OPUBLIKOWANO: 27 KWIETNIA 2018

Rodzaje wad słuchu i ich wpływ na funkcjonowanie dziecka

Opracowała: Aleksandra Jagła, psycholożka pracująca w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Sulęcinie i Zespole Szkół Samorządowych w Krzeszycach. Zajmuje się diagnozą i terapią psychologiczną

Aby zrozumieć problemy, z jakimi spotyka się uczeń z wadą słuchu, należy zapoznać się z podstawowymi pojęciami związanymi z tą niepełnosprawnością.

Poziom ciśnienia akustycznego – wyraża się w decybelach (dB), potocznie nazywane głośnością.

Próg słyszalności (próg absolutny, próg detekcji dźwięku) – najmniejsza wartość poziomu ciśnienia akustycznego dźwięku, który wywołuje wrażenie słuchowe, mówiąc potocznie – najcichszy dźwięk, jaki dana osoba słyszy. Próg słyszalności nie jest stały i może ulegać wahaniom w związku z ogólnym stanem psychofizycznym, adaptacją słuchową (zmniejszenie intensywności wrażenia słuchowego w odpowiedzi na stały dźwięk), zmęczeniem słuchowym (podwyższenie progu słyszalności w wyniku zadziałania silnego bodźca). Czynnikiem wywierającym szczególnie silny wpływ na próg słyszalności jest uszkodzenie układu słuchowego.

Częstotliwość drgań – przekłada się na słyszaną wysokość dźwięku i wyraża się w hercach (Hz). Na audiogramach (wynikach badania słuchu) można też spotkać się z kilohercami (1 kHz = 1000 Hz). Samogłoski i spółgłoski dźwięczne mają częstotliwość od 250 Hz do 3 kHz, natomiast spółgłoski szumowe – od 3 do 8 kHz. Dlatego dziecko z uszkodzeniem słuchu w zakresie dużych częstotliwości może dobrze słyszeć ludzką mowę, a mimo to jej nie rozumieć z uwagi na obniżony próg słyszenia głosek szeleszczących.

Udział poszczególnych częstotliwości w rozumieniu mowy

Ucho składa się z ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego. Ucho zewnętrzne zawiera przewód słuchowy zewnętrzny zakończony błoną bębenkową. Ucho środkowe zawiera kosteczki: młoteczek, kowadełko i strzemiączko. Ucho wewnętrzne zawiera ślimak, przedsionek (narząd równowagi) i nerw słuchowy.

Badanie słuchu

Istnieją obiektywne i subiektywne metody badania słuchu, czyli audiometrii.

Audiometria obiektywna polega na rejestrowaniu sygnałów wywołanych podaniem określonego bodźca akustycznego. Do grupy obiektywnych metod badania słuchu zalicza się audiometrię immitancyjną (np. tympanometria), audiometrię potencjałów wywołanych (ERA) oraz audiometrię otoemisji akustycznych (badanie przesiewowe noworodków).

Audiometria tonalna i audiometria mowy należą do subiektywnych metod badania słuchu. Audiometria tonalna polega na podawaniu badanemu przez słuchawki sygnału tonalnego, a badany daje znak, jeśli słyszy dany dźwięk. W przypadku audiometrii mowy zamiast sygnału tonalnego podaje się nagranie słów – ten rodzaj badania jest rzadziej stosowany.

Audiometria subiektywna wymaga współpracy z badaną osobą, może więc nie być możliwa do wykonania u dzieci bardzo małych lub o poważnych zaburzeniach wpływających na kontakt i komunikację, w tym przy niepełnosprawności intelektualnej, zaburzeniach rozwoju ze spektrum autyzmu, ale także w przypadku dużej wady słuchu. Wtedy konieczne jest zastosowanie metod obiektywnych.

Celem audiometrii tonalnej jest wyznaczenie progów słyszenia w zakresie częstotliwości słyszalnych, istotnych dla komunikacji międzyludzkiej (250–8000 Hz). Wynik badania zapisuje się na audiogramie.