OPUBLIKOWANO: 9 MARCA 2018

Komentarz do stanowiska MEN-u w sprawie opłat za przedszkola

Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 12 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2203),
• Ustawa z dnia 20 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2077),
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2198 ze zm.).

Zmiana charakteru opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego zaskoczyła samorządy i dyrektorów przedszkoli. Naliczanie takich opłat stwarza określone problemy praktyczne. Ministerstwo Edukacji Narodowej odniosło się do wątpliwości wynikających z kontrowersyjnego zapisu. Omawiamy i komentujemy stanowisko ministerstwa.

Zmieniony charakter opłat

Od 1 stycznia 2018 r. obowiązuje nowa podstawa prawna do ustalania wysokości opłaty pobieranej przez przedszkola samorządowe, a mianowicie art. 52 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych.

Nowa Ustawa zawiera bardzo istotną różnicę w stosunku do wcześniej obowiązującej Ustawy o systemie oświaty, zmieniając całkowicie charakter opłaty pobieranej od rodziców za pobyt dziecka w przedszkolu.

Wprowadza w art. 52 ust. 13 regulację, zgodnie z którą opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego w publicznych placówkach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz opłaty za korzystanie z wyżywienia w takich placówkach stanowią niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym, o których mowa w art. 60 pkt 7.

Decyzja administracyjna

Zgodnie z art. 61 Ustawy o finansach publicznych opłaty publicznoprawne są należnościami, w stosunku do których powinna zostać wydana decyzja administracyjna. Jeśli do przedszkola uczęszcza kilkadziesiąt dzieci, decyzji tych może być wydanych w ciągu roku szkolnego nawet kilkaset. Przy obecnym stanie zatrudnienia pracowników obsługi, zaangażowanych w przygotowywanie projektów takich decyzji, może okazać się to niewykonalne.

Trzeba zaznaczyć, że mowa tu i tak o sytuacji, w której dyrektorzy przedszkoli są już upoważnieni do wydawania decyzji administracyjnych, a przecież w większości gmin stosowne uchwały nie zostały podjęte. W takim układzie jedynym organem właściwym do wydania decyzji jest wójt (burmistrz, prezydent miasta). W przypadku miejscowości prowadzących wiele przedszkoli liczba wydawanych co miesiąc decyzji może być liczona w tysiącach. Jeżeli nie mogą wydawać ich dyrektorzy, podpisanie decyzji przez jedną osobę – organ wykonawczy gminy – staje się niemożliwe.

Umowy między przedszkolem a rodzicami

W wyjaśnieniach MEN-u czytamy, że:

„(…) ustalenie wysokości opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego w przedszkolach prowadzonych przez gminę następuje w drodze uchwały rady gminy. Nie ma podstaw do zawierania przez dyrektorów przedszkoli publicznych umów cywilnoprawnych z rodzicami, określających wysokość i zasady wnoszenia opłat”.

Takie stanowisko jest jak najbardziej słuszne, bowiem w przypadku opłaty publicznoprawnej to przepis prawa – w tym przypadku art. 52 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych