OPUBLIKOWANO: 20 WRZEŚNIA 2017
Zmiany w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Część I
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2017 r. poz. 1591 ze zm.),
- Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz.U. z 2017 r. poz. 1616 ze zm.),
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60 ze zm.).
Od nowego roku szkolnego obowiązują nowe przepisy dotyczące organizacji procesu kształcenia ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Jakie obowiązki spoczywają na pracownikach merytorycznych, jakie są nowe formy wspomagania ucznia?
Podstawowym zadaniem szkoły i innych placówek oświatowych jest – w świetle nowego Rozporządzenia w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej – podejmowanie działań, które sprzyjają rozwojowi kompetencji oraz potencjału powierzonych opiece i kształceniu dzieci. Nowe prawodawstwo postrzega ucznia i jego problemy w sposób wielowymiarowy. Wskazuje na uwarunkowania, zarówno biologiczne, jak i społeczne, które mają wpływ na przyswajanie wiedzy i sposób funkcjonowania uczniów w szkole.
Przepisy dookreślają obowiązki i zadania nauczycieli, wychowawców i specjalistów, kładąc szczególny nacisk na rozpoznawanie podczas bieżącej pracy mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień, indywidualnych potrzeb oraz przyczyn niepowodzeń i trudności, które utrudniają rozwój dziecka. Pracownicy poradni psychologiczno-pedagogicznej mają obowiązek wspomagać szkołę i jej pracowników w procesie diagnostycznym i postdiagnostycznym.
Zakres obowiązków specjalistów
Ważnym elementem wprowadzanych zmian są specjaliści zatrudnieni w szkole. Nowe Rozporządzenie dokładnie określa zakres ich obowiązków (§ 24–27).
Zadania pedagoga i psychologa w przedszkolu, szkole i placówce:
- prowadzenie badań i działań diagnostycznych w celu określenia indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów poprzez wskazywanie możliwości psychofizycznych, mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań, uzdolnień oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu, w tym barier i ograniczeń,
- diagnozowanie sytuacji wychowawczych w celu rozwiązywania problemów wychowawczych, które ograniczają aktywne i pełne uczestnictwo dziecka w życiu placówki,
- pomoc rodzicom i nauczycielom w rozpoznawaniu oraz rozwijaniu indywidualnych możliwości, predyspozycji i uzdolnień uczniów,
- wspieranie nauczycieli, wychowawców oraz innych specjalistów w rozpoznawaniu przyczyn niepowodzeń edukacyjnych i trudności w funkcjonowaniu społecznym oraz w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
- udzielanie uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej dostosowanej do rozpoznanych potrzeb,
- podejmowanie działań z zakresu profilaktyki uzależnień oraz innych problemów dzieci i młodzieży,
- zapobieganie zaburzeniom zachowania oraz minimalizowanie skutków nieprawidłowości rozwojowych,
- inicjowanie różnych form pomocy w środowisku szkolnym i pozaszkolnym uczniów,
- inicjowanie i prowadzenie działań mediacyjnych,
- podejmowanie interwencji w sytuacjach kryzysowych.
Zadania logopedy w przedszkolu, szkole i placówce:
- prowadzenie działań diagnostycznych, w tym prowadzenie badań przesiewowych w celu ustalenia stanu mowy oraz poziomu rozwoju językowego uczniów,
- prowadzenie zajęć logopedycznych dla uczniów oraz porad i konsultacji dla rodziców i nauczycieli w zakresie stymulacji rozwoju mowy uczniów oraz eliminowania jej zaburzeń,
- podejmowanie we współpracy z rodzicami dzieci działań profilaktycznych, których celem jest zapobieganie powstawaniu zaburzeń komunikacji językowej,
- wspieranie nauczycieli, wychowawców i innych specjalistów w rozpoznawaniu indywidualnych potrzeb oraz możliwości rozwojowych, psychofizycznych i edukacyjnych uczniów oraz udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Zadania doradcy zawodowego:
- prowadzenie systematycznych działań diagnostycznych, których zadaniem jest wskazanie zapotrzebowania uczniów na informacje związane z planowaniem kształcenia i kariery zawodowej,
- gromadzenie, aktualizowanie oraz udostępnianie informacji związanych z dalszą edukacją i wyborem zawodu, właściwych dla danego poziomu kształcenia,
- prowadzenie zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu z uwzględnieniem rozpoznanych wcześniej mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów,
- koordynowanie działań informacyjno-doradczych prowadzonych przez szkołę i placówkę,
- współpraca z pozostałymi nauczycielami w tworzeniu i zapewnieniu ciągłości działań w zakresie zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu,
- wspieranie nauczycieli, wychowawców oraz innych specjalistów w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Dyrektor w przypadku braku doradcy zawodowego w szkole lub placówce ma obowiązek wyznaczenia nauczyciela, wychowawcy lub specjalisty, którzy realizować będą zadania takiego doradcy.
Zadania terapeuty pedagogicznego:
- udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
- prowadzenie badań, których celem jest diagnoza uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi lub specyficznymi trudnościami w uczeniu oraz rozpoznawanie trudności i monitorowanie efektów oddziaływań terapeutycznych,
- rozpoznawanie przyczyn utrudniających uczniom aktywne i pełne uczestnictwo w życiu szkoły i placówki oraz podejmowanie działań profilaktycznych w celu zapobiegania niepowodzeniom edukacyjnym uczniów – we współpracy z rodzicami,
- prowadzenie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym,
- wspieranie nauczycieli, wychowawców oraz innych specjalistów w rozpoznawaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych, które wpływają na funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły i placówki.
Wskazania do wsparcia
W Rozporządzeniu znalazło się nowe wskazanie do zindywidualizowania pracy z dzieckiem (§ 2 ust. 1 i 2). Obok wcześniej wymienianych: niepełnosprawności, niedostosowania społecznego oraz zagrożenia nim, szczególnych uzdolnień, specyficznych trudności w uczeniu się, deficytów kompetencji i zaburzeń sprawności językowych, przewlekłej choroby, sytuacji kryzysowych lub traumatycznych dotykających dziecko, niepowodzeń edukacyjnych, zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobów spędzania czasu wolnego i kontaktów środowiskowych, trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym z wcześniejszym kształceniem za granicą, pojawiło się nowe wskazanie – coraz częściej występujące trudności, które wynikają z zaburzeń emocjonalnych lub dysfunkcji w zakresie zachowania.
Ustawodawca w Rozporządzeniu
