OPUBLIKOWANO: 8 CZERWCA 2017
Zwiększona ochrona prawna osób nieporadnych ze względu na wiek lub stan zdrowia
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1137 ze zm.),
- Ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz ustawy Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 2017 r. poz. 773).
13 lipca 2017 r. wchodzą w życie zmiany w prawie karnym, mające na celu podwyższenie poziomu ochrony osób nieporadnych ze względu na wiek lub stan zdrowia. Początkowo zwiększona ochrona miała dotyczyć wyłącznie małoletnich, ze szczególnym uwzględnieniem małoletnich poniżej 15. roku życia. Ostatecznie większą ochroną zostaną jednak objęte wszystkie osoby nieporadne ze względu na swój wiek lub stan zdrowia. Z propozycją zmiany przepisów wyszedł Rzecznik Praw Dziecka. Poniżej wskazano, w jakim zakresie ulegną zmianie aktualne przepisy Kodeksu karnego.
Zmiana ogólnych dyrektyw wymierzania kary
Przepis art. 53 k.k. określa przesłanki, które sąd rozpatrujący sprawę karną musi wziąć pod uwagę, wymierzając sprawcy karę. Zgodnie z § 2 tego artykułu sąd jest obowiązany uwzględnić w szczególności:
- motywację i sposób zachowania się sprawcy,
- popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim,
- rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków,
- rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa,
- właściwości i warunki osobiste sprawcy,
- sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości,
- zachowanie się pokrzywdzonego.
Jest to przepis bardzo istotny, ponieważ zobowiązuje on sąd do zbadania ww. przesłanek występujących w rozpatrywanej sprawie, a następnie do określenia na ich podstawie odpowiedniego wymiaru kary. Nowelizacja powoduje zmianę pierwszej z przesłanek, która po nowelizacji będzie zobowiązywała sąd wymierzający karę do uwzględnienia sposobu zachowania się sprawcy – zwłaszcza w razie popełnienia przestępstwa na szkodę osoby nieporadnej ze względu na wiek lub stan zdrowia. Oznacza to, że m.in. małoletni (choć zmieniony przepis będzie mógł znaleźć zastosowanie również w przypadku popełnienia przestępstwa przeciwko osobom będącym w zaawansowanym wieku bądź ciężko chorym) będą podlegali dodatkowej ochronie w zasadzie w trakcie rozpatrywania przez sąd każdej sprawy karnej, a nie tylko tych spraw, w których bezpośrednio jest mowa np. o obowiązku ochrony interesu małoletniego.
