OPUBLIKOWANO: 9 CZERWCA 2017
Sytuacja prawna nauczycieli w różnych szkołach w obliczu reformy
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59 ze zm.),
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60),
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1379 ze zm.),
- Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1474).
Mimo że podstawowym celem reformy była likwidacja gimnazjów i powrót do ośmioletniej szkoły podstawowej, to zmiany, jakie spowodowało uchwalenie Ustawy Prawo oświatowe, nie mają wpływu jedynie na nauczycieli tych szkół. Reforma wpłynie także na sytuację prawną nauczycieli szkół innych typów. Dzieje się tak z dwóch powodów – pierwszym z nich jest konieczność wydłużenia etapów edukacyjnych w technikach czy liceach, wynikła z likwidacji gimnazjów. Dotychczasowa nauka w trzyletnim gimnazjum została zatem podzielona na dwa dodatkowe lata nauki w szkole podstawowej oraz dodatkowy rok nauki w liceum, które stało się liceum czteroletnim, czy technikum, które stało się pięcioletnie. Wydłużenie etapu edukacji w danej szkole nie jest zwykłą zmianą organizacyjną, lecz z prawnego punktu widzenia skutkuje powstaniem szkoły nowego typu, a co za tym idzie, niezbędne stało się uregulowanie w Ustawie sytuacji prawnej nauczycieli tak przekształcanej szkoły.
Drugi powód, dla którego likwidacja gimnazjów wpłynie na inne typy szkół i zatrudnionych w nich nauczycieli, wynika z możliwości postępowania z gimnazjami, jakie samorządom przyznały regulacje Ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe. Samorządy mogły pozostawić gimnazja do wygaszenia, ale również przekształcić je w inny typ szkoły czy włączyć do szkoły innego typu. W przypadku dokonania takiego włączenia nauczyciele byłego gimnazjum i szkoły, do której gimnazjum jest włączone, mają zbliżone prawa, a dyrektor takiej szkoły planuje godziny dydaktyczne z uwzględnieniem nowych nauczycieli. Przyznanie tych godzin oczywiście wywiera wpływ na pozostałych nauczycieli.
Zmiany wynikłe z reformy nie mogą zatem dotykać wyłącznie nauczycieli gimnazjów, ponieważ system jednostek oświatowych jest z sobą wzajemnie połączony i zmiana jednego elementu istotnie wpływa na pozostałe. Warto zapoznać się więc z regulacjami dotyczącymi sytuacji prawnej nauczycieli.
Nauczyciele gimnazjów i klas gimnazjów
Podstawową regulacją dotyczącą nauczycieli gimnazjów jest art. 225 Przepisów wprowadzających, który w ust. 1 stanowi, że nauczyciela gimnazjum prowadzonego przez jednostkę samorządu terytorialnego, zatrudnionego na podstawie mianowania lub umowy o pracę na czas nieokreślony, którego dalsze zatrudnienie w gimnazjum w roku szkolnym 2017/2018 lub 2018/2019 nie jest możliwe ze względu na zmiany organizacyjne powodujące wygaszenie kształcenia w gimnazjum, przenosi się w stan nieczynny, odpowiednio, z dniem 1 września 2017 r. lub 1 września 2018 r. albo rozwiązuje się z nim stosunek pracy, jeżeli nauczyciel nie wyrazi zgody na przeniesienie w stan nieczynny.
Nadmienić tu należy, że na podstawie art. 225 ust. 12 Przepisów wprowadzających wszelkie regulacje tego artykułu stosuje się nie tylko do nauczycieli gimnazjów, ale również do nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których są prowadzone klasy dotychczasowego gimnazjum. Jeżeli zatem gimnazjum zostało włączone do szkoły podstawowej, liceum czy technikum, ewentualnie przekształcone w taką szkołę, to w przypadku gdy zmiany organizacyjne uniemożliwiają dalsze zatrudnienie nauczyciela klasy gimnazjalnej, należy go przenieść w stan nieczynny, ewentualnie rozwiązać z nim stosunek pracy, jeżeli nauczyciel na stan nieczynny się nie zgodzi.
O tym, że nauczyciel dotychczasowego gimnazjum staje się nauczycielem szkoły, w którą gimnazjum zostało przekształcone lub do której gimnazjum jest włączane, decyduje z kolei regulacja art. 236 i 239 Przepisów wprowadzających
