OPUBLIKOWANO: 29 WRZEŚNIA 2017
Zmiany w Karcie nauczyciela planowane na 2018 r.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1189 ze zm.).
12 września 2017 r. Rada Ministrów przyjęła projekt Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Projekt ten przewiduje również zmianę obowiązujących regulacji Karty nauczyciela, obejmując m.in. modyfikację obowiązujących obecnie zasad dokonywania oceny pracy. W projekcie Ustawy zaproponowano m.in. powiązanie ścieżki awansu zawodowego z oceną pracy nauczycieli oraz uzależnienie jej długości od jakości pracy nauczyciela. W założeniu zmiana ta ma umożliwić premiowanie nauczycieli wyróżniających się jakością pracy. Projekt zakłada oczywiście szerszy zakres zmian Karty nauczyciela, warto więc zapoznać się z jego założeniami. Nadmienić jednocześnie należy, że zmiany mają wejść w życie od 1 września 2018 r.
Zmiany w awansie zawodowym i ocenie pracy
W uzasadnieniu do projektu Ustawy czytamy, że system awansu zawodowego obowiązujący od 2000 r. należy dostosować do aktualnych wyzwań stojących przed nauczycielami. Najwyższa Izba Kontroli (NIK) w raporcie z sierpnia 2008 r. pt. Informacje o wynikach kontroli funkcjonowania systemu awansu zawodowego nauczycieli stwierdziła, że system ten wymaga modyfikacji, ponieważ większość nauczycieli uzyskała już stopień nauczyciela dyplomowanego lub nauczyciela mianowanego. Obecnie już prawie 60 proc. nauczycieli uzyskało stopień nauczyciela dyplomowanego (dane SIO, stan na 30 września 2016 r.).
W informacji o wynikach kontroli z marca 2017 r. NIK zwróciła uwagę na konieczność zmian w awansie zawodowym nauczycieli rozpoczynających pracę w zawodzie. W informacji tej w szczególności podniesiono, że: „Dziewięciomiesięczny okres stażu o charakterze wprowadzającym do wykonywania zawodu nauczyciela jest zbyt krótki, aby ukształtować odpowiednie postawy oraz ugruntować kompetencje dydaktyczno-metodyczne służące sprawnemu i efektywnemu wykonywaniu tego zawodu. Izba podniosła również, że w zaledwie dziewięciomiesięcznym okresie stażu, trudno mówić o «dorobku zawodowym» (osiągnięciach) osoby, która dopiero zbiera pierwsze doświadczenia jako nauczyciel i rozpoznaje mechanizmy funkcjonowania szkoły i środowiska, w którym funkcjonuje (…)”. Zdaniem NIK swojej funkcji nie spełnia też komisja kwalifikacyjna przeprowadzająca postępowanie na stopień nauczyciela kontraktowego. „Komisja ta, jako instytucja wewnątrzszkolna, może nie być dostatecznie obiektywna. Skład tej komisji (dyrektor, opiekun stażu, przewodniczący zespołu przedmiotowego lub wychowawczego, w ramach którego pracuje stażysta, albo inny nauczyciel – w przypadku niepowołania takiego zespołu) powoduje, że jej członkowie – zaangażowani w proces uzyskiwania awansu zawodowego przez stażystę – pośrednio oceniają również wykonaną przez siebie pracę”. W konsekwencji NIK wniosła propozycję zmian w Karcie nauczyciela, polegających m.in. na wydłużeniu okresu stażu na stopień nauczyciela kontraktowego.
Takie rozwiązanie ma się znaleźć w znowelizowanym art. 9c ust. 1 pkt 1 Karty nauczyciela, zgodnie z którym staż w przypadku ubiegania się o stopień nauczyciela kontraktowego trwa rok i dziewięć miesięcy, co oznacza wydłużenie go o pełny rok kalendarzowy w stosunku do obecnie obowiązujących regulacji.
Wydłużeniu ulegnie również okres czas pracy, jaki musi upłynąć, aby powstała możliwość rozpoczęcia stażu na kolejny stopień awansu zawodowego. Zgodnie z proponowaną w projekcie treścią art. 9d ust. 4 nauczyciel kontraktowy będzie mógł rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego po przepracowaniu w szkole (przedszkolu) co najmniej trzech lat, a nauczyciel mianowany będzie mógł rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplomowanego po przepracowaniu w szkole (przedszkolu) co najmniej czterech lat od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego.
To duża zmiana w stosunku do obecnych rozwiązań, bowiem oznacza wydłużenie okresu oczekiwania na rozpoczęcie stażu o rok w przypadku nauczycieli kontraktowych oraz aż o trzy lata w przypadku nauczycieli mianowanych. Taka zmiana spowoduje, że ścieżka awansu zawodowego wydłuży się z 10 do 15 lat, ale – co istotne – istnieje również możliwość skrócenia tego czasu, przewidziana w projektowanym art. 9d ust. 4a projektu. Zgodnie z tą regulacją nauczyciel kontraktowy i nauczyciel mianowany legitymujący się wyróżniającą oceną pracy może rozpocząć staż na kolejny stopień awansu zawodowego po przepracowaniu w szkole co najmniej dwóch lat od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego. Nauczyciele osiągający najlepsze wyniki w pracy, potwierdzone uzyskaniem odpowiedniej oceny, będą mogli więc znacznie skrócić czas awansu zawodowego. Same zasady dokonywania oceny również zostaną zmodyfikowane, a ocena zostanie powiązana z awansem zawodowym.
Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 6a ust. 1 Karty nauczyciela praca nauczyciela, z wyjątkiem pracy nauczyciela stażysty, podlega ocenie. Ocena ta może być dokonana w każdym czasie, nie wcześniej jednak niż po upływie roku od dokonania oceny poprzedniej lub oceny dorobku zawodowego, z inicjatywy dyrektora szkoły lub na wniosek:
- nauczyciela,
- organu sprawującego nadzór pedagogiczny,
- organu prowadzącego szkołę,
- rady szkoły,
- rady rodziców.
