OPUBLIKOWANO: 16 LUTEGO 2018
Społeczne organy przedszkola – rada rodziców
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59 ze zm.),
- Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz.U. z 2017 r. poz. 649),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z 2001 r. Nr 61 poz. 624 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 grudnia 2016 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz.U. z 2016 r. poz. 2035 ze zm.),
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1189 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z 2001 r. Nr 61 poz. 624 ze zm.).
1 września 2017 r. weszły w życie zapisy Ustawy Prawo oświatowe dotyczące rady rodziców i rady przedszkola. Warto przyjrzeć się funkcjonowaniu tych organów w nowej rzeczywistości prawnej i raz jeszcze przypomnieć, jak ważną rolę odgrywają one w działalności przedszkola. Pierwsza część artykułu poświęcona jest radzie rodziców.
Rada rodziców i rada przedszkola w przedszkolu niepublicznym
Obowiązek utworzenia rady rodziców i rady przedszkola dotyczy przedszkoli publicznych samorządowych. Zgodnie z postanowieniami art. 87 Ustawy Prawo oświatowe przepisy odnoszące się do rady rodziców i rady przedszkola nie dotyczą przedszkoli publicznych prowadzonych przez osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego lub przez osoby fizyczne oraz przedszkoli niepublicznych. W niepublicznej placówce nie trzeba powoływać rady rodziców i rady przedszkola – ich powołanie jest uzależnione od woli osoby prowadzącej. Jeśli osoba prowadząca przedszkole niepubliczne chce powołać radę rodziców i radę przedszkola, wówczas umieszcza odpowiedni zapis w statucie.
Powołanie tych organów w przedszkolu niepublicznym – choć nieobowiązkowe – może okazać się korzystnym rozwiązaniem, sprzyjającym skutecznej organizacji pracy i funkcjonowaniu placówki. Chcąc powołać radę rodziców czy radę przedszkola, dyrektor przedszkola niepublicznego może wzorować się na regulacjach obowiązujących w tym zakresie placówki publiczne. Źródło kompetencji tych organów powinno wynikać przy tym bezpośrednio ze statutu przedszkola.
Społeczne organy przedszkola, czyli jakie?
Jak stanowi art. 83 ust. 1 Ustawy Prawo oświatowe, w przedszkolu „działają rady rodziców”, art. 80 ust. 1 ww. aktu mówi zaś o tym, że w przedszkolu „mogą działać rady przedszkoli”. Wynika z tego, że rada przedszkola nie musi być w tej placówce powołana. Rady rodziców reprezentują wyłącznie rodziców wychowanków, a więc są organami w pełni „społecznymi”, czego nie można powiedzieć o radach przedszkoli. Rada przedszkola jedynie częściowo ma charakter „społeczny”, nie wykazuje bowiem żadnych istotnych cech samodzielnego i niezależnego od przedszkola zrzeszenia. W przepisach zaliczono ją jednak do społecznych organów przedszkola.
Działanie rady przedszkola i rady rodziców było dotąd regulowane przepisami zgrupowanymi w czwartym rozdziale Ustawy o systemie oświaty zatytułowanym Społeczne organy w systemie oświaty. Od 1 września 2017 r. obowiązuje Ustawa Prawo oświatowe, gdzie w analogicznym – również czwartym – rozdziale tego aktu zawarto regulacje dotyczące organów społecznych. Zmianie uległa oczywiście numeracja przepisów, na które będziemy się teraz powoływać, tworząc np. statuty i regulaminy. Ważniejsze wydają się jednak ewentualne zmiany odnoszące się chociażby do kompetencji poszczególnych organów.
Warto przyjrzeć się bliżej takim kwestiom jak: zasady powoływania, skład i kompetencje rady rodziców.
Reprezentowanie zbiorowego interesu rodziców w radzie rodziców
W przedszkolach – podobnie jak w szkołach i na takich samych zasadach – działa rada rodziców. Ustawa Prawo oświatowe w większości powiela dotychczas obowiązujące regulacje w tym zakresie, ale nie obyło się bez kilku modyfikacji. Rada rodziców to zespół ludzi wybranych w demokratycznych wyborach, nie oznacza ona władzy dla rodziców, ale przedstawicielstwo: jest społecznym ciałem kolegialnym, reprezentującym zbiorowy interes rodziców (art. 83 Prawa oświatowego). Jako takie może w miarę potrzeb podejmować się negocjacji, inicjować zmiany, doradzać i pomagać. Aktywność rady służy rodzicom i przyczynia się do podniesienia jakości kształcenia i wychowania w przedszkolu. Przedstawicielstwo rodziców nie służy realizacji indywidualnych praw rodziców, lecz realizuje prawa zbiorowe. Rodzice występują w interesie ogółu, a więc niejako pomocniczo współdziałając z władzami przedszkolnymi. Rada nie może też reprezentować interesów poszczególnych rodziców wobec osób i organów zewnętrznych, włącznie z organem prowadzącym. Rada jest organem autonomicznym. Dyrektor oraz rada pedagogiczna nie mogą wpływać na jej skład, strukturę czy tryb pracy.
Rada rodziców a reforma systemu oświaty
