OPUBLIKOWANO: 22 WRZEŚNIA 2017
Diagnoza wstępna gotowości szkolnej – zadania dyrektora i nauczyciela
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 stycznia 2017 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych (Dz.U. z 2017 r. poz.170 ze zm.).
Pomimo wielu zmian w przepisach prawa oświatowego nauczyciele wychowania przedszkolnego wciąż są zobligowani do diagnozowania gotowości szkolnej dziecka. Wychowawcy dwukrotnie w ciągu trwania rocznego przygotowania przedszkolnego oceniają dojrzałość szkolną podopiecznych, a wyniki diagnozy popierają dokumentowaną na bieżąco obserwacją pedagogiczną. Celem wszystkich działań jest przedstawienie informacji o gotowości szkolnej dziecka.
Obowiązek diagnozowania dzieci został wprowadzony już kilka lat temu, zatem było dość czasu, by ocenić, które działania są skuteczne, a które tylko efektowne. Z drugiej strony nie milkną wątpliwości nauczycieli i dyrektorów, czy na pewno wykonują swoją pracę prawidłowo. Warto więc omówić proces diagnozowania raz jeszcze. Niniejszy artykuł koncentruje się na kwestii diagnozy wstępnej, którą nauczyciele powinni zrealizować najpóźniej do końca listopada. Ważne jest, żeby wiedzieć, jak powinna ona przebiegać z perspektywy przedszkola.
Wymagania prawa
Zgodnie z przepisami zawartymi w nowej podstawie programowej nauczyciele opracowują diagnozę dojrzałości szkolnej dla tych dzieci, które w danym roku mają rozpocząć naukę w szkole. Celem takiej analizy diagnostycznej jest zgromadzenie informacji, które mogą pomóc:
- rodzicom w poznaniu stanu gotowości swojego dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej, aby mogli je w procesie osiągania tej gotowości wspierać i wspomagać,
- nauczycielowi przedszkola (oraz innej formy wychowania przedszkolnego) przy opracowaniu działań wspierających rozwój dziecka, które będą realizowane w roku poprzedzającym rozpoczęcie nauki w szkole podstawowej, a w przypadku dziecka posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego – zespołowi nauczycieli i specjalistów przy opracowywaniu lub modyfikowaniu indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego,
- pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznej, do której zostanie skierowane dziecko, w razie potrzeby pogłębionej diagnozy związanej ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Definicja diagnozy
Bardzo precyzyjnie znaczenie diagnozy ujął Stefan Ziemski (Problemy dobrej diagnozy, Warszawa 1973). Otóż jest to „rozpoznanie jakiegoś stanu rzeczy i jego tendencji rozwojowych na podstawie jego objawów i w oparciu o znajomość ogólnych prawidłowości”.
By sprostać wymaganiom definicji, dyrektor, powierzając grupę dzieci z rocznego przygotowania przedszkolnego nauczycielowi, powinien zadbać, by ten wykazał się wiedzą:
- z zakresu psychologii rozwoju,
- o tym, jak badać wiedzę i umiejętności dziecka (czyli o metodologii badań),
- z zakresu metodyki wychowania przedszkolnego.
Działania nauczyciela
Nauczyciel obejmujący wychowawstwo grupy odbywającej roczne przygotowanie przedszkolne już od początku roku szkolnego znajduje się pod presją czasu. Ma raptem trzy miesiące, by wystawić wstępną opinię na temat dojrzałości szkolnej dziecka i wytyczyć każdemu z nich dalszą ścieżkę rozwoju. Trzeba to wyraźnie podkreślić – diagnoza wstępna ma sens tylko wtedy, jeżeli służy planowaniu pracy z dzieckiem na kolejne pięć miesięcy, do opracowania diagnozy końcowej.
