STAN PRAWNY NA 27 KWIETNIA 2021 Procedury w przedszkolu niepublicznym – część 3 Opracował: Marcin Majchrzak, Prawnik, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie, świadczy pomoc prawną w ramach własnej kancelarii, autor licznych opracowań i artykułów z zakresu tematyki kadrowo-płacowej, prawa związkowego oraz prawa oświatowego Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 910 ze zm.), • Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 961 ze zm.), • Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 218 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1604), • Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. z 2010 r. Nr 109 poz. 719 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz.U. z 2015 r. poz. 2117), • Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz.U. z 2009 r. Nr 124 poz. 1030), • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1065 ze zm.), • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz.U. z 2011 r. Nr 209 poz. 1245). Funkcjonująca w przedszkolu dokumentacja obejmuje różnego rodzaju procedury. Chociaż nie są to dokumenty obowiązkowe, ich wprowadzenie pozwala na unormowanie sposobu postępowania w rozmaitych, także kryzysowych sytuacjach. Przydaje się zwłaszcza wtedy, gdy trzeba działać szybko i sprawnie. Z drugiej strony nadmiar procedur może prowadzić do niepotrzebnego sformalizowania organizacji pracy przedszkola, dlatego należy z nich korzystać w sposób rozsądny i umiarkowany, decydując się na wdrażanie rozwiązań, które realnie (a nie tylko formalnie) zwiększą poziom funkcjonowania placówki. Przykłady takich procedur przedstawiamy w tabelarycznym zestawieniu. Zapraszamy do zapoznania się z jego trzecią, ostatnią już częścią. Nazwa procedury Rodzaj procedury Opis procedury Podstawa prawna przygotowania dokumentu Procedura zapewniania dzieciom bezpieczeństwa w trakcie zabaw w ogrodzie, spacerów i wycieczek organizowanych poza terenem przedszkola Nieobowiązkowy Przepisy prawa jedynie w sposób ogólny określają zasady zapewniania bezpiecznych warunków pobytu dzieci w przedszkolu, a także gwarantowania im bezpiecznego uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez przedszkole poza należącymi do placówki obiektami. Zgodnie z § 1 Rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach ciężar odpowiedzialności związanej z zapewnieniem dzieciom bezpiecznego pobytu w przedszkolu oraz uczestnictwa w organizowanych przez nie zajęciach spoczywa na dyrektorze. Realizacja tego obowiązku polega m.in. na wyraźnym wskazaniu i wyznaczeniu zadań poszczególnym pracownikom oraz określeniu czynności, których wykonanie zapewni dzieciom bezpieczeństwo. W tym celu dyrektor może przyjąć w przedszkolu odpowiednią procedurę. Powinna ona określać m.in.: 1) zakres odpowiedzialności poszczególnych pracowników przedszkola (w tym zwłaszcza dyrektora, nauczycieli, personelu pomocniczego, woźnego), 2) sposób zapewnienia opieki dzieciom podczas zajęć organizowanych przez przedszkole, z podziałem na zajęcia organizowane w ogrodzie, w przypadku wyjścia na spacer czy w trakcie wycieczki, 3) sposób zapoznania pracowników z procedurą, 4) tryb dokonywania zmian w procedurze art. 68 ust. 1 pkt 6 Ustawy Prawo oświatowe Procedura ewakuacji dzieci, nauczycieli i mienia z budynku przedszkola Nieobowiązkowy Przepisy prawa oświatowego dotyczące zapewniania dzieciom bezpieczeństwa w trakcie prowadzonych w przedszkolu zajęć zawierają mało szczegółów na temat przeprowadzania ewakuacji w sytuacji zagrożenia, w tym zwłaszcza w przypadku pożaru budynku przedszkola. Zgodnie z § 19 ust. 2 Rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach gdy stan zagrożenia dla bezpieczeństwa dzieci powstanie lub ujawni się w czasie zajęć, niezwłocznie się