STAN PRAWNY NA 23 SIERPNIA 2023

Akty prawa wewnętrznego są nieodłącznym elementem zarządzania jednostkami oświatowymi. Służą doprecyzowaniu spraw jedynie ogólnie poruszanych w określonych dokumentach prawnych i regulacjach (ustawy, rozporządzenia) odnoszących się do zasad funkcjonowania przedszkoli. Dlatego ważne jest, aby akty te były formułowane w sposób czytelny, prawidłowy pod względem legislacyjnym i nie wykraczały poza dopuszczalne normy określone w przepisach prawa.

Statut przedszkola

Najważniejszym wewnętrznym aktem prawnym przedszkola jest oczywiście statut. Reguluje on zasady funkcjonowania placówki, stanowiąc również podstawę do wydawania aktów wewnętrznych niższej rangi. Zgodnie z art. 88 ust. 7 Prawa oświatowego pierwszy statut przedszkolu publicznemu nadaje jego organ prowadzący. Po nadaniu statutu organ ten nie ma już prawnych możliwości dokonywania w nim zmian. Do takich czynności uprawniona jest, zgodnie z art. 80 ust. 2 pkt 1 Prawa oświatowego, rada przedszkola, a w razie jej braku – rada pedagogiczna (art. 82 ust. 2 Prawa oświatowego). Jest to ważna informacja, ponieważ mimo jasnego brzmienia przepisów zdarzały się przypadki, w których organy prowadzące próbowały „wyręczać” organy jednostek oświatowych, usiłując w ich imieniu dokonywać zmian w statutach (zob. np. Wyrok WSA w Szczecinie z dnia 29 maja 2014 r., II SA/Sz 1449/13).

Przedszkola niepubliczne także funkcjonują na podstawie statutów, które na podstawie art. 172 ust. 1 Prawa oświatowego nadaje im osoba prowadząca. Sposób zmiany statutu niepublicznego przedszkola będzie zależał od przyjętego w nim sposobu organizacji pracy (zdarza się, że w placówce nie została powołana do życia rada pedagogiczna, w takiej sytuacji organem upoważnionym do dokonywania zmian w statucie może być sam dyrektor). Chociaż przedszkola niepubliczne mają w tym zakresie nieco większą swobodę, to jednak w ich przypadku również należy pamiętać o zgodności statutu z przepisami prawa, w tym zwłaszcza prawa oświatowego, jako że statut podlega kontroli organów nadzoru pedagogicznego. Odpowiednio przygotowany i czytelny z pewnością będzie przemawiał na korzyść placówki w przypadku przeprowadzania czynności kontrolnych.

Kwestia statutów przedszkolnych stała się szczególnie istotna w związku z wejściem w życie (1 września 2017 r.) Prawa oświatowego. Ustawa ta bezpośrednio wskazuje w swej treści (art. 102), co powinien zawierać statut publicznego przedszkola. Aktualnie obowiązujące w przedszkolach statuty mają regulować co najmniej takie kwestie jak:

• nazwa i rodzaj przedszkola oraz jego siedziba,
• nazwa i siedziba organu prowadzącego,
• cele i zadania przedszkola wynikające z przepisów prawa, w tym w zakresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, organizowania opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi, umożliwiania dzieciom podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa oraz zasad promocji i ochrony zdrowia,
• sposób realizacji zadań przedszkola, z uwzględnieniem wspomagania indywidualnego rozwoju dziecka oraz wspomagania rodziny w wychowaniu dziecka i przygotowaniu go do nauki w szkole, a w przypadku dzieci z niepełnosprawnościami – ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju niepełnosprawności,
• sposób sprawowania opieki nad dziećmi w czasie zajęć w przedszkolu oraz w czasie zajęć poza przedszkolem,
• szczegółowe zasady przyprowadzania i odbierania dzieci z przedszkola przez rodziców lub upoważnioną przez nich osobę zapewniającą dziecku pełne bezpieczeństwo,
• formy współdziałania z rodzicami oraz częstotliwość organizowania kontaktów z rodzicami,
• organy przedszkola oraz ich szczegółowe kompetencje, a także szczegółowe warunki współdziałania organów przedszkola oraz sposób rozwiązywania sporów między tymi organami,
• organizacja pracy przedszkola, w tym organizacja wczesnego wspomagania rozwoju dzieci, jeżeli przedszkole takie wspomaganie prowadzi, a także zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, jeżeli przedszkole takie zajęcia prowadzi,
• czas pracy przedszkola ustalony przez organ prowadzący na wniosek dyrektora przedszkola, w uzgodnieniu z radą przedszkola, a w przypadku braku rady przedszkola – z radą rodziców,
• zasady odpłatności za pobyt dzieci w przedszkolu i korzystanie z wyżywienia ustalone przez organ prowadzący,
• zakres zadań nauczycieli oraz innych pracowników, w tym zadań związanych z:
  • zapewnieniem bezpieczeństwa dzieciom w czasie zajęć organizowanych przez przedszkole,
  • współdziałaniem z rodzicami w sprawach wychowania i nauczania dzieci, z uwzględnieniem prawa rodziców do znajomości zadań wynikających z programu wychowania przedszkolnego realizowanego w danym oddziale i uzyskiwania informacji dotyczących dziecka, jego zachowania i rozwoju,
  • planowaniem i prowadzeniem pracy dydaktyczno-wychowawczej oraz odpowiedzialnością za jej jakość,