 CZERWCA 2018

Zatrudnianie i czas pracy z nauczycieli (od 1 września 2018 r.)

Opracował: Roman Lorens, konsultant ds. organizacji i zarządzania oświatą, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli, były długoletni dyrektor szkoły. Lider i koordynator doskonalenia zawodowego nauczycieli i kadry kierowniczej szkół. Autor licznych artykułów z zakresu zarządzania oświatą i publikacji książkowych

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2203),
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 996 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967),
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.),
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 511 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz.U. z 2017 r. poz. 1575).

Stosunek pracy między nauczycielem a szkołą lub zespołem szkół jest zawierany tylko i wyłącznie na podstawie umowy o pracę lub mianowanie. Strony nauczycielskiego stosunku pracy nie mogą swobodnie decydować o rodzaju zawartej umowy, bowiem Ustawa Karta nauczyciela (dalej: KN) wymienia szczegółowo przypadki zawarcia z nauczycielem umowy o pracę na czas określony i nieokreślony, bądź też stosunku pracy na podstawie mianowania.

Dla nauczyciela, niezależnie od sposobu nawiązania z nim stosunku pracy, pracodawcą jest szkoła lub zespół szkół, a jej dyrektor jest kierownikiem dla zatrudnionych w szkole nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. To, że szkoły i placówki są prowadzone, co do zasady, przez jednostki samorządu terytorialnego, nie oznacza, że szkoły nie są pracodawcami dla zatrudnionych w nich nauczycieli i innych pracowników. Obowiązujące przepisy nie dają organom jednostek samorządu terytorialnego prawa do przejmowania kompetencji pracodawcy i decydowania w sprawach związanych z zatrudnianiem pracowników w prowadzonych szkołach i placówkach oświatowych. Szkoła jako jednostka organizacyjna zatrudniająca pracowników jest pracodawcą również wobec jej dyrektora, mimo że kompetencja do powierzenia tego stanowiska należy do organu prowadzącego.

Warunki zatrudnienia nauczycieli

W szkołach i placówkach publicznych nauczyciele są zatrudnieni na podstawie KN, a w zakresie nienormowanym tą ustawą stosuje się Kodeks pracy.

Stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która zgodnie z art. 9 ust. 1 KN:

• ma wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje,
• przestrzega podstawowych zasad moralnych,
• spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu.

Dokumentem potwierdzającym  jest zaświadczenie lekarskie wydawane w trybie i na zasadach określonych w Rozporządzeniu w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy.

Szczegółowe warunki, jakie muszą spełniać nauczyciele, aby mogli zostać zatrudnieni, zostały dokładnie zdefiniowane w Rozporządzeniu w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.

Dodatkowo zasady nawiązywania stosunków pracy z nauczycielami określa art. 10 KN, i zgodnie z jego treścią stosunek pracy z nauczycielem może być nawiązany na podstawie mianowania lub umowy o pracę. Przepis art. 10 ust. 7 KN dopuszcza możliwość zawarcia umowy o pracę z nauczycielem na czas określony jedynie wtedy, gdy taka potrzeba wynika z organizacji nauczania lub gdy chodzi o zastępstwo nieobecnego nauczyciela. Z analizy tego przepisu wynika, że umowa o pracę na czas określony może być zawarta tylko wtedy, gdy spełniona jest chociażby jedna z wymienionych przesłanek.