OPUBLIKOWANO: 16 PAŹDZIERNIKA 2017

ZAKTUALIZOWANO: 26 PAŹDZIERNIKA 2018

Utrata uprawnień do wykonywania zawodu i wydalenie z zawodu nauczycielskiego

Opracował i zaktualizował: Roman Lorens, konsultant ds. organizacji i zarządzania oświatą, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli, były długoletni dyrektor szkoły. Lider i koordynator doskonalenia zawodowego nauczycieli i kadry kierowniczej szkół. Autor licznych artykułów z zakresu zarządzania oświatą i publikacji książkowych

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz.U. z 2017 r. poz. 1575),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 sierpnia 2016 r. w sprawie wzoru formularza wniosku o udzielenie informacji z centralnego rejestru orzeczeń dyscyplinarnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1378).

Dość powszechnie panujące w środowisku nauczycielskim przeświadczenie o wygasaniu prawa do wykonywania zawodu nauczyciela na skutek przerwy w pracy przekraczającej okres pięciu lat nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawnych. Nauczyciel nie musi również ubiegać się o prawo wykonywania zawodu.

Owszem, w przypadku niektórych zawodów, takich jak lekarz czy pielęgniarka, aby móc go wykonywać, konieczne jest uzyskanie odpowiedniego uprawnienia w postaci prawa do wykonywania zawodu, przyznawanego przez odpowiednie organy właściwego samorządu zawodowego. Zasady przyznawania prawa do wykonywania zawodu określone są szczegółowo w ustawach regulujących zarówno te kwestie, jak i zagadnienia dotyczące przerwy w wykonywaniu zawodu.

Możliwość utraty uprawnień do wykonywania zawodu nauczyciela

Przeświadczenie o wygasaniu prawa do wykonywania zawodu może wynikać z faktu, że według stanu prawnego obowiązującego przed 6 kwietnia 2000 r., czyli przed wejściem w życie Ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw, stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się przez mianowanie również w wypadku ponownego zatrudnienia nauczyciela mianowanego, jeżeli spełniał określone ustawą wymagania, a przerwa w pracy w szkole nie przekraczała pięciu lat (art. 10 ust. 2a w brzmieniu obowiązującym do 5 kwietnia 2000 r.). Przepis ten dotyczył jedynie mianowania jako sposobu zawarcia stosunku pracy.

Aktualne zapisy Ustawy Karta nauczyciela nie zawierają analogicznych uregulowań, a stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która:

• ma wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje,
• przestrzega podstawowych zasad moralnych,
• spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu (art. 9 ust. 1 KN).

Ponadto warunki, jakie muszą spełniać nauczyciele, aby mogli zostać zatrudnieni, zostały dokładnie zdefiniowane w Rozporządzeniu w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.

Awans zawodowy dostaje się dożywotnio

Nauczyciel nie traci również uzyskanego stopnia awansu zawodowego przez to, że nawet przez kilka lat nie pracuje w oświacie. Nie straci go także wówczas, gdy pracodawca ma zastrzeżenia do jego pracy ani gdy toczy się przeciwko niemu postępowanie dyscyplinarne. Zgodnie z zapisami Karty nauczyciela nie ma możliwości pozbawienia nauczyciela stopnia awansu zawodowego ani uzyskanych kwalifikacji ze względu na przerwę w wykonywaniu pracy pedagogicznej. W praktyce oznacza to, że stopnie awansu zawodowego nauczyciela nadawane są na stałe.

Ważne! Przepisy nie przewidują utraty stopnia awansu zawodowego nawet w sytuacji, gdy nauczyciel zostanie ukarany dyscyplinarnie czy otrzyma negatywną ocenę pracy. Osoba zatrudniana na stanowisku nauczyciela, niezależnie od długości przerwy w świadczeniu pracy na tym stanowisku, objęta jest w całości przepisami Karty nauczyciela