OPUBLIKOWANO: 10 LISTOPADA 2017
Wokół imienia i dalej – o metodzie odimiennej nauki czytania Ireny Majchrzak
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356).
Osiągnięcia dziecka, które kończy edukację w przedszkolu, dotyczą wielu sfer jego aktywności: fizycznej, emocjonalnej, społecznej, poznawczej. W podstawie programowej wymaga się, aby dziecko używało chwytu pisarskiego podczas rysowania, kreślenia i pierwszych prób pisania (obszar fizyczny, pkt 7) oraz wykazywało sprawność ciała i koordynację w stopniu pozwalającym na rozpoczęcie nauki czynności złożonych, takich jak czytanie i pisanie (obszar fizyczny, pkt 9). Natomiast, biorąc pod uwagę poznawczy obszar jego rozwoju, powinno ono rozpoznawać głoski na początku i na końcu w wybranych, prostych fonetycznie słowach (obszar poznawczy, pkt 2). Ponadto dziecko ma rozpoznawać litery, którymi jest zainteresowane, na skutek zabawy i spontanicznych odkryć, odczytywać krótkie wyrazy utworzone z poznanych liter w formie napisów drukowanych (obszar poznawczy, pkt 4).
W warunkach i sposobie realizacji podstawy programowej znajduje się zapis mówiący, że nauczyciel, realizując treści programowe, w taki sposób prowadzi zajęcia, aby wykorzystywać sytuacje edukacyjne wywoływane oczekiwaniem poznania liter. Jeśli dziecko jest zainteresowane czytaniem czy pisaniem, pedagog przygotowuje je do wykonywania tych zadań i czyni to zgodnie z fizjologią i naturą pojawiania się tych procesów (warunki i sposób realizacji, pkt 3).
Jednak czytanie i pisanie to czynności, których opanowanie na etapie przedszkola nie jest wymagane. Wychowawca dostosowuje naukę do indywidualnych możliwości i osiągnięć przedszkolaka, który ma poznawać alfabet spontanicznie, poprzez zabawę.
W świat pisma dziecko wchodzi zresztą nie tylko w przedszkolu. W domu, z rodzicami, przegląda książeczki, dostrzega litery, wie, że każda jego praca jest podpisywana jego imieniem, słyszy, jak czytają inni. Często przedszkolak sam sygnalizuje bliskim, że chce nauczyć się czytać i pisać. Warto wybrać właściwą metodę tej nauki, taką, która w efektywny, a jednocześnie przyjemny dla dziecka sposób pomoże mu samodzielnie posługiwać się słowem. Wspomaganie umiejętności czytelniczych przedszkolaka można realizować z wykorzystaniem programu Nazywanie świata – odimienna metoda nauki czytania autorstwa Ireny Majchrzak, wpisanym do wykazu podręczników z zakresu wychowania przedszkolnego (numer dopuszczenia: DKOS-5002-15/04).
Po pierwsze – dziecko
„Pozwólmy dzieciom w wieku przedszkolnym uczyć się czytać w taki sposób, jaki same uznają za najlepszy i w tym momencie, w którym będą odczuwały rzeczywistą potrzebę samodzielnego czytania” – podkreślają autorki programu „Czytam sam” opartego na wspomnianej metodzie (A. Gorąca i in. 2005). Zindywidualizowanie nauki czytania nie powinno być podyktowane tylko wytycznymi ujętymi w podstawie programowej, ale wynikać z faktu, że takie podejście stwarza każdemu dziecku możliwość wyboru najwłaściwszej dla niego drogi uczenia.
Proces przyswajania umiejętności czytania może przebiegać w rozmaitych formach organizacyjnych, gdyż każde dziecko w różnym stopniu i we własnym tempie reaguje na bodźce – jedno wolniej, inne szybciej opanuje jednakowe umiejętności. Ponadto nie jest wskazane, aby wyznaczać umowne etapy nauki czytania. Rozłożenie tej nauki w czasie daje szanse wszystkim dzieciom: zarówno tym wymagającym wsparcia, jak i tym, które dystansują rówieśników. Nauczyciel w oswajaniu dziecka ze światem liter przygotowuje sytuacje edukacyjne dla całej grupy, dla małych zespołów, a także zajęcia indywidualne. „Cennym elementem przedszkolnej edukacji jest inspirowanie i wykorzystywanie przez nauczyciela różnorodnych sytuacji spontanicznych podczas zabaw dziecięcych i czynności codziennych, podczas których to dzieci mają okazję utrwalać i doskonalić poznane umiejętności” (tamże). Dzieje się to wówczas w toku nieprzymuszonych, samodzielnie podejmowanych aktywności.