je przerywa i wyprowadza się z zagrożonych miejsc osoby powierzone opiece placówki. Natomiast zgodnie z § 5 ww. Rozporządzenia: 1) plan ewakuacji przedszkola umieszcza się w widocznym miejscu, w sposób zapewniający łatwy do niego dostęp, 2) drogi ewakuacyjne oznacza się w sposób wyraźny i trwały. Oznacza to, że szczegółowa procedura przeprowadzania ewakuacji dzieci, nauczycieli i mienia z budynku przedszkola, mająca zapewnić szybkie opuszczenie strefy zagrożonej lub objętej pożarem, powinna zostać przygotowana w oparciu o ogólne przepisy przeciwpożarowe, w tym o: 1) Ustawę o ochronie przeciwpożarowej, 2) Rozporządzenie w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów budowlanych i terenów, 3) Rozporządzenie w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej, 4) Rozporządzenie w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych, 5) Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Procedura może np. określać takie kwestie jak: 1) sposób powiadomienia wykwalifikowanych służb ratowniczych o pożarze lub innej sytuacji zagrażającej bezpieczeństwu dzieci i personelu przedszkola, 2) sposób podjęcia decyzji o ewakuacji, a także powiadomienia o rozpoczęciu ewakuacji pracowników przedszkola, 3) poszczególne kroki (etapy) przeprowadzania ewakuacji, 4) sposób i zasady przeprowadzania ewakuacji próbnej, 5) ustalenie obowiązujących w przedszkolu sygnałów alarmowych, 6) obowiązki uczestników ewakuacji art. 68 ust. 1 pkt 6 Ustawy Prawo oświatowe Procedura postępowania w przypadku konieczności udzielenia pierwszej pomocy wychowankowi przedszkola Nieobowiązkowa Zgodnie z § 40 Rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach pracownik przedszkola, który powziął wiadomość o wypadku, niezwłocznie zapewnia poszkodowanemu dziecku opiekę, w szczególności sprowadzając fachową pomoc medyczną, a w miarę możliwości udzielając poszkodowanemu pierwszej pomocy. Natomiast zgodnie z § 21 ww. Rozporządzenia wszyscy pracownicy przedszkola podlegają przeszkoleniu w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Z kolei § 20 Rozporządzenia nakłada na przedszkole obowiązek wyposażenia pomieszczeń przedszkolnych w apteczki zaopatrzone w środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy oraz w instrukcję o zasadach udzielania tej pomocy. Przygotowanie procedury postępowania w przypadku konieczności udzielania pierwszej pomocy dziecku nie zastąpi z pewnością fachowego przeszkolenia pracowników w tym zakresie – pomoc, zwłaszcza w poważnych przypadkach, musi być bowiem udzielona bezzwłocznie. Jednak taka procedura może stanowić istotne dopełnienie zasad bezpieczeństwa panujących w przedszkolu. Procedura miałaby na celu zapewnienie właściwej opieki dziecku przez udzielenie mu pierwszej pomocy przedlekarskiej w stanie nagłego zagrożenia zdrowia. Mogłaby regulować takie kwestie jak: 1) sposób wezwania fachowej pomocy medycznej, 2) instrukcja udzielania pierwszej pomocy w określonych sytuacjach, takich jak bezdech (usuwanie ciał obcych, sztuczne oddychanie), zatrzymanie czynności serca, krwotok, wstrząs pourazowy, omdlenia, 3) zachowanie personelu przedszkola w przypadku podejrzenia choroby dziecka niewymagającej udzielenia pierwszej pomocy przedlekarskiej (w tym zwłaszcza konieczność niezwłocznego powiadomienia rodziców) art. 68 ust. 1 pkt 6 Ustawy Prawo oświatowe Procedura postępowania w przypadku, gdy do przedszkola uczęszcza dziecko przewlekle chore Nieobowiązkowa Pewne wątpliwości wśród pracowników przedszkola może wzbudzać sposób postępowania z dziećmi cierpiącymi na przewlekłe choroby. Nauczyciele nie wiedzą np., czy mogą podawać takim dzieciom lekarstwa, a jeżeli tak, to na jakich zasadach. Żeby nie narażać zdrowia wychowanków na niebezpieczeństwo i wiedzieć, jak