OPUBLIKOWANO: 15 LISTOPADA 2017
ZAKTUALIZOWANO: 19 PAŹDZIERNIKA 2018
Zarządzanie szkołą niepubliczną
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016r. Prawo oświatowe (Dz.U z 2018 r. poz. 996 ze zm.),
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.),
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1658),
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 894 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz.U. z 2017 r. poz. 1646),
- Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz.Urz. UE L 139/1).
Podstawowym aktem wskazującym uprawnienia dyrektora jest statut danej szkoły niepublicznej –mówi o tym art. 168 i 172 Prawa oświatowego. Przepis ten przyznaje osobie prowadzącej prawo do określenia w statucie m.in. organów danej szkoły oraz zakresu ich zadań. Podobnie jak w przypadku szkoły publicznej statut szkoły niepublicznej określa tworzący ją podmiot, którym w tym wypadku jest osoba prowadząca. Prawo oświatowe wskazuje katalog zadań dyrektora, ale przepis ten odnosi się wyłącznie do szkół publicznych, zawarty bowiem został przez ustawodawcę w rozdziale 3 Prawa oświatowego, zatytułowanym „Zarządzanie szkołami i placówkami publicznymi”. Istotne z punktu widzenia osoby prowadzącej szkołę niepubliczną jest z kolei to, że Prawo oświatowe nie określa podobnego katalogu odnoszącego się do dyrektorów szkół niepublicznych, zatem osoba prowadząca może dowolnie kształtować zakres obowiązków dyrektora prowadzonej przez siebie szkoły.
O tym, że w szkole niepublicznej powinno zostać utworzone stanowisko dyrektora, informuje art. 168 ust. 4 pkt 5 Prawa oświatowego. Zgodnie z nim zgłoszenie do ewidencji szkół niepublicznych powinno zawierać dane dotyczące kwalifikacji przewidzianych do zatrudnienia pracowników pedagogicznych i dyrektora.
Ustalając zadania dyrektora, osoba prowadząca niepubliczną szkołę może posiłkować się regulacjami dotyczącymi szkół publicznych. Przykładowo, w statucie może zostać wskazany zakres obowiązków, zgodnie z którym dyrektor:
- decyduje w sprawach zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki, a także przyznawania nagród oraz wymierzania kar porządkowych nauczycielom i innym pracownikom szkoły lub placówki,
- kieruje działalnością szkoły lub placówki oraz reprezentuje ją na zewnątrz,
- sprawuje nadzór pedagogiczny,
- sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne,
- realizuje uchwały rady szkoły lub placówki oraz rady pedagogicznej, podjęte w ramach ich kompetencji stanowiących (przy tym punkcie należy jednak poczynić zastrzeżenie, że organy te również muszą zostać utworzone w statucie),
- wykonuje zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę lub placówkę,
- odpowiada za właściwą organizację i przebieg sprawdzianów i egzaminów,
- stwarza warunki do działania w szkole lub placówce wolontariuszom, stowarzyszeniom i innym organizacjom.
W praktyce szkoły niepubliczne nie posiadają samodzielności organizacyjnej, majątkowej, osobowości prawnej, nie są pracodawcą dla zatrudnionych w nich nauczycieli i pozostałych pracowników. Za uznaniem, że dana szkoła niepubliczna nie posiada cech stanowiących o wyodrębnieniu organizacyjnym, przemawia przede wszystkim okoliczność, że to osoba prowadząca odpowiada za całokształt działalności szkoły, w tym zapewnia jej utrzymanie, warunki lokalowe, kadrowe i organizacyjne, a organ upoważniony do działania w imieniu osoby prowadzącej lub ona sama wykonuje czynności przewidziane w Kodeksie pracy dla kierownika zakładu pracy. W takich przypadkach kompetencje dyrektora są węższe – nie obejmują np. reprezentacji szkoły na zewnątrz, dysponowania środkami finansowymi i wykonywania czynności z zakresu prawa pracy w imieniu szkoły, nawet jeśli dyrektor ma obowiązek konsultowania z osobą prowadzącą kwestię zatrudniania i zwalniania pracowników i podpisuje umowy o pracę (w imieniu i na rzecz tej osoby, a nie szkoły jako jednostki organizacyjnej).
Zatrudnianie nauczycieli
W porównaniu ze szkołami publicznymi w zakresie zatrudniania nauczycieli szkoły niepubliczne (osoby prowadzące lub dyrektorzy) mają większą swobodę przede wszystkim odnośnie do określenia:
- wymiaru pensum – nauczyciel zatrudniony na podstawie umowy o pracę na pełen etat (40 godzin tygodniowo) może realizować mniejszą lub większą liczbę godzin dydaktycznych niż nauczyciel zatrudniony na analogicznym stanowisku w szkole publicznej,
- zakresu obowiązków nauczycieli,
- wysokości i zasad ustalania wynagrodzenia dla nauczycieli – może być wyższe lub niższe niż w szkołach publicznych, jednak nie niższe niż wynagrodzenie minimalne ogółu pracowników.
