OPUBLIKOWANO: 26 MAJA 2017
Efekty realizacji zadań przedszkola według nowej podstawy programowej – część II
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356).
Kluczowym efektem wszelkich zadań przedszkola wynikających z realizacji nowej podstawy programowej jest wszechstronny rozwój dziecka, który przejawia się w gotowości wychowanka do podjęcia nauki na pierwszym etapie edukacji w szkole podstawowej.
Nowa podstawa ujmuje rozwój dziecka w czterech aspektach. W pierwszej części artykułu na temat efektów realizacji zadań przedszkola omówiliśmy dwa z nich: fizyczny i emocjonalny. Tym razem przyglądamy się dwóm pozostałym – społecznemu oraz poznawczemu.
Obszar społeczny
- Dziecko „przejawia poczucie własnej wartości jako osoby, wyraża szacunek wobec innych osób i przestrzegając tych wartości, nawiązuje relacje rówieśnicze”.
W kontekście tego celu warto pamiętać o słowach Janusza Korczaka, że tylko dziecko, które jest szanowane, będzie umiało szanować innych. Okazywanie szacunku wiąże się z podmiotowym traktowaniem człowieka, także tego „małego”. Polega m.in. na uważnym słuchaniu dziecka, umożliwianiu mu swobodnej ekspresji, udzielaniu wystarczającej ilości czasu na odpowiedź, pozwalaniu na pracę w jego własnym tempie, dawaniu możliwości wyboru.
- Dziecko „odczuwa i wyjaśnia swoją przynależność do rodziny, narodu, grupy przedszkolnej, grupy chłopców, grupy dziewczynek oraz innych grup, np. grupy teatralnej, grupy sportowej”.
Przynależność do narodu na etapie przedszkolnym przejawia się m.in. w mowie – kształtowaniu umiejętności poprawnego posługiwania się językiem polskim. Projektując zajęcia w przedszkolu, warto pamiętać o uwzględnianiu w nich symboliki narodowej – zwłaszcza z okazji uroczystości państwowych. Jednym z zadań może być wówczas wykonanie polskiej flagi z przygotowanych przez nauczyciela materiałów.
- Dziecko „posługuje się swoim imieniem, nazwiskiem, adresem”.
Zapamiętanie własnego adresu ułatwi dziecku zabawa w wysyłanie okolicznościowych kartek czy listów (do kolegów, rodziców).
- Dziecko „używa zwrotów grzecznościowych podczas powitania, pożegnania, sytuacji wymagającej przeproszenia i przyjęcia konsekwencji swojego zachowania”.
Skutecznym pomysłem na wpojenie dzieciom zasad dobrego wychowania i przestrzegania etykiety językowej jest zaproponowanie im swego rodzaju kontraktu. Chodzi o to, by „umówić się” z dziećmi co do określonych reguł obowiązujących w przedszkolu. Takie podejście upodmiotawia dzieci, budząc w nich poczucie odpowiedzialności za podejmowane decyzje i chęć dotrzymania danego słowa.
- Dziecko „ocenia swoje zachowanie w kontekście podjętych czynności i zadań oraz przyjętych norm grupowych; przyjmuje, respektuje i tworzy zasady zabawy w grupie, współdziała z dziećmi w zabawie, pracach użytecznych, podczas odpoczynku”.
Ciekawym sposobem realizacji tego zapisu wydaje się zastosowanie metod wypracowanych w ramach Kręgu Rady – narzędzia wychowawczego wywodzącego się z metodyki zuchowej i opisanego przez jej znawcę – prof. Aleksandra Kamińskiego.
- Dziecko „nazywa i rozpoznaje wartości związane z umiejętnościami i zachowaniami społecznymi, np. szacunek do dzieci i dorosłych, szacunek do ojczyzny, życzliwość okazywana dzieciom i dorosłym – obowiązkowość, przyjaźń, radość”.
Kształtowaniu postaw społecznych i umiejętności funkcjonowania w grupie sprzyja system dyżurów. W każdym tygodniu dziecko jest odpowiedzialne za wybraną sferę grupowego działania – np. nakrywanie i sprzątanie stolików, utrzymywanie porządku w łazience i szatni, podlewanie kwiatów. Wzmocnieniu takich zachowań sprzyja wprowadzenie systemu gratyfikacji – dzieci za wykonanie określonych czynności mogą zdobywać odznaki – np. przyjaciela roślin, porządnickiego czy mistrza nakrywania do stołu.
- Dziecko „respektuje prawa i obowiązki swoje oraz innych osób, zwracając uwagę na ich indywidualne potrzeb”.
