OPUBLIKOWANO: 14 LIPCA 2017

Nowa podstawa programowa wychowania przedszkolnego – emocjonalny obszar rozwoju dziecka

Opracowała: Aleksandra Batura-Mańka, psycholog, nauczyciel wychowania przedszkolnego, trener sensoplastyki pierwszego stopnia, uczestniczka Psychodynamicznego Studium Psychoterapii i Socjoterapii Młodzieży

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356).

W nowej podstawie programowej dla przedszkoli wyróżniono cztery obszary rozwoju dziecka: fizyczny, emocjonalny, społeczny i poznawczy. W kolejnej części omawiamy drugi obszar dotyczący rozwoju emocjonalnego przedszkolaka. Podpowiadamy również nauczycielom, jak pracować, aby wspomagać i rozwijać różne aspekty emocjonalności u sześcio- i siedmiolatka.

Poprzednia podstawa programowa w niewielkim stopniu poruszała zagadnienia związane z rozwojem emocjonalnym dziecka. Jeśli odnosiła się do niego, to tylko w kontekście rozwoju społecznego. Wskazywała, że celem wychowania przedszkolnego jest m.in. budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie przedszkolaków tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe, oraz kształtowanie odporności emocjonalnej koniecznej do radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek.

W nowej podstawie programowej rozwojowi emocjonalnemu poświęcono osobny obszar, który stanowi jeden z jej czterech filarów. W obszarze 2. wyszczególniono, że dziecko jest przygotowane do podjęcia nauki w szkole w aspekcie rozwoju emocjonalnego, jeśli:

1. rozpoznaje i nazywa podstawowe emocje, próbuje radzić sobie z ich przeżywaniem,
2. szanuje emocje swoje i innych osób,
3. przeżywa emocje w sposób umożliwiający mu adaptację w nowym otoczeniu, np. w nowej grupie dzieci, nowej grupie starszych dzieci, a także w nowej grupie dzieci i osób dorosłych,
4. przedstawia swoje emocje i uczucia, używając charakterystycznych dla dziecka form wyrazu,
5. rozstaje się z rodzicami bez lęku, ma świadomość, że rozstanie takie bywa dłuższe lub krótsze,
6. rozróżnia emocje i uczucia przyjemne i nieprzyjemne, ma świadomość, że odczuwają i przeżywają je wszyscy ludzie,
7. szuka wsparcia w sytuacjach trudnych dla niego emocjonalnie; wdraża swoje własne strategie, wspierane przez osoby dorosłe lub rówieśników,
8. zauważa, że nie wszystkie przeżywane emocje i uczucia mogą być podstawą do podejmowania natychmiastowego działania, panuje nad nieprzyjemną emocją, np. podczas czekania na swoją kolej w zabawie lub innej sytuacji,
9. wczuwa się w emocje i uczucia osób z najbliższego otoczenia,
10. dostrzega, że zwierzęta mają zdolność odczuwania, przejawia w stosunku do nich życzliwość i troskę,
11. dostrzega emocjonalną wartość otoczenia przyrodniczego jako źródła satysfakcji estetycznej.

Jak widać, umiejętności z zakresu rozwoju emocjonalnego kilkulatka zostały omówione bardzo dokładnie oraz szczegółowo. Dziecko kończące przedszkole powinno nie tylko rozpoznawać i nazywać podstawowe emocje, ale również cechować się empatią, wyrażać swoje stany emocjonalne w sposób adekwatny do zaistniałej sytuacji czy wypracować i wdrażać własne strategie zaradcze w momencie znalezienia się w trudnych sytuacjach emocjonalnych, a także z szacunkiem i akceptacją odnosić się do uczuć innych osób. Wymienione wyżej kompetencje emocjonalne są bardzo trudne do osiągnięcia dla malucha, ale przy odpowiednim podejściu nauczyciela do pracy z dziećmi nie jest to niemożliwe.