OPUBLIKOWANO: 11 SIERPNIA 2017

System informacji oświatowej w praktyce

Opracował: Marcin Majchrzak, radca prawny, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1927 ze zm.),
• Ustawa z dnia 21 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy o systemie informacji oświatowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r. poz. 949),
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (Dz.U. z 2017 r. poz. 1189),
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.).

Nowy system informacji oświatowej od momentu swojego powstania wzbudza wiele emocji. Krytykowany za ciężką i nieintuicyjną obsługę oraz liczne błędy, jest wciąż usprawniany. 24 lipca weszła w życie główna część obszernej nowelizacji Ustawy o SIO, która ponownie zmieniła sposób funkcjonowania SIO. Głównym celem nowelizacji jest zmiana architektury SIO, chęć usprawnienia komunikacji użytkowników SIO, a także modyfikacja schematu przekazywania danych. Docelowo architekturę SIO będzie stanowić jedna baza danych SIO, natomiast komunikacja użytkowników z bazą będzie odbywać się przez przeglądarkę internetową, za pomocą aplikacji internetowej. Poniżej przedstawione zostały podstawowe przepisy związane z funkcjonowaniem SIO po wejściu w życie ww. nowelizacji.

Akty prawne regulujące działanie SIO

Podstawowym i najważniejszym aktem prawnym regulującym zasady działania nowego SIO jest Ustawa o systemie informacji oświatowej. Jest to obszerna ustawa, często nowelizowana. Na jej podstawie wydanych zostało kilka aktów wykonawczych, regulujących szczegółowe kwestie związane z funkcjonowaniem SIO. Należy zwrócić uwagę, że najnowsza nowelizacja Ustawy o SIO wymusiła również zmianę bądź wydanie całkiem nowych aktów wykonawczych – co będzie miało miejsce np. w przypadku rozporządzenia wydanego na podstawie upoważnienia ustawowego określonego w art. 31 ust. 1 Ustawy (przepisy określające szczegółowy zakres danych dziedzinowych gromadzonych w SIO oraz terminy przekazywania niektórych danych do bazy danych SIO).

Cel gromadzenia danych w SIO

Zgodnie z art. 1 Ustawy o SIO funkcjonowanie systemu ma prowadzić do uzyskiwania danych niezbędnych do:

• prowadzenia polityki oświatowej państwa na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, w tym wspomagania zarządzania oświatą,
• efektywnego funkcjonowania systemu finansowania zadań oświatowych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym,
• analizy efektywności wykorzystania środków publicznych przeznaczonych na finansowanie zadań oświatowych,
• nadzorowania i koordynowania wykonywania nadzoru pedagogicznego na terenie kraju oraz podnoszenia jakości edukacji.

Jak widać, powyższe cele zostały sformułowane bardzo ogólnikowo, dając tym samym możliwość wykorzystywania danych gromadzonych w SIO na wielu różnych polach związanych z funkcjonowaniem systemu oświaty, jak choćby sprawowanie nadzoru pedagogicznego czy zwiększanie bezpieczeństwa dzieci i uczniów. Wydaje się jednak, że najważniejsza rola SIO wiąże się z prowadzeniem sprawnego systemu finansowania zadań oświatowych, jako że dane z SIO są następnie wykorzystywane do podziału środków finansowych przeznaczonych na oświatę. Zgodnie z art. 31 ust. 2 Ustawy dane dziedzinowe przekazywane do bazy danych mają zapewnić organom administracji publicznej, realizującym na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym politykę oświatową państwa, aktualne dane niezbędne do realizowania zadań w tym zakresie, a także w zakresie planowania środków budżetowych niezbędnych do finansowania zadań oświatowych. Terminy przekazywania informacji do bazy danych SIO są powiązane z terminami przygotowywania projektu budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

Struktura SIO

Po lipcowej nowelizacji SIO składa się z bazy danych systemu informacji oświatowej oraz systemu teleinformatycznego.

Baza danych SIO jest centralnym zbiorem danych, prowadzonym przez ministra właściwego ds. oświaty i wychowania. W jej skład wchodzą:

• zbiór danych o szkołach i placówkach oświatowych oraz ich zespołach – tzw. Rejestr Szkół i Placówek Oświatowych (RSPO); szczegółowy zakres danych gromadzonych w RSPO określa art. 7 Ustawy o SIO,
• zbiory innych niż objęte RSPO danych o szkołach i placówkach oświatowych; szczegółowy zakres danych dziedzinowych gromadzonych w zbiorach danych szkół i placówek oświatowych określa art. 8 Ustawy,
• zbiory danych o innych jednostkach wykonujących zadania z zakresu oświaty; szczegółowy zakres danych gromadzonych w zbiorach danych jednostek określa art. 9 Ustawy,
• zbiory danych o uczniach – są w nich gromadzone dane identyfikacyjne (art. 11 Ustawy) oraz dane dziedzinowe uczniów (art. 12–25),
• zbiory danych o nauczycielach; są w nich gromadzone i przetwarzane dane identyfikacyjne (art. 28 Ustawy), a także dane dziedzinowe nauczycieli (art. 29).

Lokalne bazy danych SIO zostały zlikwidowane z dniem 24 lipca 2017 r. na mocy ustawy nowelizującej – uchylony art. 5 Ustawy o SIO