OPUBLIKOWANO: 26 MAJA 2017
Projekt nowelizacji ustawy żłobkowej – omówienie planowanych zmian (cz. I)
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 157 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy (Dz.U. z 2014 r. poz. 925).
27 kwietnia 2017 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło projekt obszernej nowelizacji ustaw związanych z systemami wsparcia rodzin (Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z systemami wsparcia rodzin).
Cele nowelizacji
Jak wskazują twórcy projektu głównym celem nowelizacji jest chęć rozwinięcia skutecznej polityki rodzinnej, która będzie w efekcie stanowić zachętę do posiadania większej liczby dzieci. Wśród zmienianych ustaw znalazła się również Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Przedstawiamy najważniejsze założenia planowanych zmian w tej Ustawie. Termin ich wejścia w życie został przewidziany na 1 stycznia 2018 r. (przy czym część zmian miałaby wejść w życie już 1 sierpnia 2017 r.).
Główną przyczyną planu nowelizacji Ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 jest wciąż niewystarczająca liczba miejsc opieki dla najmłodszych. Według szacunkowych danych MRPiPS w Polsce funkcjonuje obecnie ok. 100 tys. miejsc opieki, zapewnianych przez 3,6 tys. placówek. Placówki te gwarantują opiekę 11,2 proc. dzieci w wieku od 20. tygodnia życia do 3 lat. Jednakże zgodnie z założeniami przedstawionymi przez Ministerstwo Rozwoju w dokumencie Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju liczba miejsc dla dzieci w wieku żłobkowym ma zostać powiększona o około 110 tys. miejsc do 2030 r. (dzięki czemu miałoby nią zostać objęte około 33 proc. dzieci).
Kolejnym problemem, któremu ma przeciwdziałać projektowana nowelizacja, jest duża liczba gmin (ponad 70 proc.) niemających żadnej instytucji żłobkowej. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy są, zdaniem MRPiPS, wysokie koszty prowadzenia tego typu placówek oraz wysokość opłat ponoszonych na żłobki przez rodziców. Jak zauważa szefowa resortu, Elżbieta Rafalska: „dzisiejsze żłobki faktycznie występują w dużych miastach i korzystają z nich najlepiej sytuowane rodziny” (źródło: polskieradio.pl).
W związku z tym planowane w nowelizacji zmiany mają na celu:
- ułatwienie zakładania i prowadzenia placówek opieki nad najmłodszymi, a wskutek tego zwiększenie liczby miejsc w żłobkach,
- obniżenie kosztów funkcjonowania tych instytucji.
Podmioty uprawnione do zakładania żłobków lub klubów dziecięcych
Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 8 Ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 żłobki i kluby dziecięce mogą tworzyć i prowadzić:
- gminy,
- osoby fizyczne,
- osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.
W projekcie nowelizacji zakłada się, że katalog ten zostanie poszerzony o powiaty, województwa oraz instytucje państwowe, przy czym żłobki i kluby dziecięce zakładane przez jednostki samorządu terytorialnego funkcjonowałyby w formie samorządowych jednostek budżetowych. Z kolei żłobki i kluby dziecięce tworzone przez instytucje państwowe byłyby prowadzone głównie z myślą o dzieciach pracowników zatrudnionych w tych instytucjach. Dopiero w przypadku, gdyby w takim żłobku lub klubie dziecięcym po przyjęciu wszystkich chętnych dzieci pracowników wciąż pozostawałyby wolne miejsca, istniałaby możliwość przyjęcia również innych dzieci. Tego typu żłobek lub klub dziecięcy mógłby być prowadzony łącznie przez więcej niż jedną instytucję państwową.
Zmiana wymagań lokalowych dotyczących żłobków
W obecnym stanie prawnym wymagania lokalowe stawiane żłobkom określa przede wszystkim art. 24 Ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz
