OPUBLIKOWANO: 11 LIPCA 2017
Ruchy kadrowe w placówkach oświatowych
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1189),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przeszkoli (Dz.U. z 2017 r. poz. 649),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z 2001 r. Nr 61 poz. 624 ze zm.).
W szkołach podstawowych i innych jednostkach feryjnych wszelkie działania dyrektora związane z zapewnieniem placówce odpowiedniej kadry i właściwego przydzielenia godzin dydaktycznych mają z reguły miejsce w maju danego roku kalendarzowego. Wynika to z dwóch podstawowych przyczyn. Pierwszą z nich jest termin opracowania i zatwierdzenia arkusza organizacji danej jednostki. Do czasu wejścia w życie Rozporządzenia w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli, które zacznie obowiązywać od 1 września 2017 r., do 30 maja danego roku organ prowadzący zatwierdzał arkusze organizacji szkół. Wejście w życie nowego Rozporządzenia w małym jednak stopniu zmieni ten termin, bowiem § 17 ust. 6 tego aktu wskazuje, że organ prowadzący szkołę lub przedszkole po uzyskaniu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny zatwierdza arkusz organizacji szkoły lub przedszkola w terminie do 29 maja danego roku.
Na przełomie kwietnia i maja odbywają się więc szczegółowe ustalenia dotyczące przydziału godzin dla nauczycieli. W tym czasie okazuje się też, dla których nauczycieli godzin zabraknie, a co za tym idzie – zajdzie konieczność rozwiązania z nimi stosunku pracy. Tu pojawia się druga przyczyna, dla której dyrektor musi podejmować stosowne działania już w maju, a jest nią konstrukcja art. 20 Karty nauczyciela. Przepis ten stanowi najczęściej stosowaną podstawę prawną przy rozwiązywaniu stosunków pracy z nauczycielami. Oczywiście Karta zawiera też inne regulacje, na podstawie których można zwolnić nauczyciela, ale w przypadku braku godzin dydaktycznych jest stosowany właśnie ten przepis, a w szczególności jego ust. 1 pkt 2, zgodnie z którym dyrektor w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może dodatkowo wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia.
Jakkolwiek przepis ten literalnie odczytywany daje podstawy wyłącznie do zwolnienia nauczyciela, to pamiętać należy, że zgodnie z zasadami wykładni w przypadku, gdy norma prawna pozwala czynić więcej, czyli może wywołać skutek dalej idący, to pozwala również czynić mniej, a więc wywołać skutek mniejszy. Jeżeli zatem norma art. 20 pozwala zwolnić nauczyciela, to na podstawie tej samej regulacji można też wręczyć mu wypowiedzenie zmieniające warunki płacy i płacy i zmniejszyć wymiar etatu.
Przepis art. 20 zawiera jednak bardzo istotne obostrzenie, gdyż na podstawie ust. 3 tej regulacji rozwiązanie stosunku pracy następuje z końcem roku szkolnego, po uprzednim trzymiesięcznym wypowiedzeniu. Oczywiście norma ta ma zastosowanie również w przypadku, gdy mamy do czynienia nie z rozwiązaniem stosunku pracy, lecz ze zmianą warunków pracy i płacy. Wobec tego najpóźniej w maju dyrektorzy wręczają też wypowiedzenia umów, w tym wypowiedzenia zmieniające, tym nauczycielom, którzy od 1 września kolejnego roku szkolnego nie będą pracować lub zmieni się ich pensum.