się nimi właściwie zaopiekować w przedszkolu, dyrektor może zdecydować się na wprowadzenie odpowiedniej procedury. Mogłaby ona regulować zasady bezpiecznego pobytu chorego dziecka w przedszkolu, a także określać sposoby monitorowania oraz uprawnienia i obowiązki nauczycieli i rodziców w stosunku do dzieci przewlekle chorych. Procedura mogłaby wskazywać: 1) obowiązki spoczywające na rodzicach (opiekunach prawnych), nauczycielach i dyrektorze przedszkola, 2) zasady podawania lekarstw przez pracowników przedszkola dziecku przewlekle choremu, 3) sposób zapoznania pracowników przedszkola i rodziców dzieci z procedurą, 4) tryb dokonywania zmian w procedurze art. 68 ust. 1 pkt 6 Ustawy Prawo oświatowe Procedura postępowania nauczyciela w sytuacjach stwierdzenia zagrożenia życia dziecka, wobec którego jest stosowana przemoc w rodzinie lub mają miejsce zachowania agresywne Nieobowiązkowa Przepisy prawne przewidują określony sposób postępowania, a także środki pomocy udzielane osobom, wobec których stosowana jest przemoc w rodzinie lub wobec których mają miejsca zachowania agresywne. W pierwszej kolejności należy tu wskazać na: 1) Ustawę o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, 2) Rozporządzenie w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”. Również na dyrektorze oraz nauczycielach przedszkola spoczywają obowiązki związane z koniecznością reagowania na wszelkie przypadki zagrożenia życia dziecka, wobec którego stosowana jest przemoc w rodzinie. W celu usprawnienia takich działań, a także upowszechnienia wśród pracowników wiedzy na ich temat, pomocne może okazać się przyjęcie w przedszkolu stosownej procedury. Określałaby ona zakres odpowiedzialności przedszkola oraz sposoby reagowania i zakres podejmowanych działań w ramach procedury „Niebieskie Karty” w sytuacji zagrożenia życia dziecka. W procedurze mogłyby zostać określone takie kwestie jak: 1) zakres odpowiedzialności spoczywającej na opiekunach prawnych, nauczycielach oraz dyrektorze, 2) wskazanie zadań i roli przedszkoli w związku ze stosowaniem przemocy wobec dzieci, 3) opisanie procedury „Niebieskie Karty”, ze wskazaniem, gdzie można znaleźć odpowiednie formularze stosowane w tej procedurze, 4) podstawowe informacje dla nauczycieli pozwalające im rozpoznać, czy dziecko jest ofiarą przemocy w rodzinie art. 68 ust. 1 pkt 6 Ustawy Prawo oświatowe Procedura postępowania nauczycieli i personelu przedszkola w sytuacji nieszczęśliwego wypadku z udziałem dziecka (na terenie przedszkola) Nieobowiązkowa Podstawowe przepisy prawne wskazujące sposób postępowania personelu przedszkola w sytuacji wypadku z udziałem dziecka określa Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach – w tym zwłaszcza rozdział 4 tego aktu. Przepisy te mogą zostać doprecyzowane w odpowiedniej procedurze, z uwzględnieniem panującej w danym przedszkolu specyfiki organizacji pracy. Procedura powinna umożliwić stosowanie ich w sposób bardziej efektywny, dzięki czemu liczba wypadków z udziałem dzieci zostanie ograniczona. Natomiast w razie ich zaistnienia pracownicy będą znali obowiązujący w przedszkolu sposób postępowania. Procedura mogłaby określać: 1) zadania spoczywające na rodzicach, nauczycielach i dyrektorze, 2) czynności podejmowane w przedszkolu w celu zapobieżenia wypadkom – działania profilaktyczne, 3) czynności podejmowane przez poszczególnych pracowników przedszkola w razie wypadku z udziałem dziecka – w tym w zakresie zapewnienia dziecku opieki, powiadomienia rodziców i odpowiednich organów, 4) zasady przeprowadzania postępowania powypadkowego mającego na celu wyjaśnienie okoliczności danego wypadku, w tym zadania zespołu powypadkowego, sporządzanie protokołu powypadkowego art. 68 ust. 1 pkt 6 Ustawy Prawo oświatowe