OPUBLIKOWANO: 24 LISTOPADA 2017

Poznaj swoje emocje

Opracowała: Małgorzata Taraszkiewicz, prezes Europejskiego Stowarzyszenia Psychologów i Pedagogów Szkolnych, psycholog edukacyjny, neurometodyk, ekspert ds. diagnozy strategii uczenia się dzieci i dorosłych

Emocje to coś pośredniego pomiędzy zmysłami a umysłem, między ciałem a psychiką. Odgrywają szczególną rolę, bo pomagają nam w zaspokajaniu potrzeb, informują nas także o tym, jak ważne jest dla nas dane przeżycie (doświadczenie). Jeśli coś wywarło na nas silny wpływ, to było ważne, czyli połączone z jakąś potrzebą. Jednak na ogół nie radzimy sobie z rozpoznawaniem emocji, raczej je odgadujemy, reinterpretujemy, tłumaczymy, nie docierając do sedna, czyli prawdziwych potrzeb.

Przykładowo, gniew jest podstawową emocją wyrażającą niezadowolenie. Człowiek wybucha gniewem, kiedy zachwiana jest równowaga w jakimś aspekcie jego życia. Gniew jest zdrowym przejawem niezadowolenia, jednak sposób, w jaki go przeżywamy i wyrażamy oraz gdzie lokujemy przyczynę gniewu, definiuje nasz emocjonalny profil w aspekcie zdrowia psychicznego (i fizycznego też). Emocje informują nas i konfrontują z naszymi potrzebami, ale kiedy nasze potrzeby są tłumione, wypierane, wybuch gniewu może mieć siłę miotacza ognia i zniszczyć obiekt, który nie jest bezpośrednio winny. Zresztą takie wybuchy niszczą także samego autora, wpływając bezpośrednio na jego zdrowie.

Emocje i stany pochodne

Czy można zmienić ów emocjonalny profil? Oczywiście, że tak. Choć może nie od razu będzie łatwo i prosto. Warto wspomnieć, że mamy tu do czynienia z bardzo ciekawą sytuacją – otóż emocje mogą nad nami panować, ale możemy także nauczyć się zarządzania nimi: identyfikować je, rozumieć, co mówią o naszych potrzebach, i odpowiednio asertywnie reagować. Tak budujemy naszą siłę emocjonalną, rozwijamy się ku równowadze i harmonii.

Ludzie są dość oszczędni w używaniu słownika emocji. Często używają tylko kilku określeń: jest dobrze/niedobrze (czuję się dobrze/źle), super/tragedia. Erudyci stosują ponad dziesięć określeń. Tymczasem w zasobach słownika emocji jest około czterech tysięcy słów! Umiejętność precyzyjnego nazwania tego, co czujemy, to pierwszy i najważniejszy krok do coraz lepszego rozumienia własnych przeżyć i pracy nad sobą.