Dydaktyka i wychowanie

1. Akt założycielski (szkoły/przedszkola) – dokument będący podstawą założenia publicznej jednostki oświatowej (zespołu). Akt założycielski określa typ, nazwę i siedzibę nowej jednostki oraz – w miarę możliwości – jej obwód. Akt założycielski powinien zostać przesłany właściwemu kuratorowi oświaty oraz innym organom właściwym do sprawowania nadzoru pedagogicznego nad szkołą lub placówką.

2. Aneks do arkusza organizacji pracy – dokument wprowadzający zmiany w zatwierdzonym arkuszu organizacji pracy szkoły lub przedszkola.

3. Arkusz obserwacji – narzędzie zbierania informacji ułatwiające dyrektorowi przeprowadzanie obserwacji zajęć realizowanych w szkole lub przedszkolu.

4. Arkusz organizacji pracy – dokument sporządzany przez dyrektora, określający szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym. Zakres informacji, jakie w szczególności powinny zostać zawarte w arkuszu organizacji szkoły i przedszkola, oraz terminy jego opracowywania, opiniowania i zatwierdzania określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz.U. z 2017 r. poz. 649).

5. Awans zawodowy – procedura prowadząca do uzyskania przez nauczyciela kolejnego stopnia awansu zawodowego. Wiąże się ze spełnieniem przez nauczyciela szczegółowych wymagań przewidzianych przez przepisy prawa, w tym zwłaszcza przez Kartę nauczyciela.

6. Cel wychowania przedszkolnego – wsparcie całościowego rozwoju dziecka. Wsparcie to realizowane jest przez proces opieki, wychowania i nauczania. Efektem tego procesu powinna być dojrzałość dziecka do podjęcia nauki na pierwszym etapie edukacji (w szkole podstawowej).

7. Diagnoza przedszkolna/gotowości szkolnej – czynności z zakresu obserwacji pedagogicznych podejmowanych przez nauczycieli wobec dzieci, które w danym roku szkolnym mają rozpocząć naukę w szkole. Na ich podstawie wydawana jest informacja o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej.

8. Doskonalenie zawodowe – proces podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Może być realizowane w różnych formach, takich jak doradztwo i warsztaty metodyczne, szkolenia czy konferencje. Od 1 września 2018 r. doskonalenie zawodowe, zgodnie z potrzebami szkoły lub przedszkola, będzie formalnie jednym z obowiązków nałożonych na nauczycieli.

9. Efekty realizacji zadań przedszkola – cele osiągane przez dziecko na zakończenie wychowania przedszkolnego, mające zapewnić dojrzałość do podjęcia nauki na pierwszym etapie edukacji (w szkole podstawowej).

10. Emocjonalny obszar rozwoju dziecka – jeden z czterech obszarów rozwojowych dziecka, o którym mowa jest w podstawie programowej wychowania przedszkolnego i podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej (pozostałe to obszary: fizyczny, społeczny oraz poznawczy). Osiągnięcia dziecka na koniec wychowania przedszkolnego oraz pierwszego etapu edukacyjnego powinny uwzględniać cele stawiane we wszystkich czterech obszarach rozwojowych.

11. Ewaluacja – proces gromadzenia, analizowania i komunikowania informacji na temat wartości działań podejmowanych przez szkołę lub placówkę. Wyniki ewaluacji są wykorzystywane w procesie podejmowania decyzji mających zapewnić wysoką jakość organizacji procesów kształcenia, wychowania i opieki oraz ich efektów w szkole lub placówce.

12. Fizyczny obszar rozwoju dziecka – jeden z czterech obszarów rozwojowych dziecka, o którym mowa jest w podstawie programowej wychowania przedszkolnego i podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej (pozostałe to obszary: emocjonalny, społeczny oraz poznawczy). Osiągnięcia dziecka na koniec wychowania przedszkolnego oraz pierwszego etapu edukacyjnego powinny uwzględniać cele stawiane we wszystkich czterech obszarach rozwojowych.

13. Funkcja wychowawcza – realizowanie przez przedszkole lub szkołę zadań związanych z wychowaniem, rozumianym jako wspieranie dziecka w rozwoju ku pełnej dojrzałości w sferze fizycznej, emocjonalnej, intelektualnej, duchowej i społecznej, wzmacniane i uzupełniane przez działania z zakresu profilaktyki problemów dzieci i młodzieży. Podstawowe zadania wychowawcze określone zostały w podstawie programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawie programowej kształcenia ogólnego.

14. Gotowość szkolna – osiągnięcie przez dziecko poziomu rozwoju w obszarach fizycznym, emocjonalnym, społecznym i poznawczym, który pozwala na podjęcie nauki na pierwszym etapie edukacji. Gotowość szkolną potwierdza informacja o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej, wydawana na podstawie dokumentacji prowadzonych obserwacji pedagogicznych dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w przedszkolu, oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej, punkcie przedszkolnym lub zespole wychowania przedszkolnego.

15. Indywidualne nauczanie dzieci i młodzieży – nauczanie obejmujące dzieci i młodzież, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły. Indywidualne nauczanie organizuje się na czas określony, wskazany w orzeczeniu o potrzebie indywidualnego nauczania.

16. Indywidualne obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne – forma realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego przez dziecko, którego stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola, innej formy wychowania przedszkolnego lub oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej. Indywidualne przygotowanie przedszkolne organizuje się na czas określony, wskazany w orzeczeniu o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego.

17. IPET – indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny, mający na celu dostosowanie programu wychowania przedszkolnego lub programu nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia objętego kształceniem specjalnym. Program powinien uwzględniać zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego. Szczegółowe elementy IPET-u określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1578).

18. Klasyfikacja roczna – podsumowanie osiągnięć edukacyjnych ucznia z zajęć edukacyjnych i zachowania w danym roku szkolnym oraz ustalenie rocznych ocen klasyfikacyjnych z tych zajęć i rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania.

19. Klub dziecięcy – jedna z form organizowania opieki nad dziećmi w wieku do lat trzech. W odróżnieniu od żłobka opieka w klubie dziecięcym jest sprawowana nad dziećmi w wieku od ukończenia pierwszego roku życia, a liczba miejsc nie może być większa niż 30. Szczegółowe zasady funkcjonowania klubów dziecięcych określa Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 157 ze zm.).

20. Komisja do spraw awansu zawodowego – organ odgrywający istotną rolę w procesie awansu zawodowego nauczycieli. Jego akceptacja (po przeprowadzonej rozmowie bądź zdanym egzaminie) jest warunkiem uzyskania przez nauczyciela kolejnego stopnia awansu zawodowego. Obecnie funkcję tę pełnią komisje kwalifikacyjne oraz komisje egzaminacyjne.